علوم و معارف حدیث

حدیث

آیا اصطلاح «حدیث قدسی» مورد قبول همه علماء هست؟

شهر جواب ـ حديث قدسي، حديثي است كه پيامبر از قول خداوند حكايت می‌كند، بدين صورت كه معنا و مضمون آن به وسيله الهام، يا در خواب و غيره به پيامبر القا شود، و پيامبر با لفظ خود آن را ادا نمايد. به تعبیر دیگر حديث قدسي را پيامبر از خداوند حكايت می‌كند، لذا به آن قدسي می‌گويند؛ چرا كه منسوب به خداوند قدوس است و حديث از قداست و تنزه خاصي برخوردار است و همه علما حدیث قدسی را قبول دارند.

آیا علم رجال مورد تأیید عقل است؟

شهر جواب ـ یکی از ادله نافین علم رجال این است که: براى اثبات عدالت راهى وجود ندارد؛ و براى اثبات عدالت شخص بايد به كتاب‌های رجالى مراجعه كرد اما واضح است كه هر مؤلفى مطالب خود را از كتاب‏‌هاى ديگرى اخذ كرده است و اين راهى معقول براى اثبات عدالت نيست؛ چرا كه مكتوبات اعتبارى ندارد؟ در پاسخ باید گفت: نخست هنگامى كه انتساب تأليف كتابى به كاتب آن اثر ثابت شد و عدالت او نيز آن هم متواتراً و يا مستفيضا و يا به واسطه اطمينان عقلايى یعنی چنان‏ كه روش عقلاست ثابت شد، آن اثر قابليت اعتماد را مى‏‌يابد و به همين خاطر است كه وصايا و اقرارهاى مردم در هنگامى كه به واسطه نوشتن ثبت می‌شود و یا دلايل كافى حاكى بر صدق آن وجود داشته باشد آن اثر قابل استناد خواهد بود.

مقصود از برداشته شدن قلم تکلیف از بیمار در حدیث امام کاظم (علیه السلام) از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) چیست؟

شهر جواب ـ امام كاظم (عليه السّلام) نقل مى‏‌نمايد كه رسول خدا (صلّى اللَّه عليه و آله) فرمود: مريض چهار ثواب دارد: قلم تكليف از او برداشته مى ‌شود (در حال مريضى تكاليفى را كه نمى ‌تواند انجام دهد نسبت به آن‌ها تكليف ندارد). خداوند به فرشته نويسنده اعمال او دستور مى ‌دهد هر كار خوبى را كه در حال سلامتى انجام مى‌‏داده در حال بيمارى نيز براى او بنويسد. بيمارى او اعضاى بدنش را جستجو نموده و گناهانش را بيرون مى‏‌كشد. اگر از دنيا برود، با آمرزش از دنيا رفته و اگر زنده بماند، با آمرزش زندگى خواهد كرد.

آیا رد کردن روایت صحیح، موجب فسق، کفر و بدعت می‌شود؟

شهر جواب ـ علماء علم حدیث، خبر را به دو قسم تقسیم نموده‌اند: الف) خبر متواتر: خبری که توسط ناقلین متعددی نقل گردیده به گونه ای که احتمال توافق آنها بر کذب داده نمی‌شود. چنین خبری مفید علم یقینی است، که خود به خبر متواتر لفظی و متواتر معنوی تقسم می‌گردد. ب) خبر واحد: در مقابل خبر متواتر، خبر واحد قرار می‌گیرد که خود به سه قسم: مشهور (یا مستفیض)، عزیز و غریب تقسیم می‌گردد، که هر کدام نیز به اعتبار طریق روایت در نزد اهل سنت به صحیح و حسن و ضعیف تقسیم می‌گردند.

مقصود از «عوام» در برخی از احادیث که آنان را نکوهش می‌نمایند، چیست؟

شهر جواب ـ ‌در هر جامعه‌اى، افرادى هستند كه اهل شناخت و تجزيه و تحليل بوده، نسبت به وقايع اجتماعى، موضع‌گيرى مى‌نمايند و سردمدارى جريان جامعه به دست آن‌ها است و در مقابل آن‌ها ـ كه معمولًا كم هستند ـ اكثريت افراد جامعه قرار داشته كه معمولًا پيرو بوده و به بالادستى‌ها نگاه كرده، مطابق مشى آن‌ها عمل مى‌كنند. اين اكثريت، توانايى تجزيه و تحليل مسائل را ندارند و يا توانايى‌شان اندک است و به هر دليل، چاره‌اى جز پيروى ندارند. گروه اول را «خواص» و گروه دوم را «عوام» مى‌ناميم.

آیا صحیح است که «امام شافعی» توسط «یحیی بن معین» تضعیف شده است؟

شهر جواب ـ در کتب «ثمانیه رجالی و معجم رجال الحدیث » در مورد ابو عبد الله محمد بن ادریس شافعی جرح و تعدیل نیامده است.

منبع فراز «تمام محبتت را به پای دوستت بریز اما نه تمام اعتمادت را» از امام علی (علیه السلام) چیست؟

شهر جواب ـ از کلمات کوتاه و زیبای امیر بیان (علیه السلام) است که: «ابذل لصديقك كل المودة و لا تبذل له كل الطمأنينة و أعطه من نفسك كل المواساة و لا تقص [لا تفضي‏] إليه بكل أسرارك»

معنای این جمله در حدیث که امر به معروف و نهی از منکر، هیچ مرگی را نزدیک و هیچ روزی‌ای را کم نمی‌کند، چیست؟

شهر جواب ـ سید آقا جمال خوانساری، در شرحش بر غررالحکم، این جمله پایانی که مورد سؤال شماست را به غالب موارد امر به معروف و نهی از منکر حمل کرده و گفته که منظور حضرت این است که در غالب موارد، انجام این فریضه ملازم با ضرر مادی نیست.

آیا حدیثی وجود دارد که امام علی (علیه السلام) را تقسیم‌کننده بهشت و دوزخ معرفی نماید؟

شهر جواب ـ عبدالله بن عمر می‌گوید: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به على بن ابى طالب (علیه السلام) فرمود: ای علی! هنگامی که روز قيامت بپا شود، تو را سوار بر اسبى نجيب از نور بياورند و بر سرت تاجى باشد كه نورش درخشان بتابد [آن قدر نورانی است] كه نزديک است ديده اهل محشر را خيره كند! آن گاه [این] ندا از جانب خداى جل جلاله می آید: «جانشین محمد فرستاده خدا، کجاست»؟ پس تو می‌گویی: من اكنون حاضرم. سپس ندادهنده ندا کند: اى على! هر كه دوستت دارد به بهشت ببر و هر كه دشمنت دارد را به دوزخ! تو تقسیم کننده بهشت و دوزخی.

آیا کتابی که قواعد رجال و درایه شیعه را به فارسی توضیح دهد، وجود دارد؟

شهر جواب ـ کتاب «علم الرجال» اثر حضرت آیت الله جعفر سبحانی و کتاب «آشنایی با کتب رجالی شیعه» از آقای محمد کاظم رحمان ستایش و کتاب «اصول الحدیث و احکامه فی علم الدرایة» اثر دیگری از حضرت آیت الله جعفر سبحانی.