علوم و معارف حدیث

حدیث

آیا رد کردن روایت صحیح، موجب فسق، کفر و بدعت می‌شود؟

شهر جواب ـ علماء علم حدیث، خبر را به دو قسم تقسیم نموده‌اند: الف) خبر متواتر: خبری که توسط ناقلین متعددی نقل گردیده به گونه ای که احتمال توافق آنها بر کذب داده نمی‌شود. چنین خبری مفید علم یقینی است، که خود به خبر متواتر لفظی و متواتر معنوی تقسم می‌گردد. ب) خبر واحد: در مقابل خبر متواتر، خبر واحد قرار می‌گیرد که خود به سه قسم: مشهور (یا مستفیض)، عزیز و غریب تقسیم می‌گردد، که هر کدام نیز به اعتبار طریق روایت در نزد اهل سنت به صحیح و حسن و ضعیف تقسیم می‌گردند.

مقصود از «عوام» در برخی از احادیث که آنان را نکوهش می‌نمایند، چیست؟

شهر جواب ـ ‌در هر جامعه‌اى، افرادى هستند كه اهل شناخت و تجزيه و تحليل بوده، نسبت به وقايع اجتماعى، موضع‌گيرى مى‌نمايند و سردمدارى جريان جامعه به دست آن‌ها است و در مقابل آن‌ها ـ كه معمولًا كم هستند ـ اكثريت افراد جامعه قرار داشته كه معمولًا پيرو بوده و به بالادستى‌ها نگاه كرده، مطابق مشى آن‌ها عمل مى‌كنند. اين اكثريت، توانايى تجزيه و تحليل مسائل را ندارند و يا توانايى‌شان اندک است و به هر دليل، چاره‌اى جز پيروى ندارند. گروه اول را «خواص» و گروه دوم را «عوام» مى‌ناميم.

آیا صحیح است که «امام شافعی» توسط «یحیی بن معین» تضعیف شده است؟

شهر جواب ـ در کتب «ثمانیه رجالی و معجم رجال الحدیث » در مورد ابو عبد الله محمد بن ادریس شافعی جرح و تعدیل نیامده است.

منبع فراز «تمام محبتت را به پای دوستت بریز اما نه تمام اعتمادت را» از امام علی (علیه السلام) چیست؟

شهر جواب ـ از کلمات کوتاه و زیبای امیر بیان (علیه السلام) است که: «ابذل لصديقك كل المودة و لا تبذل له كل الطمأنينة و أعطه من نفسك كل المواساة و لا تقص [لا تفضي‏] إليه بكل أسرارك»

معنای این جمله در حدیث که امر به معروف و نهی از منکر، هیچ مرگی را نزدیک و هیچ روزی‌ای را کم نمی‌کند، چیست؟

شهر جواب ـ سید آقا جمال خوانساری، در شرحش بر غررالحکم، این جمله پایانی که مورد سؤال شماست را به غالب موارد امر به معروف و نهی از منکر حمل کرده و گفته که منظور حضرت این است که در غالب موارد، انجام این فریضه ملازم با ضرر مادی نیست.

آیا حدیثی وجود دارد که امام علی (علیه السلام) را تقسیم‌کننده بهشت و دوزخ معرفی نماید؟

شهر جواب ـ عبدالله بن عمر می‌گوید: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به على بن ابى طالب (علیه السلام) فرمود: ای علی! هنگامی که روز قيامت بپا شود، تو را سوار بر اسبى نجيب از نور بياورند و بر سرت تاجى باشد كه نورش درخشان بتابد [آن قدر نورانی است] كه نزديک است ديده اهل محشر را خيره كند! آن گاه [این] ندا از جانب خداى جل جلاله می آید: «جانشین محمد فرستاده خدا، کجاست»؟ پس تو می‌گویی: من اكنون حاضرم. سپس ندادهنده ندا کند: اى على! هر كه دوستت دارد به بهشت ببر و هر كه دشمنت دارد را به دوزخ! تو تقسیم کننده بهشت و دوزخی.

آیا کتابی که قواعد رجال و درایه شیعه را به فارسی توضیح دهد، وجود دارد؟

شهر جواب ـ کتاب «علم الرجال» اثر حضرت آیت الله جعفر سبحانی و کتاب «آشنایی با کتب رجالی شیعه» از آقای محمد کاظم رحمان ستایش و کتاب «اصول الحدیث و احکامه فی علم الدرایة» اثر دیگری از حضرت آیت الله جعفر سبحانی.

آیا حدیثی از امام علی (علیه السلام) به این مضمون وجود دارد؟

شهر جواب ـ به طور واضح مطلبی در این باره از مولای متقیان سلام الله علیه به چشم نخورد؛ اما می‌توان در قالب کلی مطالبی را بیان کرد که شاید به مقصود شما نزدیک باشد.

در حدیثی آمده است که اگر گناه نکنید خداوند قومی می آورد که گناه کنند و توبه کنند و خدا آنان را ببخشد. گناه کنیم یا نکنیم؟

شهر جواب ـ خدای متعال اراده کرده که نظام خلقت این گونه باشد که انسانی آفریده شود که در اصل به سوی کمال برود و اگر گناهی کرد از رحمت الهی مأیوس نشود؛ اما چه سعادت‌مند است کسی که نفس خودش را تزکیه کرد. «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاها» (4)؛ هر كه در پاكى آن كوشيد رستگار شد.

همه احادیث منشأ علمی دارند؟ یا تنها برخی از آنها؟

شهر جواب ـ اهميت و ارزش علوم طبيعى و مطالب علمى نزد اسلام براى همه روشن است. اساساً دين اسلام بيش از ساير اديان به اين موضوع توجه نموده است. سوگندهاى قرآن و آموزه‌هاى آن، بهترين گواه در اين زمينه است. افزون بر آن، احاديث منقول از سوى ائمه معصومين (عليهم السلام) مؤيد اين مدعا است. در اين جا به عنوان نمونه به چند مورد اشاره مى‏‌كنيم: