علوم و معارف قرآن

شهر جواب ـ در مقام پاسخ می‌توان به گونه‌ای جواب داد که جواب پرسش اول، پاسخ به پرسش‌های بعدی نیز باشد. با این توضیح که: علوم پیامبر و اهل بیت (سلام الله علیهم اجمعین)، بر‌گرفته از سر‌چشمه وحی الهی است و خدای متعال آن را در حقیقت قرآن قرار داده است.

شهر جواب ـ اما پاسخ پرسش اول شما: می‌بایست گفت شیطان پیش از رانده شدنش از نزد خدای متعال از مقربان درگاه الهی و در عبادتش شهره بود. او در این مقام آن چنان برتری یافت که در صف ملائک قرار گرفت. مولای متقیان (سلام الله علیه) در خطبه قاصعه نهج البلاغه این بیان را دارد که ابلیس شش هزار سال به عبادت خدای متعال مشغول بود که هر روز آن خود هزار سال بوده است.

شهر جواب ـ ابتدا مناسب است آیه شریفه و ترجمه آن بیان و سپس توضیح کوتاهی ارائه شود. خدای متعال فرمود: «وَ إِذا أَرَدْنا أَنْ نُهْلِكَ قَرْيَةً أَمَرْنا مُتْرَفيها فَفَسَقُوا فيها فَحَقَّ عَلَيْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْناها تَدْميرا» و هنگامى كه بخواهيم شهر و ديارى را هلاك كنيم، نخست اوامر خود را براى «مترفين» (و ثروت مندان مست شهوت) آن‌جا، بيان مى‏‌داريم، سپس هنگامى كه به مخالفت برخاستند و استحقاق مجازات يافتند،آن‌ها را به شدّت درهم مى‏‌كوبيم.

شهر جواب ـ مطابق با خواسته شما به چند نمونه از اشکال و جواب شیخ طوسی در تفسیر ارزش مند تبیان، با عنوان «فان قیل» و «قلنا» به طور خلاصه توجه می‌کنیم. فان قيل لم كرّر قوله: «يا بَنِي إِسْرائِيلَ»؟ قلنا: لأنه لما كانت نعم اللَّه هي الأصل فيما يجب فيه شكره و عبادته، احتيج الى تأكيدها. كما يقول القائل اذهب اذهب: اعجل اعجل و غير ذلك في الأمر المهم، و ايضاً فان التذكير الأول ورد مجملا، و جاء الثاني مفصلا، كأنه قال اذكروا نعمتي التي أنعمت عليكم فيما أنتم عليه من المنافع التي تتصرفون فيها و تتمتعون بها، و إني فضلتكم على العالمين.

شهر جواب ـ آری می‌توانیم کره ماه را نور فرض کنیم زیرا خدای متعال در کتابش از ماه و خورشید به عنوان نور و چراغ نام برد و فرمود: «وَ جَعَلَ الْقَمَرَ فيهِنَّ نُوراً وَ جَعَلَ الشَّمْسَ سِراجا» و ماه را در ميان آسمان‌ها مايه روشنايى، و خورشيد را چراغ فروزانى قرار داده است. و در آیه دیگری فرمود : «هُوَ الَّذي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِياءً وَ الْقَمَرَ نُورا» اوست آن كه خورشيد را چراغ فروزان و ماه را نور بخشید.

شهر جواب ـ درکتاب خدا علاوه بر مباحث مربوط به هدایت و اخلاق که اساس قرآن بر آن نهاده شده، مسائل دیگری نیز مورد توجه قرار گرفته است که می‌تواند دارای دو بعد باشد. در یک بعد به زندگی فردی پیامبر (صلی الله علیه و آله) و نیز برخی حوادث جزئی پرداخته در بعد دیگر، مباحث اجتماعی و تبلیغ تعالیم دینی لحاظ شده است.

شهر جواب ـ قیامت توقف‌گاه‌های متعددی دارد و بنا بر ظاهر، این آیات ناظر به این تعدد توقف‌گاه‌ها است، یعنی در برخی توقف‌گاه‌ها سؤال می‌شود و در برخی دیگر، سؤالی پرسیده نمی‌شود.

شهر جواب ـ برخی مفسرین مانند استاد مکارم شیرازی (زیده عزه) اعتقاد دارند با توجه به شأن نزول‌های آیه ـ که نزول این آیات را درباره اسلام آوردن کشیشانی که نجاشی پادشاه حبشه نزد پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرستاد، بیان کرده ـ و نیز با توجه به جنگ‌های صلیبی و خونینی که مسیحیان با مسلمانان داشته‌اند، این آیه را ناظر به مسیحیان زمان حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) دانسته و محتوای آیه را کلی نمی‌داند.

شهر جواب ـ قرآن کریم در آیه پنجم سوره انشراح می‌فرماید: «فان مع العسر یسراً؛ مسلماً با سختی آسانی است» این آیه به همه انسان‌های تلاشگر نوید می‌دهد همیشه در کنار سختی‌ها آسانی‌ها است و از درون سختی‌ها آسانی به دست می‌آید. این نوید و وعده الهی، دل را نور و صفا می‌بخشد و به پیروزی‌ها امیدوار می‌کند، و گرد و غبار یأس و نومیدی را از صفحة روح انسان می‌زداید. پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «بدان که با سختی‌ها آسانی است و با پیروزی و با غم و اندوه خوش‌حالی و گشایش است»

شهر جواب ـ آیه مورد نظر چنین است: «الْخَبيثاتُ لِلْخَبيثينَ وَ الْخَبيثُونَ لِلْخَبيثاتِ وَ الطَّيِّباتُ لِلطَّيِّبينَ وَ الطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّباتِ أُولئِكَ مُبَرَّؤُنَ مِمَّا يَقُولُونَ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ كَريمٌ»