علوم و معارف قرآن

شهر جواب ـ یکی از راه‌های کسب اعتقاد و باور و ایمان نسبت به خدای متعال، توجه به این صنعت باشکوه و این شاهکار تمام‌ ناشدنی خلقت است. خلقتی که مال دیروز و پریروز و امروز و فردا نیست بلکه علی الدوام در جریان است و هر روز با روییدن سبزه‌ای زیبا یا شکفتن غنچه‌ای قشنگ یا طلوع دوباره خورشید تابان یا وزیدن نسیم دل‌آرای صبحگاهی یا تولد نوزادی نورسیده و هزار هزار جلوه خیره کننده دیگر، صفحه جدیدی از نمایش قدرت بزرگ سازنده توانا و هستی‌ آفرین بی‌همتایش را به همگان نشان می‌دهد.

شهر جواب ـ روایات مختلفی در تفسیر آیات این سوره، وارد شده که برای اطلاع از آن‌ها می‌توانید به تفسیر رواییِ «البرهان فی تفسير القرآن»، جلد 5، ‏صفحه 793 تا صفحه 807 مراجعه فرمایید.

شهر جواب ـ حروف مقطعه در آغاز 29 سوره از سوره های قرآن کریم آمده است. سوره هایی که با حروف مقطعه «الم» آغاز می شود، این موارد هستند:

شهر جواب ـ خدای متعال یگانه است بنابراین هر گاه از خود یا کارهای خود خبر می‌دهد، طبیعتا باید ضمیر مفرد بکار ببرد و بگوید: من چنین هستم و من چنان کردم. برای همین است که در موارد زیادی از آیات قرآن می‌بینیم که خداوند متعال با همین ضمیر مفرد، خودش را به ما معرفی می‌کند؛ مثلا آنجا که می‌خواهد خود را به موسای کلیم معرفی کند، می‌فرماید: «إِنَّني‏ أَنَا اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ أَنَا فَاعْبُدْني‏ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْري»

شهر جواب ـ آیات مشابهی که واژه «کلمه» در آنها آمده را از تفسیر نمونه بررسی کردم؛ ایشان منظور از کلمه را فرمان و سنت الهی درباره «آزادی انسان و مجبور نبودن او در انتخاب حق و باطل» دانسته‌اند. توضیحات استاد مکارم درباره واژه «کلمه» چنین است:

شهر جواب ـ چند آیه را به عنوان نمونه بیان می‌کنم: «النَّارُ يُعْرَضُونَ عَلَيْها غُدُوًّا وَ عَشِيًّا وَ يَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذابِ» عذاب آنها آتش است كه هر صبح و شام بر آن عرضه مى‏‌شوند و روزى كه قيامت برپا شود (مى‏‌فرمايد:) «آل فرعون را در سخت‏‌ترين عذابها وارد كنيد!»

شهر جواب ـ بنا به نظر استاد مکارم: منظور از کلمه در اینجا، «تشبیه» است یعنی همانطور که کلمات مخلوق ما هستند، عیسی هم مخلوق خداست و خودش خدا نیست!

شهر جواب ـ در آیات کریمه قرآن، در غالب موارد، نام پیامبران با بیان اجمالی یا مفصل داستان تبلیغشان و تلاش‌هایی که در راه دعوت داشتند و چگونگی برخود قومشان با آن‌ها، همراه شده است، بنابراین وقتی می‌خواهیم حکمت بیشتر ذکر شدن نام موسای کلیم در آیات قرآن را بررسی کنیم، ناگزیریم به اهداف قرآن از بیان قصص انبیا از یک سو و نکات برجسته و مهمی که در داستان موسای کلیم و قومش وجود دارد از سوی دیگر و ویژگیهای قوم او از سوی سوم، توجه موشکافانه‌ای داشته باشیم. بنابراین برای پاسخ تحقیقی و دقیق به پرسش بحث، باید سه مطلب را به طور اجمال بررسی کنیم:

شهر جواب ـ حکم خدا را نباید با احساسات شخصی قاطی کرد! ازدواج دختر باکره با اذن ولی او انجام می شود و معمولا هیچ ولی‌ای هم به ازدواج موقت دختر باکره‌اش اجازه نمی‌دهد مگر چند روز قبل از عقد دائم که توافقات ازدواج دائم قطعی شده و زوجین به همراه خانواده برای خرید جهیزیه ازدواج اقدام می‌کنند.

شهر جواب ـ تعبیر «حجت باطنی» وارد شده؛ آن هم در روایات. امین الاسلام کلینی، در کتاب شریف کافی، اولین قسمت را اختصاص داده به «کتاب العقل و الجهل» و روایات متناسب با این موضوع را هم در این قسمت جمع آوری کرده است. در آنجا روایتی زیبا از بیانات امام کاظم (علیه السلام) خطاب به هشام را آورده که درباره عقل و ویژگی های آن سخن گفته شده است. تعبیر «حجت باطنی بودن عقل» هم به این صورت در آنجا آمده است: