اخلاق و عرفان

شهر جواب ـ بسیاری از مسائل مهم فلسفی بر مسأله اصالت وجود و اعتباری بودن ماهیت مبتنی است و نحوه حلّ آن بر حلّ سایر مسائل اثر می‌گذارد و اگر در این جا نظر صحیحی اتخاذ نکنیم، در بسیاری از موارد دچار اختلال یا مغالطه می‌شویم به طوری که اگر کسی بخواهد فلسفه را بر اساس اصالت وجود مطرح کند، چهره بسیاری از مسائل عوض می‌شود.

شهر جواب ـ پیامبر گرامی اسلام (صلى الله علیه و آله) می‌فرماید: «یا أَبَاذَر إِیاكَ وَ هِجْرَانَ أَخِیكَ فَإِنَّ الْعَمَلَ لَا یتَقَبَّلُ مِنَ الْهِجْرَانِ‏» (1) یعنی ای اباذر بپرهیز از دوری كردن از برادرت، زیرا كه عمل انسان با قهر پذیرفته نمی‌شود.

شهر جواب ـ به طور مسلم، بردن تربت به دستشویی حرام نیست؛ ولی در صورت امکان، برای مراعات احتیاط نیافتادن تربت در دستشویی، بهتر آن است که تربت را در دستشویی نبرید.

شهر جواب ـ برای ترک هر نوع گناهی مهم‌ترین کار، تصمیم واقعی به ترک آن گناه هست و تا هنگامی که شخصی برای ترک یک گناه اراده نکند هیچ گاه نمیتواند از گناهاش توبه کند. اما این تصمیم و اراده که حالتی نفسانی است به خودی خود حاصل نمی‌شود؛ بلکه باید کارهایی انجام و زمینه‌هایی فراهم شود تا این اراده نفسانی محقق شود

شهر جواب ـ تمامی واجبات و محرمات الهی بر مبنای عشق و محبت وافر خداوند به بندگان است؛ چراکه در تحت همه اوامر و نواهی خداوند اسرار و رموزی برای سلامت دنیوی و سعادت اخروی انسان نهفته شده است که جز خداوند و رسولان و اولیاء وی احدی از آن اسرار آگاه نیست.

شهر جواب ـ ما در فرهنگ اسلامی، امری به نام یک دقیقه سکوت نداریم. آن چه موجود است فوائد بسیاری در مورد سکوت کردن و خاموشی گزیدن است که به نظر می‌رسد یک دقیقه سکوت از فوائد سرشار ذکر شده در این باره سرچشمه یافته است.

شهر جواب ـ من در مورد سؤال شما در منابع روایی تحقیق کردم و منشأ این عمل را در روایات نیافتم. به نظرم، منشأ این عمل صدقه دادن است؛ زیرا در روایات یکی از مواردی که صدقه دادن مستحب شمرده شده است، برای اموات است. صدقه برای اموات موجب تخفیف عذاب گناهانشان می‌شود.

شهر جواب ـ توبه به خودی خود با ندامت از انجام گناه و تصمیم و عزم راسخ بر ترک گناه محقق می‌شود و نیازی به اظهار لفظی و زبانی برای ترک آن در پیشگاه خداوند نیست اگر چه برای استغفار از درگاه الهی باید در مقام دعا از خداوند درخواست عفو و بخشش نمود. و این همان فرق بین توبه و استغفار است.

شهر جواب ـ خداوند متعال برخودش واجب کرده که گناهان بندگانش را در صورت توبه ببخشد. «إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللَّهِ لِلَّذينَ يَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهالَةٍ ثُمَّ يَتُوبُونَ مِنْ قَريبٍ فَأُولئِكَ يَتُوبُ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَ كانَ اللَّهُ عَليماً حَكيما»

شهر جواب ـ ما مأموریم که با حسن ظن به افراد نگاه کنیم تا خدایی نکرده دچار تهمت نشویم؛ اما در عین حال، از در نظر گرفتن احتمالات و خطرهای افراد غافل نباشیم تا از آن‌ها به ما ضرری نرسد و در نظر گرفتن احتمالات با حسن ظن به مردم منافاتی ندارد البته تا زمانی که به زبان نیاورده‌ایم و طبق آن عمل نکرده باشیم.