پرسش:
به چه دلیل خدا وجود دارد؟
پاسخ:
یکی از معروف ترین برهان های عقلی در این باره، برهان امکان و وجوب است که سعی می شود این برهان به صورت بسیار ساده توضیح داده شود و اصطلاحات آن در داخل پرانتز نوشته می شود.
همه ما یک مدل از اشیاء را می شناسیم(وجود عالم) که می توانیم اسم آنها را ممکن الوجود بگذاریم. این مدل از موجودات، از یک جهت مثل هم هستند و آن اینکه در وجود داشتن آنها دو فرض مساوی مطرح است. می توانند به وجود بیایند و می توانند به وجود نیایند.(امکان)
اگر یک زمین زراعی را در نظر بگیرید، می تواند در فصل آینده پر از گندم باشد و می تواند هیچ گندمی نداشته باشد.
به چنین موجوداتی "ممکن الوجود" می گوییم. هر عقلی به خوبی می فهمد که این وجود تحت تاثیر عواملی پدید آمده(اصل علیت)، این عامل خود آن شی نبوده ، چون قبل از به وجود آمدنش نبوده که بخواهد در خودش اثر بگذارد و خودش را به وجود آورد.(ابطال دور)
اگر به اشیاء دیگر بنگریم و بخواهیم عامل را در بین آنها پیدا کنیم، باز با وجودهایی مواجه هستیم که آنها نیز "ممکن الوجود" هستند. این ممکن الوجود ها نیز خودشان وابسته هستند.
و نمی توانیم تا بی نهایت عقب برویم و عامل هر "ممکن الوجودی" را در "ممکن الوجود" دیگر بیابیم.
برای فهم باطل بودن این مساله فرض کنید که ده نفر در پشت خطی ایستاده اند تا به مسابقه دو میدانی بپردازند. هر کسی می گوید اگر دیگری شروع به دویدن کند ، من هم شروع به دویدن می کنم. و هیچ کدام بدون اینکه دیگری مسابقه را شروع کند ، هرگز اقدام به دویدن نمی کند. در این حالت قطعا هرگز مسابقه شروع نمی شود.(ابطال تسلسل)
پس حال که ما ممکن الوجودها را می بینیم ، حتما در ابتدا وجودی متفاوت با "ممکن الوجودها" بوده است که منتظر و محتاج هیچ علتی نبوده است.(واجب الوجود) او وجودش را از خودش دارد و از هیچ کجای دیگری به دست نیاورده است.
ما به همین وجود واجب الوجود که هیچ نیازی ندارد، خدا می گوییم.