پرسش: در معراج، پیامبر افراد را در دوزخ و بهشت دیدند. با توجه به برپا نشدن قیامت و حساب و کتاب افراد چگونه ممکن است پیامبر شاهد عذاب گناهکاران در معراج باشند؟

پاسخ:
در این مورد توضیحات مختلفی بیان شده است. علمای صاحب نظر احتمال می‌دهند شاید منظور از دیدن بهشت و جهنم، در واقع دیدن صفات اهل بهشت و جهنم بوده باشد که به این بیان تعبیر شده است. (1) برخی هم احتمال می‌دهند منظور بهشت و جهنم برزخی باشد که می‌دانیم هم اکنون وجود دارد. (2) برخی دیگر هم می‌گویند بهشت و جهنم در واقع همان اعمال ماست که به صورت عذاب و نعمت تجلی می‌کند. پس الان هم موجود است ولی ما به خاطر حجاب دنیا و عالم ماده از آن غافلیم. ولی پیامبر اکرم(صلوات الله علیه) در معراج از این حجاب رد شدند و واقعیت‌ها را مشاهده کردند. (3)
 
پی نوشت ها:
1. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، 1372، ج 6، ص610
2. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه،دار الکتب الإسلامیه، تهران، چاپ اول، 1374ش، ج 22؛ ص 499،
3. امام خمینی، تفسیر سوره حمد،مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، ص250