پرسش: اگر فقط با تعدادی از خویشاوندان ارتباط داشته باشیم قطع رحم صدق میکند؟ مثلا اگر به خاطر مسائلی با فامیل پدر ارتباط نداشته باشیم ولی با فامیل مادر دائم در ارتباط باشیم گناه ترک صله رحم را مرتکب شده ایم؟
پاسخ: خویشان پدری و مادری هر دو از اقوام نسبی محسوب می شوند که قطع ارتباط با آنها قطع رحم و از گناهان بزرگ محسوب می شود. هر کدام از خویشاوندان حق خاص به خود را دارند و وظیفه مستقلی نسبت به آنها وجود دارد که عمل به وظیفه در قبال برخی جایگزین وظیفه نسبت به سایرین نمی شود.
اینکه قطع رحم در چه صورتی صدق میکند تابع عرف جامعه و خانواده ها است. ممکن است صله رحم و حد و اندازه آن در یک جامعه شهری با یک جامعه روستائی متفاوت باشد. همچنین ممکن است در یک خانواده و فامیل عرف خاصی برای روابط و رفت و آمد وجود داشته باشد که در خانواده دیگر، کمتر و یا بیشتر از آن متداول و مرسوم باشد. بنابراین باید روابط به گونه ای باشد که حالت قطع ارتباط و قهر به خود نگیرد.
مثلا ممکن است دو خویشاوند یک ماه هم به یکدیگر سر نزنند و از یکدیگر سراغ نگیرند اما همچنان قطع رحم صدق نکند. اما اگر یکی از آن دو به بیماری سختی مبتلا شود و دیگری از او عیادت نکند صدق قطع رحم کند. یا از سفر مهمی برگردد و خویشاوندش به دیدار او نرود مرتکب قطع رحم شده است.
نکته دیگر نیز اینکه صله رحم تنها به رفت و آمد و احوال پرسی نیست. گاهی صله رحم به رفع نیاز و پاسخ گفتن به درخواست خویشان است. مثل اینکه برادری نیاز مالی پیدا کند و از برادر خود درخواست کمک نماید. اما برادر او با وجود توان مالی نیاز او را برطرف نکند و بی تفاوت و بی مسئولیت از کنار او عبور کند. در چنین مواردی عرفا قطع رحم صدق میکند. چراکه این فرد هیچ وظیفه ای نسبت به برادر خود احساس نکرد و مانند غریبه با او رفتار نمود.
نکته آخر اینکه حق خویشاوندی حق ثابتی است و با هیچ عاملی حتی کفر و فسق ساقط نمی شود. البته ممکن است این دو عامل در نحوه انجام صله رحم تاثیرگذار باشد و موجب محدود شدن ارتباط و رفت و آمد شود. مخصوصا زمانی که بیم آسیب اعتقادی و یا اخلاقی برای خود و یا خانواده وجود داشته باشد.