پیدا کردن استاد اخلاق

پرسش:
برای پیدا کردن استاد اخلاق چه باید کرد؟

 

پاسخ:

 این که به فکر تکامل روحی و ترقی معنوی و سیر و سلوک الی الله افتاده اید، توفیق بزرگی نصیب تان شده است. امیدواریم در تحصیل معارف الهی و عمل به دستورهای دینی، روز به روز موفق تر باشید.
پیدا کردن استاد اخلاق، کار آسانی نیست؛ چرا که در این راه، به هر کسی نمی توان اعتماد کرد و باید علاوه بر اسلام شناس بودن، مسیر را طی کرده باشد. انسان در این راه باید بسیار مراقب باشد که در دام شیادانی که به اسم عرفان و اخلاق دکان باز کرده اند، گرفتار نشود. علاوه بر این که این مرکز کسی را به عنوان استاد عرفان معرفی نمی کند.

هدف نهایی عرفان، کسب معرفت برای اصلاح نفس و تزکیه روح است. روشن است که وجود استاد و بهره مند شدن از راهنمایی های او کمک مؤثری به سالک می کند. راهنمایی های او در روند تهذیب نفس بسیار مؤثر و مفید است؛ اما نبود آن، مانع سیر و سلوک و اقدام برای تهذیب نیست. گر چه بسياري از ارباب سير و سلوك و علما و دانشمنداني كه در اين راه گام برداشته و تعليمات قرآن و سنت را راهنماي خويش قرار داده (نه كساني كه راه و روش از خود اختراع كرده و بدعت گذار باشند)، عقيده دارند كه رهروان كمال و فضيلت و تقوا و اخلاق و قرب الي الله بايد زير نظر استاد مسیر را طی كنند، ولي این بدان معنا نيست كه با نبود استاد خصوصي اخلاق، قرب الي الله كه هدف اصلي و نهايي سير و سلوك است، امكان حصول نداشته باشد. چه بسيارند كساني كه با استفاده از آيات قرآن كه بهترين و رساترين موعظه‏‌هاي اخلاق را در بردارد و نیز روايات اسلامي و كلمات بزرگان در كتاب‏هاي اخلاق و التزام عملي به آن‏ها، اين راه را پيموده و به مقامات والايي رسيده‏‌اند.
اگر انسان با خلوص نيت، عزم راسخ داشته باشد كه خود را به گونه‌‏اي تربيت كند كه خدا خواسته و پيامبر (صلي الله و عليه و آله و سلم) به آن دعوت كرده است، يعني بخواهد انسان الهي شود، در اين راه تلاش و كوشش نمايد و به وظيفه اسلامي خود عمل كند، مسلّماً به نتيجه كه قرب الي الله است، مي ‏رسد.

چنانچه در اين راه نياز به استاد باشد، خدا استادی را به او مي‌‏رساند. با وجود کتاب‏‌ها و تعالیم اخلاقی برگرفته از سخنان معصومین - علیهم السلام - و دعاهای ارزنده رسیده از آنان، گام‌‏های بسیار بلندی می‌‏توان در این زمینه برداشت. انسان می تواند با مطالعه آن کتاب ها و عمل کردن به احکامش و تقید و پایبندی دقیق به دستورات دین، به ویژه ترک گناهان و انجام واجبات، به خصوص اقامه نمازها در اول وقت، خود ر ادر معرض نسیم الطاف الهی قرار دهد، و از الطاف و رحمت های خاص خداوندی بهره مند گردد؛ چه آن که خود فرموده است: «وَ الَّذِینَ جاهَدُوا فِینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا (1) و آنان که در (راه) ما (به جان و مال) جهد و کوشش کردند محققا آنها را به راه‌های (معرفت و لطف) خویش هدایت می‌کنیم»
بنا بر این، اگر واقعاً استاد خوبی نصیب انسان شود، بسیار سودمند خواهد بود؛ اما اگر دسترسی به استاد خوب و مطمئن، ممکن نیست، باید سطح آگاهی دینی خود را بالا برد، و به آنچه دانسته، عمل نمود؛ که در این صورت، خداوند به تدریج آگاهی‏ های انسان را افزون تر می‏ سازد و خلأ استاد را پر می نماید.

در پایان، مطالعه کتاب های ذیل را توصیه می کنیم:
1- «معراج السعاده»، «ملا احمد نراقی»
2- «چهل حدیث»، «امام خمینی»
3- «پرواز در ملکوت» ( ترجمه آداب الصلاة امام خمینی)، مترجم «سید احمد فهری»
4- «اخلاق عملی»، «مهدوی کنی»
5- «رساله لقاءالله»، «میرزا جواد ملکی تبریزی»
6- «عرفان اسلامی»، «شهیدمطهری»
7- «نامه‏‌ها برنامه‏‌ها»، «حسن زاده آملی»
8- «اخلاق در قرآن»، «ناصر مکارم شیرازی»

پی نوشت:
1. عنکبوت/69
 http://askdin.com/comment/1033032#comment-1033032