پرسش:
گاهی اینطور القا میشود که انگار درد در بسیاری از موارد، چیز خوبی هست و درمان یک سری امراض روحی و خصایل شیطانی، یا برای پیشگیری از مبتلا شدن به آنها، درد لازم است، آیا واقعا اینطوری است؟ اگر تلازم ندارد چطور میشود پذیرفت که طبیبی که قادر مطلق است برای درمان انسان ها از لوازمی دردآور استفاده کند؟ درمان هایی چون درمان های برزخی برای پاک کردن انسان ها که همراه با درد است.
پاسخ:
پاسخ بخش ابتدایی سوال شما منفی است، تلازم منطقی بین درمان و درد وجود ندارد، اینکه بگوییم درمان بدون درد ممکن نیست و درمان هرگز از درد جداشدنی نیستند درست نبوده، و دلیلی بر چنین امری نیست، بلکه شواهدی بر خلاف آن هم وجود دارد. اما در خصوص چرایی آن باید بین دردهای دنیوی و دردهای اخروی تفکیک قائل شد، چون سنخ دردهای دنیا و دردهای آخرت متفاوت است.
در مورد دردهای دنیوی کسی نمی گوید جدایی درد از بیماری و درمان غیر ممکن است، آنچه از آن دفاع میشود حکمت درد است، یعنی اصل وجود درد حکیمانه است، چرا که یک علامت و هشداری است که سیستم عصبی نسبت به یک خلل در بدن خبر میدهد و مطلقا جنبه آزار ندارد. مثل آژیر خطری که اگرچه گوش خراش است اما برای آگاهی بخشی نسبت به یک خطر بزرگتر لازم بوده و حکیمانه است.
بنابراین به صرف قادر مطلق بودن نباید توقع داشت که او آنچه ما تشخیص میدهیم را انجام دهد، چیزی را که خیر حداکثری داشته و شر حداقلی دارد را حذف نماید! باید به این مسئله مهم توجه داشت که یک انسان زمانی میتواند رفتار یک شخص دیگر را قضاوت کند که به اندازه او آگاهی داشته باشد، در غیر این صورت قضاوت جامعی نخواهد داشت؛ یک شخص عام نمی تواند رفتار یک پزشک متخصص را قضاوت کند چرا که از حکمت رفتارهای او اطلاعی ندارد، چه برسد به قضاوت در خصوص رفتار خداوند.
اما در مورد دردهای اخروی مقایسه ای که گاهی میان برزخ و آخرت با بیمارستان شده و این دو را به یکدیگر تشبیه میکنند اصلا صحیح نیست! اینکه بگوییم خداوند می خواهد آنها را درمان کند و چاره ای از درد نیست نشان از عدم درک درست حقیقت دنیا و آخرت دارد. درمان با ترحّم و دلسوزی و از سر لطف و رحمت است، در حالی که در قیامت هرگز کسانی که مجازات می شوند نگاه رحمت آمیز به ایشان نمی شود. اگرچه این انذارها و هشدارها در دنیا از روی رحمت است تا انسان دچار شقاوت نگردد، اما هرگز وقوع آنها و اسیر شدن انسان در عذاب الهی لطف و رحمت نیست.
بنابراین به نظر میرسد تشبیه و مقایسه برزخ و عذاب های موقتی در قیامت با زندان سازگارتر است، تا بیمارستان؛ در بیمارستان کسی به شما به عنوان مجرم نگاه نمیکند، و تمام تلاششان این است که انسان درد نکشد، اما در عذاب های برزخی و اخروی اصلا هدف مجازات است!!
در قیامت بحث بر سر مجازات برای پاک شدن درون انسان است، سخن از تزکیه یک انسان پلید و آلوده است؛ نه درمان یک انسان مریض و بیمار؛ قطعا اگر صرفا سخن از درمان بود خداوند هم هرگز دردی به همراه آن قرار نمیداد، همانطور که در برزخ و قیامت برای اهل بهشت هرگز درد و بیماری و رنجی نیست.
اما عذاب های آخرت، حقیقت رفتارهای دنیوی بوده، و رابطه ای تکوینی با این رفتارها دارند، همان طور که قرآن کریم آنچه مایه ایجاد آتش بوده و هیزم جهنم است را خود مردم می داند: «اتَّقُوا النَّارَ الَّتي وَقُودُهَا النَّاس»؛ بپرهیزید از آتشی که هیزم آن مردم هستند.(1) و همچنین می فرماید کسانی که مال یتیم را به حرام می خورند، همین الان دارند آتش می خورند، نه اینکه بعدا ما به آنها آتش می خورانیم: «إِنَّ الَّذينَ يَأْكُلُونَ أَمْوالَ الْيَتامى ظُلْماً إِنَّما يَأْكُلُونَ في بُطُونِهِمْ ناراً»؛ كسانى كه اموال يتيمان را به ظلم و ستم مىخورند، (در حقيقت،) تنها آتش مى خورند.(2)
بنابراین دردهای آخرت، در حقیقت عاقبتی تلخ، و به عنوان نتیجه رفتارهای زشت دنیوی است، نه اینکه صرفا درمانی برای بیماری ها باشد.
پی نوشت ها:
1. بقره:24/2.
2. نساء:10/4.
http://www.askdin.com/showthread.php?t=64712&p=1015259&viewfull=1#post10...