علوم و معارف قرآن

علوم و معارف قرآن

توسل در قرآن

خداوند در سورۀ مائده می‌فرماید: « یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَابْتَغُواْ إِلَیهِ الْوَسِیلَةَ وَجَاهِدُواْ فِی سَبِیلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ»(۱)" ای كسانی كه ایمان آورده‌اید از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید و وسیله‌ای برای تقرب به او بجوئید و در راه او جهاد كنید، باشد كه رستگار شوید."

ماجرای سوره تحریم

ماریه قبطیه به‌عنوان کنیز به پیامبر اهدا شد ولی پیامبر با ایشان ازدواج کرد و از همسران پیامبر است. در مورد آیات ابتدایی سوره تحریم اختلاف‌نظر در شأن نزول وجود دارد. برخی روایات این آیات را مربوط به خوردن عسلی خاص در منزل یکی از همسران دانسته که به خاطر بویش پیامبر بر خود تحریم کرد و برخی روایات بحث همراهی یا نزدیکی با ماریه قبطیه در منزل یکی از همسران را مطرح کرده که با بررسی‌ها معلوم می‌شود که روایت از منابع اهل سنت است و در بیشتر منابع اهل سنت روایاتی که به‌عنوان شأن نزول این آیات شریفه نقل‌شده‌اند، بدون سلسله سند از ابن عباس و عمر نقل می‌کنند، اما برخی از منابع اهل سنت دارای سلسله سند می‌باشند و برخی از افرادی که در سلسله سند هستند تضعیف شدند. به‌علاوه در ادامه روایت، رازی که پیامبر(ص) با برخی زنانش در میان گذاشته مسئله خلافت ابوبکر و عمر است معلوم می‌شود این‌گونه شأن نزول‌ها ساخته و پرداخته افرادی است که می‌خواهند دلیل موجهی برای حقانیت خلافت ابوبکر و عمر بتراشند. در ضمن پیامبری که به‌عنوان الگو و اسوه اخلاق در قرآن معرفی‌شده است رعایت نکردن نوبت همسران و بعد مرعوب شدن و حیا کردن و تحریم یک همسر برای خودش، با عصمت و عظمت و اخلاق و شأن پیامبر ناسازگار است و وقتی روایتی وجود دارد که این تبعات و مشکلات را ندارد یعنی همان روایت خوردن عسل، بهتر است این روایت را به‌عنوان شأن نزول معتبر بدانیم و از آن روایات که ایجاد شبهه می‌کند صرف‌نظر کنیم.

سرنوشت پیروان سایر ادیان

ازاین‌رو قرآن کریم، دین حق را تنها، اسلام، دانسته و این‌گونه می‌فرماید که «هر که جز اسلام، دینی [دیگر] جوید، هرگز از وی پذیرفته نشود و وی در آخرت از زیانکاران است».(۲) 

تفسیرهای متفاوت قرآن بین مفسران عرب زبان وفارسی زبان

روش تفسیر قرآن به قرآن، روش تفسیر قرآن به سنت(روایات)، روش تفسیر علمى (تفسیر با استخدام علوم تجربى در فهم قرآن)، روش تفسیر اشارى (عرفانى، صوفى، باطنى، رمزى، شهودى)، روش تفسیر عقلى و اجتهادى، و روش تفسیر به رأى (روش ممنوع در تفسیر قرآن)، از جمله روش های تفسیری هستند که موجب تفاوت در تفسیر می شوند.

هم چنین گرایش ‌هاى تفسیر قرآن بر اساس باورها، افکار، جهت ‌گیرى‌ ها، سبک پردازش، تخصّص علمى و سلیقه ‌هاى مفسران قرآن نیز از عوامل اختلاف در تفسیر است.

ارتباط ارتداد و آیه«لا اکراه فی الدین»

در آیه «لا إِکْراه»، اجبار و اکراه تکوینی نفی شده(12) اما این بدین معنا نیست که از جهت تشریعی نیز کسی را مکلّف به دینداری و مسلمان شدن نکند.
چگونگی ارتباط ارتداد و آیه«لا اکراه فی الدین»