پرسش:
پسری 28 ساله و مهندس نفت هستم که دختر 22 ساله ای را که ترم آخر محیط زیست می باشد به مدت چهار سال دوست داشتم، اما اون بعد از چهار سال منو رها کرد و عاشق پسر فامیلشون شد. بعد از آن، من به شدت ضربه خوردم. به هر نحوی شده حتی با آبروریزی جلوی پسره خواستم مجبورش کنم برگرده.
الآن با دختر 26 ساله ای زیبا، متین و خوب آشنا شده ام که مهندس کامپیوتر و شاغل در شرکت نفت می باشد. از رفتارش معلومه که از من خوشش آمده، حالا موندم کدوم رو انتخاب کنم. آیا با وجود خیانتی که دختر اولی دیدم به پاش بمونم یا برم سراغ دختر دومی؟
البته اولی فراموشم نمیشه؛ چون دلم با اونه و چهار سال باهاش بودم و حتی به خواستگاریش رفته بودم. می ترسم برم سراغ دومی و اولی برگرده. مخصوصا الان که پسر فامیلشون رهاش کرده. می ترسم برگرده و بگه اشتباه کردم و من دو دل بشم. دومی هم از من متنفر بشه و از دستش بدهم.
پاسخ:
برادر گرامی!
در ابتدا احساسات تلخ و ناخوشایند شما را از این جریان درک می کنیم. شکی در این نیست که شما پسری سرشار از احساسات و شور و نشاط جوانی هستید و به خاطر عشق پاکی که در وجودتان به غلیان درآمده وابسته و دلبسته دختر اولی شده اید و به عشق او چهار سال دلخوش بوده اید و با برقراری رابطۀ دوستانه به ازدواج با او امید بسته بودید و حالا که به هر دلیلی موانعی بر سر راه ازدواج تان قرار گرفته و دختر مورد نظر عاشق پسر عمویش شده، رهای تان ساخته و از ازدواج با شما منصرف شده دچار شکست عشقی شده اید و احساسات ناخوشایندی پیدا کرده اید.
اگرچه ازدواج حق مسلم شماست و شما نیز مثل خیلی از جوانان آماده به ازدواج باید روزی ازدواج کنید و زندگی مستقل خویش را در کنار همسر دلخواه تان آغاز نمایید، اما برای اینکه ازدواج موفق و پایداری را برای خویش رقم بزنید می بایست از راهش اقدام می کردید و نیز تناسب و همخوانی در ملاک ها و معیارهای اساسی ازدواج و نه معیارهای خودساخته مد نظر قرار می دادید تا زودتر به نتیجه می رسیدید.
آسیب شناسی ازدواج هایی که با روابط قبل از ازدواج شک گرفته اند!
بدون شک، آشنایی و دوستی دختر و پسر قبل از ازدواج آسیب ها و پیامدهای منفی بسیاری به دنبال دارد و در امر مهم ازدواج به شدت نقش منفی بازی می کند و این یکی از بزرگترین آفت های ازدواج جوانانی است که بدون در نظر گرفتن ضوابط مدتی باهم دوستی می کنند و موقعی تصمیم به ازدواج می گیرند که معیارهای اساسی یک ازدواج موفق را ندارند و چون در نتیجۀ دوستی چند ساله به همدیگر وابسته شده اند علی رغم نبود تناسب بین آنها و از روی احساسات تصمیم به ازدواج می گیرند که بعداً تاوان این تصمیم غیرمنطقی را می دهند.
با نگاهی به آمار می توان دید که آمار طلاق بین کسانی که قبل از ازدواج ارتباط های دوستانه با همسرشان داشته اند بالاتر است.
زن و شوهر بعد از ازدواج همواره با این سئوالات اساسی روبرو هستند:
ـ آیا شریک زندگیشان که قبلاً با هم دوست بوده اند شریک قابل اعتمادی است؟
ـ آیا ممکن است با چندین نفر دیگر مثل من ارتباط داشته باشد؟
ـ آیا می توان به چنین شخصی اعتماد نمود و نقش مادری و پدری فرزندان را به او سپرد؟
این سئوال ها که در برخی موارد منشأ وسواس گونه نیز دارد به شدت باعث بدبینی، سوءظن و عدم آرامش روانی که یکی از اهداف اصلی ازدواج است، می شود که زمینۀ اصلی بسیاری از دعواها، اختلافات زناشویی، مشاجرات خانوادگی، طلاق عاطفی و نهایتاً طلاق و جدایی قانونی می گردد.(1)
ارتباطات دوستانه با جنس مخالف قبل از ازدواج حتی اگر به قصد و انگیزۀ جدی ازدواج باشد، علاوه بر اینکه تخطی آشکار از چارچوب های دینی، ضوابط عقلی و ملاحظات عرفی است در ازدواج و فرایند همسرگزینی به شدت نقش منفی بازی می کند و باعث شکل گیری ازدواج های احساسی پشیمان کننده می گردد که طبق تحقیقات انجام گرفته در این زمینه و گزارشاتی که سازمان های مختلف اعلام می کنند، معمولاً شکست در ازدواج را به همراه دارد.
آسیب های ازدواج های که با روابط دوستانه آغاز شده به حدی است که خود روانشناسان غربی بر این باورند که اساساً هرگز نباید دوست دختر و دوست پسر باهم ازدواج کنند، زیرا دوستی یکی از انواع ارتباط است و ازدواج نیز یک نوع دیگری از آن که هر کدام ویژگی ها و قوانین خاص خود را دارد و اگر دو دوست با هم ازدواج کنند ویژگی ها و قوانین دو نوع خاص از ارتباط با هم تداخل می کند و موجب آسیب زایی، عدم موفقیت و ناپایداری ازدواج می گردد.(2)
با نگاهی به آمار می توان دید که آمار طلاق بین کسانی که قبل از ازدواج ارتباط های دوستانه داشته اند بالاتر است. از طرفی آشنایی و ارتباط دختر و پسر در محیط اجتماع، بیشتر از آنکه معرفت ساز باشد، فروزنده هوس ها و معرفت سوز است. عمدتاً دیده می شود فرد آن گونه که هست، خود را نشان نمی دهد یا به سبب محبت و عشقی که ایجاد شده، نمی تواند عیوب طرف مقابل و جوانب مختلف قضیه را بسنجد و گاهی آن را خوب و مثبت ارزیابی می کند. ضمن اینکه بیشتر رفتارها در آشنایی ها و ارتباط های قبل از ازدواج به شکل های تصنعی ابراز می شود و این فرایند شناخت را از مسیر اصلی خود منحرف می سازد.
از آنجا که شما ارتباط خود را با دختر اولی از طریق روابط دوستانۀ پیش از ازدواج آغاز کرده بودید و رابطۀ چهار ساله با وی داشتید؛ طبیعتاً ریسک ازدواج تان بالاست و اگر با وی ازدواج کنید خواه ناخواه با آسیب ها و پیامدهای منفی آن در زندگی مشترک روبرو خواهید شد.
علاوه بر این، به نظر می رسد دختر اولی شخصیت نرمالی ندارد؛ چراکه علی رغم عشق و علاقه ای که به شما داشته و چندین سال با شما روابط دوستانه داشته و شما نیز به خواستگاری وی رفته بودید به راحتی شما را رها کرده و در اندیشۀ ازدواج با دیگری بوده است. از سوی دیگر پسر عموی وی نیز بعد از مدتی او را رها کرده و این قابل تأمل می باشد.
به هر حال، احتمال ابتلای دختر اولی به برخی آشفتگی های روحی و اختلالات عمدۀ روانشاختی همچون کمالگرایی منفی، وسواس، دمدمی مزاج بودن در وی وجود دارد که نیازمند بررسی و درمان است.
با این اوصاف، اگر شما دقیقاً متوجه بشوید که دختر اولی که شما به وی دلبسته شده اید، شایستگی و لیاقت ازدواج با شما را ندارد و نمی توانید به این سادگی پُست همسری و مادری را به وی بسپارید؛ خیلی راحت با این موضوع کنار خواهید آمد و فراموشش خواهید نمود. اگر هم در فرایند فراموش کردن وی دچار مشکل بشوید؛ خوشبختانه مشاوران و روانشناسان می توانند شما را در این خصوص یاری کنند و راهکارهای فراموش کردن عشق بی هدف و علاقه بی ضابطه را به شما آموزش دهند.
ترسیم ازدواج موفق و پایدار
اگر شما قصد جدی ازدواج دارید و می خواهید ازدواج موفق و پایداری را برای خویش رقم بزنید در درجۀ اول باید از راهش اقدام کنید و هرگز با برقراری رابطۀ دوستانه قبل از ازدواج در صدد پی ریزی ازدواج نباشید که ثمره ای جز شکست در ازدواج نخواهد داشت.
در گام دوم بهتر است خودشناسی کاملی از خودتان به عمل بیاورید و علایق، سلایق، نیازها، اهداف و برنامه های خودتان را به درستی شناسایی کنید و بر اساس آن تلاش کنید همسری متناسب با خودتان برای همسری برگزینید.
از سوی دیگر باید به معیارها و ملاک های ازدواج و رعایت تناسب در آنها توجه کنید؛ چرا که اساساً ازدواج و زندگی مشترک وقتی ثمربخش، سودمند و ماندگار است که عقربۀ روحیه ها، غرایز و طرز تفکر دو طرف، همسو و نزدیک باشد؛ در غیر این صورت، ریسمان وحدت و یگانگی به ضعف و سستی می گراید و سرانجام گسسته می شود.
بدون شک مهمترین عامل موفقیت و خوشبختی در ازدواج، میزان همخوانی، تطابق و تناسب دختر و پسر در معیارها و ملاک های ازدواج می باشد؛ از آنجا که یکی از مهمترین ثمرات و اهداف ازدواج از نظر اسلام، رسیدن به آرامش است و این آرامش در صورتی حاصل می شود که ما با توجه به معیارها و ملاک های اساسی و مهم، انتخاب مناسبی داشته باشیم؛ چرا که سعادت و خوشبختی ازدواج، در گرو رعایت دقیق معیارها و پایبندی به آنهاست و تحقیقات بسیاری این نتیجه را به اثبات رسانیده که زن و شوهرهایی که بیشترین تطابق و همخوانی و تفاهم را با هم دارند، ازدواج موفق و پایداری دارند و در زندگی با مشکلات کمتری مواجه هستند.
یک لحظه تأمل!
باور ما بر این است که شما تنها می توانید با دختری ازدواج کنید که با شما بیشترین تناسب و همخوانی را در معیارهای اساسی ازدواج داشته باشد؛ بنابراین برای رهایی از شک و تردید و برای داشتن بهترین انتخاب می توانید به همراه دخترانی که قصد ازدواج با یکی از بهترین آنها را دارید با مراجعه حضوری به مراکز مشاوره ای و خدمات روانشناختی معتبر و گفتگو با مشاوران و روانشناسان باتجربه و اجرای برخی تست های روانشناسی از جمله تست شخصیت از میزان تناسب خود آگاه گردید و از صحت و سلامت ازدواج تان مطمئن شوید و بهترین انتخاب را برای همسرگزینی داشته باشید.
در این فرض دیگر دچار شک و تردید و دودلی نخواهید شد و همسر آیندتان را بر اساس معیارها و ملاک های ازدواج و تأیید کارشناسان و مشاوران ازدواج انتخاب خواهید کرد نه بر اساس معیارهای خودساخته و یا اجبار و تحمیل دیگران و یا افتادن در رودربایستی و چیزهای دیگر.
برای رسیدن به جمع بندی نهایی می توانید از جدول نمره دهی و جمع بندی امتیازات استفاده کنید به این صورت که هر یک از معیارها و ملاک های ازدواج و نیز مزایا و معایب طرف مقابل را از یک تا صد نمره گذاری کنید. ازدواج زمانی مناسب خواهد بود که میانگین نمرات از 70 به بالا باشد و نمره هر یک از معیار از50 کمتر نباشد، در غیر این صورت، ازدواج ریسک پذیر خواهد بود. همچنین می توانید از مشاوره های تخصصی پیش از ازدواج(Pmc) استفاده کنید و با مراجعه حضوری به مراکز مشاوره ای و خدمات روانشناختی معتبر و گفتگو با مشاوران و روانشناسان با تجربه در زمینۀ ازدواج به جمع بندی نهایی برسید و از صحت و سلامت ازدواج تان مطمئن گردید.
حرف آخر!
اگر شما در انتخاب همسر دقت کنید و براساس موازین و اصول همسرگزینی همسرتان را انتخاب کنید و به معیارها و ملاک های ازدواج توجه کنید و بکوشید بیشترین تناسب را در این زمینه با همسرتان داشته باشید و صحت و سلامت ازدواج تان به تأیید مشاوران و روانشناسان ازدواج برسد، مشکل خاصی برای ازدواج تان وجود ندارد و می توانید از بین دخترانی که شما در نظر دارید یکی از بهترین آنها را انتخاب کنید و به راحتی تصمیم نهایی خودتان را بگیرید.
معرفی منابع برای مطالعۀ بیشتر:
- یزدانی، محمود، یک انتخاب مناسب (همسر گزینی در بیست گام)، مشهد: آهنگ قلم، 1385.
- افروز، غلامعلی، روانشناسی ازدواج و شکوه همسری، تهران: دانشگاه تهران، 1394.
- پناهی، علی احمد، همسرگزینی چرا و چگونه، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، 1391.
- گلزاری، محمود، در جستجوی همسر ایده آل: تبیین روان شناختی ملاک ها و روش های انتخاب همسر، تهران: سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، موسسه نشر شهر، 1391.
- حسین خانی نائینی، هادی، فرآیند همسرگزینی، قم: بنشاسته، 1393.
- حامدی، محمد، روابط دختران و پسران پیش از ازدواج، سنندج: آراس، 1393.
- بیات، سعید، دختران مهتاب و پسران آفتاب: آسیب شناسی دوستی های دختران و پسران، قم: موسسه بوستان کتاب، 1395.
- افراسیابی، فاطمه و صغری افراسیابی، روابط دختر و پسر قبل از ازدواج، قم: لامک، 1390.
پی نوشت ها:
- افراسیابی، فاطمه و صغری افراسیابی، روابط دختر و پسر قبل از ازدواج، قم: لامک، 1390، ص176.
- یونسی، سیدجلال، مدیریت روابط زناشویی: آسیب ها و راه حل ها در روابط زناشویی، تهران: قطره، 1391، ص26.