پرسش: آیا در روایت زیر، غیبت شخصی که مرده است انجام نشده؟ آبروی مومن نرفته است؟
به رسول خدا (صلى الله علیه و آله )خبر دادند كه سعد بن معاذ فوت كرده. پیغمبر (ص) با اصحابشان از جاى برخاسته، حركت كردند. با دستور حضرت - در حالى كه خود نظارت مى فرمودند - سعد را غسل دادند
پس از انجام مراسم غسل و كفن، او را در تابوت گذاشته و براى دفن حركت دادند.
در تشییع جنازه او، پیغمبر پابرهنه و بدون عبا حركت مى كرد. گاهى طرف چپ و گاهى طرف راست تابوت را مى گرفت، تا نزدیكى قبر سعد رسیدند. حضرت خود داخل قبر شدند و او را در لحد گذاشتند و دستور دادند سنگ و آجر و وسایل دیگر را بیاورند! سپس با دست مبارك خود، لحد را ساختند و خاك بر او ریختند.
در این هنگام، مادر سعد كنار قبر آمد و گفت: سعد! بهشت بر تو گوارا باد! رسول خدا فرمود: مادر سعد! ساكت باش! با این جزم و یقین از جانب خداوند حرف نزن! اكنون سعد گرفتار فشار قبر است.
آن گاه از قبرستان برگشتند .مردم كه همراه پیغمبر بودند، عرض كردند:
یا رسول الله! كارهایى كه براى سعد انجام دادید نسبت به هیچ كس دیگرى تاكنون انجام نداده بودید .... بر جنازه سعد نماز خواندید و با دست مباركتان او را در قبر گذاشتید و قبرش را با دست خود درست كردید، باز مى فرمایید سعد را فشار قبر گرفت؟
حضرت فرمود: آرى، سعد در خانه بداخلاق بود، فشار قبر به خاطر همین است. (بحار الانوار ، ج 6، ص 220)
پاسخ: بدون شک غیبت و مخصوصا غیبت مرده یکی از شنیع ترین گناهان کبیره است. اما گفته های پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) که به فرموده خداوند و شهادت قرآن خطایی در آن راه ندارد نمی تواند غیبت باشد و یا حکم غیبت را داشته باشد. به عبارت دیگر یا موضوعا و یا حکما از غیبت خارج است. در توضیح این مطلب به چند نکته اشاره میکنم:
پیامبر اکرم(ص) به عنوان صاحب شریعت وظیفه خاصی در مرزبانی از حدود شرع و تبیین واقعیت های حساب و کتاب دارد. وقتی مادر سعد فرزند خود را بهشتی خواند پیامبر اکرم موضع گرفت و اجازه نداد درباره آخرت کسی پیشداوری شود. حضرت با موضع گیری خود عملا عدالت و دقت حساب و کتاب قیامت را متذکر شدند و اینکه صحابی پیامبر بودن و رضایت مادر و ...... دلیل نمی شود به سایر اعمال و گناهان فرد رسیدگی نشود.
قطعا افرادی که از بدخلقی معاذ خبر داشتند شاهد این ماجرا بودند. تصور کنید پیامبر موضع گیری نمی کرد. چه ذهنیتی در آنها ایجاد می شد؟ آیا به عدالت خداوند و حقانیت اسلام تردید نمی کردند؟ پیش خود نمی گفتند فلانی یک عمر به ما ظلم و بدرفتاری کرد و چون صحابه پیغمبر بود بهشتی شد!
یکی از احتمالاتی که مطرح است این است که افرادی که در تشییع جنازه سعد حضور داشتند از سوء خلق او خبر داشتند و بدخلقی او چیزی کاملا عادی برای آنها بود. حتی بداخلاقی مرد با خانواده در جامعه عرب به نوعی ارزش تلقی می شد و به اقتدار و قدرت تفسیر می شد. بنابراین گفته پیامبر اکرم(ص) تنها ارتباط میان فشار قبر و بداخلاقی او را مشخص کرد. به عبارت دیگر عیب مخفی بر ملا نشد بلکه علت فشار قبر بیان شد.
حتی اگر هم این احتمال درست نباشد و برخی از افرادی که حاضر بودند از بدخلقی معاذ بی خبر بودند باز هم این امکان وجود دارد که مصالح مهم تری پیامبر را به بیان وضعیت سعد در دنیا و آخرت و ارتباط آن دو مجاب کرده باشد. حضرت در مقام تربیت اصحاب و حتی همه مسلمانان تا قیام قیامت هستند. ایشان تا وقتی جمعیت حاضر بر سر قبر حضور داشتند تنها در واکنش به حرف مادر سعد از فشار قبر سعد پرده بر میدارند. این خبر همه اصحاب را به فکر فرو میبرد که چرا سعد باید چنین وضعیتی را داشته باشد. در مسیر بازگشت تعدادی از اصحاب حضرت را همراهی میکنند و همین سوال را میرسند. حضرت در آنجا و به هدف تربیتی عامل فشار قبر را بیان میکنند.
در نهایت باید گفت شرایط و وظایف ویژه حضرت و علم غیبی که در این زمینه برای او حاصل شد چنین اقتضایی را داشته است و ما مجاز به انجام چنین کاری نیستیم.
http://www.askdin.com/showthread.php?t=64754&p=1015755&viewfull=1#post10...