کتاب«مغز متفکر جهان اسلام» چقدر اعتبار دارد؟

پرسش:
ذبیح الله منصوری کیست؟ مطالب ونوشته های ایشان مخصصا کتاب«مغز متفکر جهان اسلام» چقدر اعتبار دارد؟
 

پاسخ:
ذبیح الله منصوری متولد 1276 و متوفای 1365هجری شمسی است او در سنندج به دنیا آمد و در زبان فرانسه تبحر داشت،ابتدا کار با روزنامه‌های ایران ما و اختر امروز، مجله‌های روشنفکر، سپید و سیاه، امید ایران، روزنامه پست تهران و سرانجام مجله دانستنی‌ها آغاز کرد سپس به ترجمه کارهای علمی روی آورد
گفته می‌شود حدود ۱۴۰۰ کتاب و نشریه منتشر کرده که از پرفروش‌ترین کتاب‌ها در زبان فارسی بوده‌اند. بنابر شواهد موجود، بسیاری از کارهای او که با عنوان ترجمه چاپ شده، تالیف و ساخته ذهن خود او بوده، اما بنا بر اقتضائات فرهنگی جامعه و تمایل ناشران برای چاپ آثار ترجمه از نویسندگان خارجی، وی کارهایش را در پوشش ترجمه چاپ می‌کرد.

اما کارهای او منتقدین زیادی دارد و برخی ترجمه های وی را مورد نقد قرار داده زیرا او به متن اصلی وفادار نبوده است
رضا براهینی در کتاب کیمیا و خاک او را به‌شدت مورد انتقاد داد و نوشت "آقای ذبیح‌الله منصوری طرفدار مدرسهٔ بسط است یعنی که رمان ۶۰۰صفحه‌ای در دست ایشان حداقل ۱۰۰۰ صفحه می‌شود(1)
در مورد کتاب مغز متفکر جهان که منظورش امام صادق (علیه السلام) است نیز اما و اگر هایی وجود دارد
درباره نسخه اصلی این کتاب بحث‌هایی صورت گرفته است. نویسنده در مقدمه کتاب می‌گوید خواندن این کتاب چشمان او را بینا کرده است و با این کتاب امام صادق (علیه السلام) را شناخته است(2)

این کتاب منتقدانی دارد که در این باره به سایت ویکی شیعه مدخل کتاب«مغز متفکر جهان شیعه (کتاب)» رجوع فرمائید
احمد پاکتچی نیز در مورد کتاب مغز متفکر شیعه که در مورد امام صادق(علیه السلام) است بیان کرده است که اصل این کتاب مقاله‌ای است درباره علم جفر از دیدگاه امام صادق(علیه السلام). این مقاله که چیزی حدود ۲۵ صفحه است در مجله بولتن مطالعات اسلامی استراسبورگ منتشر شده است. ولی منصوری آن را به ۵۰۰ صفحه رسانده است.(3)
در مجموع باید گفت آثار وی نیاز به بررسی های علمی توسط متخصصین فن دارد.

با نگاهی به نوشته‌های ذبیح‌الله منصوری درمی‌یابیم که وی بیش از آنکه مترجم باشد نویسنده‌ای توانا بوده‌است. کتاب‌های او از نظر تاریخی سندیت دقیقی ندارند، گرچه وی تلاش بسیاری که در کتب تاریخی است به حوادث کتاب با رخدادهای دنیای واقع نیز همسان باشند، اما در برخی از اوقات نوشته‌های او با تاریخ واقعی در تضاد هستند.
چه این که اطلاعات دینی او هم ضعبف بوده است . از این رو کتاب های درحوزه دینی از اعتبار لازم بر خور دار نخواهد بود لذا چنان که اشاره نقد های بسیاری بر او وارد شده است .



منابع
1.کیمیا و خاک، رضا براهنی، ص ۹۸ و ۹۹، چاپ اول، پاییز ۱۳۶۴
3. منصوری ذبیح الله، مغز متفکر جهان اسلام، تهران، نشر جاویدان، ۱۳۸۰ش، ص10
2. پاکتچی، احمد، نقد متن، انتشارات دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ۱۳۹۱ش.

http://www.askdin.com/showthread.php?t=57019&p=914958&viewfull=1#post914958