سؤال:
آیا توبه به جهت ترس از جهنم مقبول است؟
پاسخ:
حالتی که به سراغ شما آمده وهر لحظه شما خود را به سبب انجام گناه مورد ملامت قرار می دهید قابل ستایش است اما لازم است توجه کنید که قرار گرفتن در حالت خوف ورجا بهترین حالتی است که در روایات به ما توصیه شده است بدین معنا که نه چندان امیدوار باشیم به بخشش که این امیدواری بیش از حد، ما را نسبت به انجام گناه جسور نماید ونه آنچنان ناامید به گونه ای که در اثر یأس، تونایی انجام امور زندگی را نداشته باشیم بلکه حالت مورد سفارش در روایات حالت میانه است.اولین قدم برای برگشت به سوی خداوند توبه است وتوبه نشان دهنده ی این امراست که در اسلام برای انسان بن بست وجود ندارد وهر لحظه انسان توانایی برگشت به سمت خدا را دارد.
طبیعتا وجوب توبه برای ما روشن است چرا که عقل سلیم انسان را دعوت به توبه می نماید ودر قرآن وروایات نیز به این امر توصیه شده ایم. اتفاقا عقل انسان حکم به دفع ضرر می کند وبرای انسان با ایمان ومعتقد ضرر وزیان صرفا مادی ودنیایی نیست بلکه بخش عظیمی از عوارض وبازتاب امور نادرست مربوط به قیامت است وبه همین دلیل عقل حکم می کند که ازخسارت وزیان اخروی نیز خود را مصون داریم وتوبه راهی است که انسان را از عذاب آخرت حفظ می نماید. عقل بیانگر این است که در برابر عذاب الهى، باید وسیله نجاتى فراهم ساخت. با توجه به اینکه توبه بهترین وسیله نجات است، عقل آن را واجب مىشمرد.توبه در لغت به معناى رجوع و در اصطلاح به معناى پشیمانى از گناه و برگشتن از معصیت است همانطورى که گناهان، درجه و مراتب دارد، توبه نیز با توجه به موقعیت و رتبه معنوى افراد داراى مراتب خاصى است
حضرت علی علیه السلام می فرمایند:
«التَّوْبَةُ عَلى ارْبَعَةِ دَعائِمٍ: نَدَمٌ بِالْقَلْبِ، وَ اسْتِغْفارٌ بِاللِّسانِ، وَ عَمَلٌ بِالْجَوارِحِ وَ عَزْمٌ انْ لايَعُودَ»؛
«توبه بر چهار پايه استوار است 1- پشيمانى درونى 2- استغفار زبانى 3- استغفار عملى 4- تصميم جدّى بر عدم بازگشت به گناه» «1».
اگر قصد و انگيزه در توبه، جهات دنيوى باشد، توبه منتفى است، ولى اگر جهت الهى داشته باشد، توبه مورد قبول است چه آن جهت الهى، بيم از كيفر وعذاب وترس از جهنم باشد و چه دست يابى به پاداش خدادرآخرت، و چه شرم از زشتى گناه و چه لقاء او، البته چنانچه توبه ی انسان توبه نصوح باشد ونه از ترس عذاب بلکه خالصانه در جهت رضایت الهی باشد طبیعتا ارزش بیشتری دارد اما این بدان معنا نیست که توبه ی ما از ترس عذاب مورد قبول واقع نمی شود بلکه همین ترس عذاب می تواند مقدمه ای باشد برای رسیدن به مقامات بالاتر.
منابع:
1. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج 75، ص 81.
دیدگاه جدیدی بگذارید