پرسش: از روی کنجکاوی چت با نامحرم را تجربه کردم. منظور بدی نداشتم اما کم کم متوجه شدم مخاطبین مجازی من با قصد وارد گفتگو میشوند. از کاری که کردم خیلی پشیمان هستم و نمیخواهم تکرار کنم. اما احساس میکنم قبح این کار برایم از بین رفته و احساس بدی دارم.
پاسخ: از تجربه بدی که داشتید متاسفیم.
به طور کلی یک گناه حداقل در سه حوزه اثرگذار است: ارتباط انسان با خدا، ارتباط او با دیگران و ارتباط با خود.
گناه در هر سه نوع ارتباط خدشه و خلل وارد میکند و این روابط را دچار آسیب می نماید. طبیعتا بازگشت به حالت قبل از گناه نیازمند ترمیم رابطه در هر سه حوزه است که به تفصیل به آن میپردازیم:
مهم ترین آسیب گناه خدشه ای است که به ارتباط انسان با خداوند وارد میکند. انسان را از خداوند دور میکند. او را از صفات رحمانیه خداوند متعال محروم می نماید و مشمول قهر و غضب الهی قرار میدهد. برای جبران آسیب گناه در این زمینه تنها توبه میتواند کارساز باشد. با توبه، عبد میتواند از عقوبت گناه خلاص شود.(1) جایگاه قبلی خود را در نزد خداوند به دست آورد.(2) محبت الهی را نصیب خود کند(3) و حتی سیئات خود را به حسنه تبدیل کند.(4) به همه آنچه در مورد توبه گفته شد فکر کنید. اگر موفق به توبه شده اید آیا باز هم جایی برای نگرانی وجود دارد؟
آسیب دوم گناه به رابطه انسان با سایر انسان ها مربوط میشود. یعنی ذهنیتی که از فرد به عنوان یک گناهکار در اذهان بقیه باقی می گذارد. آنچه در منابع دینی در مذمت اعتراف به گناه در نزد دیگران و حرمت غیبت و پرده دری در مورد دیگران آمده است در جهت به حداقل رساندن این آسیب است.
در روایات آمده است وقتی بنده ای توبه میکند علاوه بر اینکه گناه از نامه عملش پاک میشود از ذهن فرشته مامور به ثبت سیئات نیز پاک میگردد.
امام صادق(علیه السلام) میفرماید: «إِذَا تَابَ الْعَبْدُ تَوْبَةً نَصُوحاً أَحَبَّهُ اللَّه فَسَتَرَ عَلَیْهِ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ فَقُلْتُ وَ كَیْفَ یَسْتُرُ عَلَیْهِ قَالَ یُنْسِی مَلَكَیْهِ مَا كَتَبَا عَلَیْهِ مِنَ الذُّنُوبِ وَ یُوحِی إِلَى جَوَارِحِهِ اكْتُمِی عَلَیْهِ ذُنُوبَهُ وَ یُوحِی إِلَى بِقَاعِ الْأَرْضِ اكْتُمِی مَا كَانَ یَعْمَلُ عَلَیْكِ مِنَ الذُّنُوبِ فَیَلْقَى اللَّهَ حِینَ یَلْقَاهُ وَ لَیْسَ شَیْءٌ یَشْهَدُ عَلَیْهِ بِشَیْءٍ مِنَ الذُّنُوب؛ وقتی بنده، توبه خالص و ثابت و استوار كند خداوند او را دوست می دارد و در دنیا و آخرت بر او پرده پوشى می كند. راوی روایت می گوید: چگونه بر او پرده پوشى می كند؟ فرمود: هر چه از گناهان كه دو فرشته موكّل بر او نوشته اند از یادشان می برد و به جوارح (و اعضاى بدن) او وحى می فرماید: كه گناهان او را پنهان كنید، و به قطعه هاى زمین (كه در آنجا گناه كرده) وحى می فرماید كه پنهان کن آنچه گناهانی را که بر تو انجام داده است. پس دیدار می كند خدا را هنگام ملاقات او در حالیکه چیزى كه به ضرر او بر گناهانش گواهى دهد نیست.»(5)
مجموعه چنین روایاتی به این مسئله اشاره دارد که با وجود توبه عبد، دیگران حق ندارند حتی در ذهن خود او را به عنوان گناهکار تصور کنند.
امام صادق(علیه السلام) میفرماید: «أَبْعَدُ مَا يَكُونُ الْعَبْدُ مِنَ اللَّهِ أَنْ يَكُونَ الرَّجُلُ يُوَاخِيَ الرَّجُلَ وَ هُوَ يَحْفَظُ عَلَيْهِ زَلَّاتِهِ لِيُعَيِّرَهُ بِهَا يَوْماً مَا؛ دور ترین حالت انسان از ایمان حالتی است که در آن با دیگری دوستی کند و خطاهایش را به خاطر بسپارد تا روزی او را به خاطر آنها سرزنش کند.»(6)
به هر حال و با توجه به اینکه گناهی که مرتکب شده اید در فضای مجازی اتفاق افتاده تا حدی از این آسیب در امان هستید.
آسیب سوم مربوط به آثاری است که گناه در ذهن و روح گناهکار باقی میگذارد. مثلا فردی که به گناهی آلوده شده است و هنوز عذاب وجدان دارد. گاهی این عذاب وجدان و احساس بد بودن بعد از توبه نیز ادامه پیدا میکند. به نظر می آید مشکل اصلی شما در این قسمت باشد و شما هنوز نتوانستید روح پاک و قلب سالمی که قبل از گناه داشته اید را پیدا کنید. مروری بر یکی از مهم ترین آیات توبه در قرآن راهکار این مسئله را گوشزد میکند.
خداوند متعال میفرماید: «مَنْ تابَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَإِنَّهُ يَتُوبُ إِلَى اللَّهِ مَتابا. کسی که توبه کند و عمل صالح انجام دهد به سوی خدا بازگشته است.»(7)
در این آیه شریفه علاوه بر توبه بر انجام عمل صالح نیز تاکید دارد. یکی از اثرات عمل صالح جبران آلودگی وضعی و تاریکی طبعی گناه در نفس انسان است.
بنابراین و با توجه به آنچه گفته شد با توبه، ستر گناه و انجام عمل صالح میتوانید حیای از دست رفته خود را به صورت کامل استیفا نمایید.
پی نوشت ها:
1. مَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ يَلْقَ أَثاما يُضاعَفْ لَهُ الْعَذابُ يَوْمَ الْقِيامَةِ وَ يَخْلُدْ فيهِ مُهانا إِلاَّ مَنْ تاب ...... هر كس چنين كند، مجازات سختى خواهد ديد. عذاب او در قيامت مضاعف می گردد، و هميشه با خوارى در آن خواهد ماند. مگر کسانی که توبه کننند....» (فرقان/68-70)
2. امام باقر(علیه السلام) میفرمایند: «التَّائِبُ مِنَ الذَّنْبِ كَمَنْ لَا ذَنْبَ لَه؛ کسی که از گناه توبه کرده است مانند کسی است که آن را انجام نداده است.» (کافی، ج2، ص435)
3. إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابين؛ به درستیکه خداوند توبه کاران را دوست دارد.»(بقره،222)
4. مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحيما؛ كسانى كه توبه كنند و ايمان آورند و عمل صالح انجام دهند، كه خداوند گناهان آنان را به حسنات مبدّل مىكند و خداوند همواره آمرزنده و مهربان بوده است!»(فرقان، 70)
5. کلینی، محمد بن یعقوب(321ق)، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج2، ص431.
6. همان، ج2، ص355.
7. فرقان/71.
http://www.askdin.com/showthread.php?t=63214&p=991770&viewfull=1#post991770