پرسش:
منظور از این جمله چیست؟ تمام دعاها و دستورات باید با رعایت آداب و شرایط انجام داده شوند
پاسخ:
یکی از مواردی که لازم است به آن دقت شود این است که در روایات، آدابی با عنوان آداب وشرایط استجابت دعا مطرح شده است که برخی ظاهری وبعضی معنوی وباطنی می باشند ونتیجه ی رعایت آداب دعا ،این است که اجابت را نزدیک تر می نماید وموجبات تقرب انسان را بیشتر فراهم می کندوحتی بی توجهی به آنها گاهی باعث بی اثر شدن دعا می شود.مهمترین شرط استجابت دعا پاکی قلب وروح انسان است که ما از طریق توبه وبازگشت به سوی خداوند می توانیم دریچه ی اجابت را بر روی دعاهای خود بگشاییم
از امام صادق عليه السلام نقل شده كه فرمودند:
«إيَّاكُمْ أنْ يَسْأَلَ أحَدُكُمْ رَبِّهُ شَيْئَاً مِنْ حَوَائِجِ الدُّنْيَا وَ الآخِرَةِ حَتَّى يَبْدَءَ بِالثَّنَاءِ عَلَى اللّهِ وَ المِدْحَةِ لَهْ وَ الصَّلَوةِ عَلَى النَّبِىِّ وَ آلِهِ ثُمَّ الاعْتِرَافِ بِالذَّنْبِ ثُمَّ المَسْألَةَ
بپرهيزيد از اين كه كسى از شما، چيزى را از خدا بخواهد مگر اين كه نخست مدح و ثناى الهى بجا آورد و درود بر پيامبر و آل او بفرستد، سپس اعتراف به گناه خويش كند و بعد چيزى را از خدا بخواهد»(1)
بنابراین وعده ی خداوند مبنی بر استجابت دعا یک وعده ی مشروط است نه مطلق که همانطور که اشاره شد بعضی از این شروط معنویست وبه عملکرد انسان بر می گردد وبعضی اداب ظاهریست مثلا زمان ویا مکان خاصی برای دعا مورد سفارش قرار گرفته است ویابه داشتن حالت خاصی همچون سجده کردن در زمان دعا تاکید شده است که رعایت این امورچون مورد سفارش معصومین علیهم السلام است می تواند به ما در امر استجابت دعا کمک نماید.گفتن بِسم اللّهِ الرَّحمنِ الَّرحيمِ در اول دعا،تمجید وستایش خدا پیش از دعا،صلوات فرستادن در هنگام دعاشفيع قرار دادن انبيا، اوليا وصالحان ،اقرار به گناه و تقصير و بالابردن دستها به سوى آسمان و گريه وزارى كردن.خواندن دو ركعت نماز قبل از دعا ،حسن ظن داشتن به اجابت دعا،ازجمله شرایطی است که در روایات به آن اشاره شده است ونشان دهنده ی سیره ی معصومین علیهم السلام در امر دعا بوده است .گرچه درهاى رحمت الهى، همواره به سوى بندگان ، باز است و خداوند، وعده پاسخ داده است، امّا امامان معصوم عليهم السلام به بعضى از زمانها و اوقات، عنايت بيشترى داشته اند و احتمال استجابت را در آن مواقع خاص، بيشتر دانسته اند. جاى دعا كردن نيز در چگونگى استجابت دعا نقش دارد. مكان هر چه مقدستر باشد دعا به استجابت نزديكتر است.هریک از شرایط مطرح شده در روایات دارای فلسفه وحکمت خاصی بوده است وباعث نزدیک تر شدن دعا به اجابت می شود برای مثال همانطور که گفته شد یکی از شرایط دعا ومناجات این است که انسان دستهای خود را به سوی آسمان بالا ببرد.
امام صادق عليه السلام در مورد حكمت اين كار فرمود:
«هر گاه بنده دستهايش را به سوى خدا بالا برد، او حيا مىكند كه آنها را خالى برگرداند.» «2»
بنابراین اگر برای دعا توصیه شده که با آداب وشرایط انجام شود گاه این اداب، اداب عمومی است که بخشی از انها مطرح شد وبرای همه ی دعا ها می توان از آنها بهره برد وگاه در بعضی از دعاها سفارشات ویژه وخاصی برای طرز دعا کردن مطرح شده است که بهتر است دعا با همان شرایط خاص انجام شود.
1 سفینه البحار، ج 1، ص 448 و449
2وسائل الشیعه،ج4،ص1104
دیدگاه جدیدی بگذارید