سؤال:
چگونه می توان فرزندی را که دروغ می گوید، تأدیب و تفهیم کرد تا این کار را کنار بگذارد؟
پاسخ:
دروغ گویی تا سن 6 سالگی طبیعی است و جای نگرانی نیست. علت دروغگویی کودک تا این سن تخیل قوی است. او نمی‌تواند بین بیداری و رؤیا و حقیقت و مجاز فرق بگذارد. او به اشیاء بی جان، جان می‌دهد و با آن‌ها بازی می‌کند. منتها از سن 6 سالگی به بعد دروغگویی کودک جنبه اخلاقی پیدا می‌کند و در صورت مشاهده چنین رفتاری باید علت آن را پیدا کرده تا بتوانید با آن مقابله کرد.
علت دروغگویی کودکان
1. محیط: اطرفیان و نزدیکان تاثیر زیادی روی یادگیری کودک دارند. وقتی پدر یا مادر یا یک از اطرافیان دروغ بگوید، کودک هم این رفتار را یاد خواهد گرفت و مطابق آن عمل می‌کند. در چنین مواردی باید محیط اصلاح شود.
2. رسیدن به خواسته‌ها: گاهی کودک برای رسیدن به خواسته‌هایش متوسل به دروغ می‌شود. در این صورت اولا باید توجه داشته باشید که نیازهای اولیه کودک را برآورده کنید ثانیا آنان را با ارزش‌های دینی و روایات مربوط به دروغ آشنا کنید.
3. ترس از تنبیه: وقتی کودک مرتکب اشتباهی می‌شود، در صورتی که احتمال بدهد والدین یا معلم او را تنبیه بدنی خواهند کرد، به دروغ رو می‌آورد؛ ولی اگر مطمئن باشد در مقابل اشتباهش به او آگاهی می‌دهند و کمکش خواهند کرد، حقیقت را با ان‌ها در میان خواهد گذاشت. در چنین مواردی بهتر است از ساز و کارهای بازدانده مثل ترش رویی، محرومیت، قهر و ... استفاده کنید.
4. انتقام جویی: گاهی اوقات کودک به برادر یا خواهر خود نسبتی می‌دهد که پدر یا مادر او را مقصر بدانند و تنیه‌اش کنند تا با این کار از برادر یا خواهرش انتقام گرفته باشد. در این صورت باید به او درس انصاف بدهید که پسندیده نیست برای انتقام از دیگری به دروغ متوسل شود.
5. تکلیف زیاد معلم یا توقع بیش حد والدین: وقتی از کودک چیزی خواسته شود که با توانایی او سازگار نیست، ممکن است در مقابل کم کاری خود بگوید فرصت نکردم یا فلانی نگذاشت یا ... . مثلا پدر و مادر انتظار داشته باشند که کودک همیشه باید 20 بگیرد یا معلم جریمه سنگینی به او می‌دهد. لذا بین تکالیف و توان کودک باید تناسب باشد تا زمینه ساز دروغگویی در او نشود.
6. جلب توجه: کودک به طور ذاتی به توجه نیاز دارد و در صورت کمبود توجه ممکن است برای جلب توجه دیگران به دروغ متوسل شود. به کودکان خود به حد کافی توجه کنید تا برای جلب توجه به روش‌های دیگر رو نیاورند.
7. احساس حقارت: ممکن است در اثر توبیخ و سرزنش فراوان، کودک احساس حقارت کند و برای جبران این احساس با دروغگویی خود را بزرگ جلوه دهد. پس سرکوفت را قطع کنید.
بنابراین اگر در کودک خود دروغگویی را بعد از 6 سالگی مشاهده کردید، ابتدا باید علت آن را پیدا کرده و بعد با از بین بردن آن، دروغگویی او را درمان کنید.