پرسش: تصمیم گرفته ام که در نمازها و دعاها فقط و فقط فرج و شادی امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را در نظر بگیرم و چیزی غیر از فرج ایشان را نخواهم. البته به طور استثناء برای چیزهایی مثل سلامتی، بخشش گناهان خودم و دیگران دعا می کنم. آیا اینکار درست است؟
پاسخ: حقیقتِ دعا، توجه قلبی انسان به پروردگار عالم و نوعی معراجِ روحی ست و شدت و ضعفِ این توجه، بستگی به شدت و ضعفِ معرفت و محبت انسان به خدا دارد. در یک نگاه کلی و از بالا، هدف از خلقت انسان، رسیدن به کمال و مقام لقاءالله است و وسیله ی رسیدن به این هدف، عبادت است و حقیقتِ عبادت هم طبق فرمایش رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) دعاست. «الدُّعاءُ مُخُّ العِبادَةِ؛ ولا يَهلِكُ مَعَ الدُّعاءِ أحَدٌ»؛ دعا مغز عبادت است و با وجود دعا كردن هيچ كسی هلاك نمى شود.» (۱)
شکی نیست که دعا برای فرج بهترین و مهترین دعاهاست؛ اما اصلِ دعا کردن و برقرار کردن ارتباط با رب العالمین موضوعیت دارد و مهم است. به هرحال انسان در دنیای مادی زندگی می کند و مشکلات و حوائج در دنیا بسیار است. در روایات هم آمده که برای حوائجتان دعا کنید. رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «در حوائج خود به درگاه خدا فزع كنيد، و در ناملايمات خود به او پناهنده شويد، و به درگاهش تضرع نموده او را بخوانيد، كه دعا مغز عبادت است.» (۲) در دعای مکارم الاخلاق امام علی بن الحسین (علیه السلام) فرموده اند: «اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی أَصُولُ بِکَ عِنْدَ الضَّرُورَهِ؛ وَ أَسْأَلُکَ عِنْدَ الْحَاجَهِ؛ وَ أَتَضَرَّعُ إِلَیْکَ عِنْدَ الْمَسْکَنَهِ؛ وَ لَا تَفْتِنِّی بِالِاسْتِعَانَهِ بِغَیْرِکَ إِذَا اضْطُرِرْتُ؛ وَ لَا بِالْخُضُوعِ لِسُؤَالِ غَیْرِکَ إِذَا افْتَقَرْتُ؛ وَ لَا بِالتَّضَرُّعِ إِلَى مَنْ دُونَکَ إِذَا رَهِبْتُ؛ فَأَسْتَحِقَّ بِذَلِکَ خِذْلَانَکَ وَ مَنْعَکَ وَ إِعْرَاضَکَ ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ»؛ خدایا! مرا چنان قرار ده که هنگام اضطرار به تو پناه آورم و هنگام نیازمندی از تو بخواهم و هنگام بیچارگی به درگاه تو زاری کنم. خدایا، چون درمانده شدم، مرا به یاری خواستن از غیر خود؛ و چون فقیر گردیدم، به فروتنی برای درخواست از غیر خود؛ و چون ترسیدم، به زاری کردن پیش غیر خودت، آزمایش مفرما. تا مبادا به سبب آن سزاوار خواری و دوری از رحمت تو گردم. ای مهربان ترین مهربانان.
و امیرالمومنین علی (علیه السلام) در ضمن سفارشی به امام حسن (علیه السلام) فرمودند: «جعل فی یدیک مفاتیح خزائنه، بما أذن لک فیه من مسالته، فمتی شئت استفتحت بالدعاء أبواب نعمته، و استمطرت شآبیب رحمته»؛ خداوند کلید خزاین خود را در دستان تو قرار داد و به تو اجازه داد که از او درخواست نمایی. پس هر زمان که بخواهی می توانی با دعا درهای نعمت الهی را به روی خود باز کنی و باران رحمت الهی را بر خود فرود آری! (۳)
پی نوشت:
۱. محمدی ری شهری، محمد؛ نهج الدعاء؛ مترجم شیخی، محمدرضا؛ نشر دارالحدیث؛ قم، ۸۹؛ ج ۱؛ ص ۴۶
۲. ابن فهد حلی، احمد بن محمد، عده الداعی و نجاح الساعی، تصیحس موحدی قمی، احمد، انتشارات دارالکتاب الاسلامی، بیروت، ص ۴۰
۳. محمدی ری شهری، محمد؛ نهج الدعاء؛ مترجم شیخی، محمدرضا؛ نشر دارالحدیث؛ قم، ۸۹؛ ج ۱؛ ص ۷۰.