پرسش:
در شرایط فعلی با وجود این همه مشکلات چرا مراجع سکوت کرده اند؟ اگر الآن دوران طاغوت بود، باز هم همینطور سکوت می کردند؟ چرا مراجع کاری نمی کنند؟
یک حدیث از امام صادق(علیه السلام) خیلی ذهنم را مشغول کرده: «اگر کسی، یک گناهکار را به خاطر گناهش سرزنش کند، خودش مبتلا به آن گناه میشود» میخواستم ببینم آیا وضع امروز نتیجه آن سرزنشهای روحانیون نسبت به شاه هست که گریبان حکومت را گرفته است که روحانیون رژیم را به خاطر دست داشتن در قاچاق و مواد مخدر سرزنش می کردند؟
پاسخ:
برای پاسخ به این سوال باید به چند نکته توجه کرد:
نکته اول:
انصافا اینطور نیست که مراجع در برابر فساد یا مشکلات مشی محافظه کارانه داشته و به بهانه حکومت اسلامی سکوت کرده باشند، حتی خود رهبری در انتقاد نسبت به دیگران پیشتاز است. مراجع عموما تریبونی در اختیار ندارند و حرف هایشان معمولا در دیدارها یا درس های خارجشان گفته میشود، لذا گاهی برخی رسانه ای میشود، و گاهی رسانه ای نمی شود.
مثلا به سخنان اخیر آیت الله نوری همدانی که همین چند روز پیش ایراد فرمودند در این خصوص اشاره می کنم:
«مردم عزیز بدانند و از مراجع گله نکنند چرا سکوت کرده اید، ما مکرر از مسئولان خواستیم خواهش کردیم ولی متاسفانه اقدام عاجل و اثر گذار ندیدیم. البته متاسفانه صدا و سیما تذکرات مراجع و علما و حوزه را انعکاس نمی دهند به همین دلیل گمان برخی مردم این است که ما سکوت می کنیم درحالی که رهبر معظم انقلاب و مراجع و حوزه بیش از همه ناراحت این وضعیت هستند. انسان شرمنده این مردمی می شود که در همه حال از نظام و انقلاب حمایت می کنند ولی در این وضعیت معیشتی قرار گرفته اند، بار دیگر از مسؤولان تقاضا می کنم بعنوان یک طلبه از حوزه علمیه قم که همانطور که رهبری فرمودند قوا باید با هم متحد باشند از مسائل اختلافی و حاشیه ای پرهیز کنند، همچنین با تکیه بر خدا و بعد توان داخلی باید مشکلات مردم را حل کرد».
یا همچنین سخنان ایشان و آیت الله مکارم در آغاز درس خارج فقه همین امسال که باز هم نسبت به گرانی ها و فشار مالی که روی مردم است اظهار نگرانی کرده و بر رفع این مشکلات تأکید کردند.
خلاصه شما می توانید برای آگاهی بیشتر از انتقادات مراجع عبارات: "انتقاد مقام معظم رهبری"، "انتقاد آیت الله مکارم شیرازی" یا "انتقاد آیت الله نوری همدانی" و مانند آن را جستجو کنید ببینید چقدر موضوعات مختلف در تاریخ های مختلف برای شما می آورد.
نکته دوم:
اگر هم مرجعی در خصوص یک موضوع موضع جدی نداشته یا کمتر به آن اشاره فرموده است مطلقا نباید گمان شود که به خاطر مماشات با حکومت اسلامی و مانند آن است! بلکه علت های دیگری دارد، ولی قطعا این علتش نیست.
شاهد مدعا آن که همین مراجع در برخی امور دیگر اتفاقا انتقادات تندی داشته اند، مثلا می بینید که آیت الله وحید خراسانی به خاطر تعطیل نبودن شهادت امام کاظم(علیه السلام) شدیدا انتقاد می کند، پس بحث مماشات با حکومت و فرق گذاشتن بین حکومت اسلامی و شاهنشاهی مطرح نیست.
حکومت در نگاه اسلام و مراجع به خودی خود هدف نبوده و قداستی ندارد، بلکه ابزار است، و تا زمانی ارزش دارد که د راه اسلام و تحقق عدالت گام بردارد، وگرنه حکومتی که بخواهد خلاف مسیر حق برود از آب بینی پز پست تر است، ولو آنکه نام اسلامی بر آن گذارده باشند؛ بنابراین سکوت در برابر انحرافات احتمالی معنا ندارد، بلکه این سکوت و انتقاد نکردن در حقیقت به ضرر حکومت اسلامی تمام خواهد شد.
نکته سوم:
در خصوص انتقادات باید وظائف هر کسی را در نظر داشت در غیر این صورت نقد، نقد منطقی نخواهد بود. فشار اقتصادی نباید موجب شود که در نقد ها از توجه به وظائف غفلت کنیم.
مراجع و فقها و رهبری نه اقتصاد دان هستند، نه دیپلمات هستند، نه پزشک هستند، نه مهندس هستند؛ تمام این مسئولیت ها متولی خاص خودشان را دارند، وزارت اقتصاد و بانک مرکزی به دست اقتصاد دانان است، وزارت بهداشت دست پزشکان، وزارت صنعت دست مهندسین، وزارت خارجه به دست دیپلمات ها؛ ما چرا توقع داریم مراجع به همه این عرصه ها وارد شوند؟ نباید از مراجع و فقها توقع داشت که راهکار اقتصادی و بین الملل و پزشکی و صنعت ارائه دهند! پس وظیفه مهندسین و پزشکان و دیپلمات ها چیست؟
وظیفه رهبری تعیین سیاست های کلی نظام است، هر وزارت خانه ای توسط متخصصین همان حوزه سیاست گذاری میشود، آنچه بر عهده مراجع و رهبری است رهبری کلان این سیاست ها است.
نکته چهارم:
اما در مورد روایتی که در پایان فرمودید باید عرض کنم اصلا و ابدا جایگاه این روایت اینجا نیست! هر حکومت ظالم و به ناحقی را باید رسوا نموده و به زیر کشید! فساد حکومت پهلوی قابل مقایسه با حکومت امروز ما نیست، مسئولان پهلوی علنا و به گونه ای که مصونیت قضایی داشته اند در این مسئله دخالت می کرده اند، اما امروز می بینید که در جمهوری اسلامی اگر مسئولی هم بخواهد جرم کند باید مخفیانه و با سند سازی و مانند آن باشد، حکومت با کسی مماشات نمیکند، امروز مسئولان رده بالا در حد معاون اول رئیس جمهور، یا نزدیکان آنها به زندان می افتند!
ثانیا: باید منصفانه به این مسئله نگاه کرد، یعنی درصد واردات مواد مخدر به کشور را دید و سپس با سایر کشورها مقایسه کرد؛ ایران جاده ترانزیت مواد مخدر از افغانستان به اروپاست. کار به برخی مسئولین ندارم، اما موضع نظام در مبارزه با مواد مخدر جدی است، امروز 75 درصد از تریاک دنیا در ایران کشف میشود! اشتباه نگفتم! سه چهارم تریاک دنیا در ایران کشف میشود! این آمار کشف، به علاوه چندین هزار شهید در این مسیر نشان میدهد که موضوع جمهوری اسلامی با حکومت پهلوی بسیار متفاوت است.