سؤال:
از وقتی که یادم میاد و در واقع از بدو ازدواج پدر و مادرم تا الان که من 26 سال سن دارم، همیشه پدر و مادرم با هم دعوا و کتک کاری داشتن. مشکل اصلی ما از اوآنجایی شروع شده که دعوا و مشاجره پدر و مادرم کم کم پیش همسران ما هم جلب توجه کرده من همیشه دچار عذاب وجدان هستم و حس می کنم نسبت به پدر و مادرم خیلی کم گذاشتم و پیش خداوند شرمنده هستم.
پاسخ:
احساس شما را به خوبی درک می کنم و می دانم که زندگی با چنین پدر و مادری چقدر سخت و طاقت فرساست. خیلی ها با این مسئله درگیر هستند ولی آنچه مهم است اینکه شما اکنون زندگی تان را ساخته و مستقل شده اید و اکنون با روش های جدیدی می توانید نسبت به گذشته اقدام نمایید.
مواردي در روابط والدينتان به عنوان آسيب و علّت به وجود آورنده اختلاف و درگيري وجود دارد كه هر كدام به تنهايي شأنيّت آن را دارد كه ساحل زندگي هر زوجي را به آشوب بكشاند، بماند كه با توجّه به ريشه دار بودن چنين مسائلي در زندگي والدينتان و رديابي اختلافات آنها به نخستين روزهاي زندگي متأسّفانه باعث گرديده كه آنها در چرخه اي معيوب قرار گيرند.
حقيقت آن است كه شناخت عوامل اصلي اين اختلافات براي انتخاب شيوه بهتر برخورد با آنها از اهميّت بسيار زيادي برخوردار است كه جايگاه بررسي آن در مراكز مشاوره است ؛ زيرا غالباً وقتي يك زوج در كنار يكديگر زندگي مشترك خود را آغاز مي نمايند از تجربيات و نحوه تعامل در زندگي مشترك بيبهره و يا كم بهره هستند كه خود اين امر مي تواند موجب نزاع و دعوا بين آنها گردد، حال بماند كه نحوه آشنايي آنها براي ازدواج، تحميل ازدواج بر هر يك از آنها و ... نيز در بروز و استمرار نزاع و درگيري بسيار مؤثّر است.
نکته ی بسیار مهم این است که حتّي پدر و مادر انسان اگر مسلمان هم نباشند بايد با آنها به نيكي رفتار نمود. خداوند متعال در قرآن کریم بر این احسان تاکید کرده و می‌فرماید: «و به نيكی با پدر و مادر رفتار کنید»(1) و نهی فرموده از هرگونه بی‌حرمتی به آن ها «زنهار كلمه اى كه رنجيده خاطر شوند مگو و بر آنها بانگ مزن».(2) پس در همه ی حالات حتی اگر با شما دعوا هم کردند احترامشان را حفظ نمایید.
امّا چه بايد كرد؟
با توجّه به موارد فوق به نظر ميرسد، بهتر باشد:
1- از علني كردن اختلافات والدينتان بين خانواده هاي طرفين جلوگيري كنيد: در نگاه كلّي به مبحث آسيب شناسي خانواده، يكي از مهمترين عوامل گسست خانواده ها دخالت بي مورد و ناخواسته اطرافيان مي باشد؛ بنابراين جا دارد نسبت به اين قضيه با احتياط برخورد نمود تا ماجراي اختلاف والدینتان و قضایایی که اخیرا به وجود آمده به سر زبان فاميل و اطرافيان نيفتد؛ زيرا گاهي اوقات مسأله اي كه ممكن است با گذشت زمان حل گردد، تنها به دليل اينكه ديگران از آن مطلع شده اند فرد را به لج بازي كشانده و مسأله را حل ناشدنى و حتّى تشديد مى كند. شايد همين مسأله را در مورد پدرتان به تجربه دريافته باشيد.
2- مادرتان را متقاعد كنيد كه براي درمان اين مشكل به مركز مشاوره مراجعه نمايد. اگر دقّت كنيد در مييابيد كه خود وي نيز از چنين موضوعي در عذاب است؛ امّا از مراجعه طفره ميرود؛ بنابراين تمام همّت خود را به اين موضوع معطوف سازيد؛ اگر هم بتوانید پدرتان را نیز با او همراه کنید خیلی خوب می شود.
3- به هيچ وجه بين آنها قضاوت ننموده و جانب يك طرف را نگيريد، حتّي اگر مي دانيد كه مثلاً در جريان درگيري امروز حقّ با يك طرفشان بوده؛ زيرا همين كه طرف ديگر ماجرا ببيند شما به نفعش حكم صادر نكرديد از شما مأيوس ميگردد؛ بنابراين اشتباه نكنيد، قضاوت كار شما نيست، شما بايد تا ميتوانيد صحبت هر كدام از آنها را شنيده و با آنها همدردي نموده و با ترغيب آنان به عدم برگشت به مسائل اختلافي گذشته كم كم دامنه بحث را بر زمان حال معطوف داشته و غيرمستقيم كاري نماييد كه هر كدام از آنها به بررسي نقش خود در اختلاف و درگيري فعلي بپردازد. در گام بعدي (همزمان با التزام به بند1 و 2) آينده اي فارغ از وضعيّت فعلي را به رويشان بگشاييد و سهم هر يك را در ساختن آن وضعيّت معيّن نماييد. به عنوان مثال می توانيد از مادرتان بخواهيد خودش سعي كند بر مشكلاتش غلبه نمايد و از دخالت دادن ديگران در ماجرا خودداري نمايد و مي توانيد از اين راهبرد براي قانع نمودن وي استفاده نماييد كه تا به امروز از اين نوع برخورد چه فائده اي نصيبش گشته. به پدرتان نيز تفهيم نماييد كه چگونه ممكن است عيبجويي، تندخويي و پرخاش وي باعث گردد دوري مادرتان از او تشديد گردد؛ لذا از او بخواهيد كه اگر نمي تواند مطالب خود را در فضايي آرام و عاري از تنش به مادرتان منتقل نمايد اين كار را مدّتي به شما محوّل نمايد. يقين داشته باشيد كه اگر موفّق گرديد فراواني اختلاف و درگيري را مثلاً از 5 بار در ماه به 3 بار كاهش دهيد و يا از شدّت آن كم كنيد، خواهيد توانست با دعوت آنان به چنين پيشرفتي آنها را به ادامه فرايند درمان در مراكز مشاوره نيز متقاعد سازيد. بد نيست به اين واقعيّت نيز توجّه داشته باشيد كه اختلافات كوچك، ميتواند زمينه ساز تفاهم هاي بزرگ باشد به شرط آنكه به خوبي مديريّت گردد.
4- در حقّ پدر و مادرتان در نماز، مراكز مذهبي و زيارتگاه ها دعا نماييد.
5- با زيركي هم كه شده پدرتان را به بهانه هاي مختلف نظير روز تولّد مادرتان، سالگرد ازدواج و ... به بازار برده و براي مادرتان هديه اي مناسب تهيّه نماييد، در مقابل نيز همين كار را براي پدرتان انجام دهيد. اين هديه ها بين آنها محبّت ايجاد مي كند.
6- با اطرافيان خود به گفتگو نشسته و به آنها تفهيم نماييد كه اگر خواهان اصلاح رابطه پدر و مادرتان هستند، آنها را به حال خود واگذارند تا به اين نكته واقف گردند كه خودشان بايد مشكلشان را حل نمايند. به آنها اطمينان دهيد كه راه براي مداخله آنان هر وقت كه بخواهند( گرچه آسيب بزرگي است) باز است، پس اندكي دندان روي جگر بگذارند و باري مضاعف در اختلافات پدر و مادرتان نباشند.
7- ترتيب دادن سفرهاي برون شهري و يا حتّي داخل شهري به اين ترتيب كه مثلاً ناهار روز جمعه را به اتفاق والدينتان به يك نقطه خوش و آب و هوا مسافرت نماييد، تأثير بسيار خوبي در تمدّد اعصابشان خواهد گذارد؛ بنابراين از اين نكته غفلت نورزيد.
8- همواره مراقب زندگی و همسر خود باشید زیرا فعلا زندگی شما در اولویت است و ممکن است همسرتان به خاطر درگیری های والدینتان و تلاش شما برای حل و فصل آنها اعتراض نماید و مشکلات دیگری هم در زندگی شما رخ دهد ولی در عین حال ناامید نباشید و با همکاری دیگر خواهران به صورت تیمی وارد عمل شوید. اگر هم همه ی اقدامات شما بی فایده بود در نزد خداوند مأجور هستید و به وظیفه ی خودتان عمل نموده اید.
-------------------------------------------------------------------------------------
پی نوشت:
- وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْسانا؛ نساء: 83.
- فَلا تَقُلْ لَهُما أُف، اسراء: 23.
- http://www.askdin.com/showthread.php?t=63236&p=993010&viewfull=1#post993010