پرسش:
خانمی هستم که ۲۲ سال است ازدواج کرده‌ام. مادر شوهرم هر از گاهی به خانه ما می‌آید و از رفتار من نسبت به خواهرشوهرم گلایه می‌کند درصورتی‌که من تقصیری ندارم. در عین حال نمی‌توانم به ایشان جواب دهم. به همسرم می‌گویم، ایشان هم اعتنایی نمی‌کند و باعث کدورت و درگیری می‌شود. هر دوی ما ناراحتی اعصاب گرفته‌ایم! واقعاً خسته شده‌ام. تصمیم دارم به خواهرشوهرم بگویم دست از سر ما بردارد و این‌قدر بدگویی ما را نکند! به نظرتان درست است؟ چه راهکار دیگری پیشنهاد می‌کنید؟
پاسخ:
یکی از نکات بسیار مهم در ارتباطات فامیلی، ارتباط با خانواده همسر است و زن و شوهر باید به خانواده همسرشان به‌اندازه خانواده خودشان احترام بگذارند و با آن‌ها طوری رفتار کنند که با خانواده خودشان رفتار می‌کنند. همسران مانند اقوام و خویشاوندان خودشان، نسبت به خانواده همسرشان هم مسئولیت‌هایی خواهند داشت و باید صله‌رحم و مسائل اخلاقی را با آن‌ها هم به‌جا بیاورند. متأسفانه اختلاف با مادر شوهر و خواهرشوهر از مسائل رایج خانواده‌هاست و در همین راستا نکاتی خدمتتان تقدیم می‌کنیم:
۱. بهتر بود اطلاعات بیشتری در اختیار ما قرار می‌دادید؛ مثلاً از چه رفتارهایی نسبت به خواهرشوهرتان گلایه می‌کنند؟ چه اتفاقی بین شما و خواهرشوهرتان می‌افتد؟ میزان ارتباط شما و رفت‌وآمد شما چگونه است؟ چرا حق با شماست؟ روابط شما با همسرتان چگونه است؟ برخورد شما در مواجهه با خواهرشوهرتان چگونه است؟ آیا حرف‌ها و یا دخالت‌های خواهرشوهرتان روی همسرتان تأثیر دارد؟ آیا همسر شما مردی وابسته به خانواده است و بدون مشورت با خانواده‌اش تصمیمی نمی‌گیرد؟ با توجه به این ابهام‌ها، برحسب وظیفه مطالب زیر را تقدیمتان می‌کنیم به این امید که بتواند گرهی از مشکل شما باز کند.
۲. خواهر گرامی؛ به دلیل رفتارهای ناخوشایند خانواده شوهرتان بار مضاعفی بر روابط خود با شوهرتان تحمیل ننمایید. هیچ‌کس دقیقاً همان چیزی نیست که می‌خواهیم. گاه ممکن است افراد با اعمالشان ما را ناامید کنند. یک رابطه سالم به این معناست که دیگران را به همان صورتی که هستند بپذیریم. شاید حق با شما باشد ولی حتی یک انتقاد محترمانه از خواهرشوهرتان ممکن است شوهرتان را ناراحت کند. اگر می‌خواهید در دید همسرتان و خانواده‌اش بهترین باشید هرگز از آن‌ها ایراد نگیرید. بهتر است در این‌گونه مواقع انتظارات خود ر ا به‌صورت صریح و شفاف و البته محترمانه با خود ایشان در میان بگذارید و اگر برای شما اهمیتی ندارد حتی از مطرح کردن آن با همسرتان بپرهیزید. درست است که گاه به سنگ صبوری نیاز دارید، اما اگر موجب دلخوری همسرتان می‌شود از آن اجتناب کنید.
۳. همسر خود را در قبال رفتار و گفتار خواهر و یا فامیلش مقصّر ندانسته و او را بابت این‌گونه موضوعات مؤاخذه نکنید. در حقیقت جا دارد برخلاف برخی از همسران جوان و بی‌تجربه که شریک زندگی خود را مسئول رفتارهای خویشاوندانش قلمداد می‌نمایند، عمل‌نکرده، بلکه منطقی بوده و روی این مسئله بیندیشید که همسر شما چقدر توانایی و اختیار دارد رفتار خویشاوندان خود را که باعث رنجش خاطر شما می‌گردد، تغییر دهد؟ از سوی دیگر آیا عاقلانه است که برای رفتار نامناسب خویشاوند همسر، رابطه عاطفی خود را با همسر از طریق گلایه و... سست کرد؟
۴. هیچ‌گاه به‌صورت مستقیم به رفتارهای نادرست ایشان پاسخ ندهید. چون ممکن است باعث ناراحتی بیشتر و با لجبازی ایشان روبرو شوید. باید از زمینه بروز مشکلات و گلایه‌ها دوری‌کنید. چنانچه احساس می‌کنید او با رفتارهای خود باعث کشمکش بین شما و همسرتان می‌شود؛ سعی کنید با درایت و مدیریت روابط خود با همسرتان از این کار جلوگیری کنید. بهانه دستشان ندهید. بررسی کنید از چه رفتارهایی گلایه کرده است. سعی کنید این بهانه‌ها را دیگر به دستش ندهید.
۵. خود را برای تحمّل برخی از رفتارهای ناشایست آماده نمایید؛ زیرا تشکیل زندگی بدون دردسر و گرفتاری نیست.
۶. حتماً باید با مشاور قوی و ماهر خانواده مشورت کنید تا به شما مشاوره دقیق و راهکارهای جزیی تری بدهند.
۷. با ایشان مانند خواهر خود رفتار کنید؛ محبت کلید مشکل شماست؛ بامحبت می‌توانید او را با خود همراه کنید. کافی است در برخی از مناسبت‌ها برای ایشان هدیه‌ای تهیه کنید و به وی تقدیم کنید.
۸. یکی از مهم‌ترین عوامل سازگاری و حسن تفاهم با خانواده همسر این است که آن‌ها به این احساس برسند که شخصیتشان مورد توجه و احترام است؛ ازاین¬رو خواهشمندیم چنین احساسی را از طریق رفتار و گفتارتان به آن‌ها منتقل نمایید؛ توصیه می‌شود تا می‌توانید نسبت به مادر و خواهرشوهرانتان محبت نمایید؛ زیرا انسان به‌طور طبیعی دوستدار کسی است که به او نیکی کرده و دشمن کسی است که درباره او بدی نموده است.
۹. نکته بسیار مهم حفاظت از اطلاعات خانوادگی است. یکی از کلیدی‌ترین راه‌ها برای حل مشکل، حفاظت از اطلاعات خانوادگی و رعایت شیوه دوری و دوستی در آمار و اطلاعات و رفت‌وآمد است؛ یعنی با همسرتان تفاهم کنید که از ارائه هرگونه آمار و اطلاعاتی که باعث ایجاد کدورت یا فتنه می‌شود یا باعث دخالت و دشمنی یا حسادت می‌شود دوری کند. هر چه از شما کمتر بدانند کمتر مشکل پیش می‌آید. اگر زیاد باهم بودن آن‌ها باعث ایجاد مشکل می‌شود سعی کنید بین آن‌ها دوری و دوستی را رعایت کنید. کمتر با همسرتان نزد خواهرش باشید و وقتی هم در مکانی باهم هستید، سعی کنید مدت حضور کم باشد تا کدورت پیش نیاید. البته در همه موارد باید توجه داشت که این خداوند است که قلب‌ها را به یکدیگر نزدیک می‌کند، پس حتماً دعا را فراموش نکنید و از خدا بسیار کمک بخواهید. قطعاً شما را در این کار یاری خواهد کرد. درهرحال شما باید تلاش کنید اصلاح برقرار شود. اگر نشد با دوری و دوستی، زندگی‌تان را حفظ کنید و به خواهرشوهرتان نیز در حد توان کمک و احسان کنید. باز تأکید می‌کنیم که اختلاف‌های شما و خانواده همسرتان موجب سرد شدن روابط شما با شوهرتان نشود. سعی کنید نسبت به نعمت‌هایی که در اثر ازدواج با شوهرتان از آن برخوردارید همانند بستر مناسبی برای حفظ ایمان، موفقیت در ابراز عاطفه نسبت به جنس مخالف و مورد محبت قرار گرفتن از سوی او که نیاز طبیعی هر انسانی است، تشکیل زندگی و خانواده مستقل و... سپاس‌گزار بوده و از بی‌تابی نسبت به برخی سختی‌ها و مسائلی که با آن مواجه هستید، بپرهیزید.
در انتها هدیه ما به شما طبق حدیثی که در ادامه خواهد آمد این جمله است که مدارا با دیگران زندگی را زیبا و دلپذیر می‌سازد. مدارا کن که مدارا در چیزی نباشد مگر آن را زینت دهد و در هر چه نباشد آن را خوار کند.(۱)
نتیجه:
حفظ کانون زندگی از مهم‌ترین ارکان اسلامی است. ما نمی‌دانیم علت مشکلات شما با خانواده همسرتان چیست؟ ولی وظیفه شما این است که ریشه و بستر و علت مشکلات را واکاوی کنید و اجازه ندهید بهانه‌ای برای کدورت و ناراحتی بین شما باشد. رابطه‌تان با همسرتان را تقویت کنید و ایشان را به خاطر رفتار خانواده‌اش ملامت نکنید. تلاش کنید با صحبت و مدارا و محبت به هر یک از دو طرف، یا با محافظت از اطلاعات خانوادگی، یا با استفاده از روش دوری و دوستی این تنش‌ها را کم کنید. دعا را فراموش نکنید که بسیار مؤثر است.
منابع بیشتر برای مطالعه:
۱. ریشه‌یابی اختلافات خانوادگی همراه با: راه‌حل‌های آن، محمدرضا رامتین.
۲. تحکیم خانواده از منظر حقوق و اخلاق، عباسعلی اختری.
۳. مدیریت روابط همسران و خانواده، روح‌الله شمسا و زهره حسین.
پی‌نوشت¬ها:
۱. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، انتشارات إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ ق، ج۷۵، ص۵۷.
موضوع: