چگونه عارف شویم و به درجات بالای سیر و سلوک برسیم؟

عارف شدن، یعنی این كه انسان با عمل به وظائف خود بتواند نفس خود را به درجه ای از اعتدال و كمال برساند كه شایستگی دریافت فیوضات الهی را داشته باشد.
عارف شدن یعنی تربیت نفس به گونه ای كه تا حد امكان روح انسان ـ تمایلات، خواستها و احساسات او ـ با روح انسانهای كامل شباهت پیدا كند. شرط اول در این توبه از گناهان گذشته، و پس از آن ترك گناه به طور كلی است. پس از این دو شرط روح آماده می شود تا از بركات و فیوضات الهی بهره مند شود. سخن ما ترجمان روایت "من أصبح لله أربعین صباحا یجری الله الحكمة من قلبه علی لسانه" است.
كسی كه همه سعی و تلاش او بر این باشد كه گناه نكند نور هدایت در دل او می تابد و باعث ترك خطاهای دیگر، و رشد و تعالی روحی و معنوی، و انجام واجبات و وظائف دیگر او می شود.

حضرت علی(ع) می فرمایند: «ما جفت الدموع إلا لقسوة القلوب، و ما قست القلوب إلا لكثرة الذنوب»
چشم ها گرفتار خشكی نمی شوند مگر در اثر قساوت قلب، و قلب گرفتار قساوت نمی شود مگر در اثر گناه زیاد. (بحارالانوار، ج۷، ص۵۵)
گریه در فرهنگ روایات نشان از آمادگی برای كسب فیوضات رحمانی است.
این مضمون در روایات معصومین(ع) آمده كه هر گناه مانند نقطه سیاهی است كه بر روی صفحه سفید دل قرار می گیرد، و این نقطه سیاه بوسیله توبه پاك می شود. اما اگر گناهان كسی زیاد شود و به دنبال آن توبه نكند، صفحه سفید دل به صفحه ای سیاه تبدیل شده و مانع رسیدن و تابیدن نور هدایت بر قلب و دل می شود. تنها پس از پاك كردن دل از سیاهی و زنگار گناه است كه می شود آن را با فضائل اخلاقی آذین نمود.

آدمی پس از پاك كردن نفس از ناپاكی ها ـ به اصطلاح اهل عرفان، تخلیه (پاكسازی)ـ می تواند در وادی كسب فضائل اخلاقی ـ و به اصطلاح اهل عرفان، تحلیه (زینت دادن) ـ قدم بردارد. انسان در این مرحله باید وارد شود، تا فضائل نیكو به مرحله عمل درآید، و آنقدر ادامه یابد تا به صورت ملكه درآمده و همه اعمال و افكار انسان مزین به آن فضائل گردد.
اما این كه چگونه می توان در این راه قدم برداشت، تقوا و تقوا و تقوا؛ و سپس راهنمایی گرفتن از علمای اخلاق، و البته پشت كار و همت بلند.
در شروع، برای آشنایی اجمالی با راه و كسب اشتیاق برای پیمودن آن، مطالعه در حالات و زندگی عرفا می تواند بسیار سودمند باشد.
/۲۰۶/