پرسش:
چرا دعاهایم مستجاب نمی شود؟ چرا خداوند حاجتم را نمی دهد، با وجود اینکه حاجت بزرگی هم نیست؟ خسته و افسرده شدم دیگر رغبت به دعاکردن ندارم، لطفاً راهنمایی کنید؟
پاسخ:
در پاسخ نکاتی را تقدیم می کنیم:
اولاً بدون شک، خدای متعال، خود، بندگانش را امر به دعا فرموده و استجابت دعا البته با رعایت شرایط و تلاش برای برطرف کردن موانع، از سنت‌های قطعی الهی است. اینکه خدای متعال فرموده: هر کس مرا بخواند او را اجابت می کنم.(1) مشروط به فراهم آوردن مقدمات و رعایت شرایط و آداب دعا است. البته طبق روایات، اجابت دعا صورتهای گوناگونی دارد و معنای "استجابت دعا" این نیست که دعا فوراً مستجاب شده و آثار آن سریعاً ظاهر گردد؛ بلکه گاهی اثر دعا، بنا به حکمت الهی به تأخیر می افتد. (2) بگونه ای که گاهی بعد از چهل سال ظاهر می‌شود یا اینکه خداوند چون خیر و مصلحت بندگانش را بهتر از خودشان می داند، جایگزین حاجت بنده، خیر و خوبی بهتری را در دنیا به وی عطا می کند. (3) بعلاوه انسان نباید به امید وعده استجابت دعا از تلاش و کوشش از طریق اسباب و علل عادی و طبیعی دست برداشته و امور زندگی را تماماً از مسیر دعا پیگیری کند.(4)
ثانیاً استجابت دعا شرایط گوناگونی دارد:
الف- عوامل استجابت: ایمان به خدا، حسن ظن و اعتماد به خدا، حضور قلب، توسل به اهل بیت(علیهم السلام)، اصرار و پافشاري در دعا، صلوات قبل و بعد و وسط دعا، قطع امید از غیر خدا، دل شکستگی و منقلب شدن و گریه در موقع دعا، دعا برای دیگران، دعای دسته جمعی، دعا کردن با زبان حال و از عمق جان، دعا کردن در زمان توبه و استغفار و خالی کردن دل از هرگونه کینه و حقد و حسد، مراقبت و پرهیز از وسوسه ها و خطوراتی که مورد رضای خدا نیست، دعا کردن و توجه به زمان و مکان استجابت دعا، از جمله آنها می‌باشد.
ب- موانع استجابت: هم‌چنین موانعی برای عدم اجابت دعا وجود دارد که نشناختن جهت و راههای دعا، وقت‌نشناسی، وفا نکردن به عهد نسبت به خداوند، عدم اعتماد و یقین به خدا، شرک در دعا، همراه نبودن یاد خدا و صلوات در دعا، نیت آلوده، سنگ دلی و ظلم به دیگران، عدم رضایت والدین، گرفتاری در آه مظلوم، ناممکن و نامشروع بودن خواسته، سرگرم محرمات و لهو و لعب بودن، خودخواهی و ناامیدی و ... از مواردی است که مانع مستجاب شدن دعاهای ما می‌گردند.
و در پایان؛ سعی کنید برای فراهم آمدن شرایط و دفع موانع اجابت، حتی الامکان به توصیه های زیر عمل کنید: 1- صدقه زیاد بدهید. 2- به هر بهانه ای از دیگران دستگیری و دلجویی کنید. 3- مدام برای دیگران خیر و خوبی بخواهید. 4- برای دیگران و رفع مشکلات مردم دعا کنید. 5- زیاد استغفار کنید و از خدا خلاصی و نجات بخواهید. 6- با قرآن مأنوس باشید به نیت اولیاء الهی بخوانید. 7- با زیارت اماکن مشرفه و متبرکه مأنوس باشید. 8- بعد از نمازهای واجب، حوائجتان را از خدا بخواهید. 9- با یک تصمیم نورانی در زندگیتان، با خدا معامله کنید. 10- به پدر و مادرتان بیشتر از گذشته احسان و خدمت کنید، رضایت قلبی و دعای آنها به اجابت مقرون است. 11- دعای فرج صاحب الزمان (عجل الله فرجه) و ادعیه و توسلات و استغاثه به حضرت صاحب الزمان (علیه السلام) را با اعتقاد بخوانید وقتی شما با حضرت مأنوس بوده و برای ایشان دعا می کنید متقابلاً ایشان نیز برای شما دعا می کنند و دعای ایشان به اجابت مقرون است. 12- بسته به نوع مشکلی که دارید برخی ادعیه و اذکار وارده و مجرب قرآنی را در اوقات مختلف شبانه روز، خصوصاً در اوقات نمازهای پنجگانه و در دعای دست و سجده مداومت کنید.
پی نوشت ها:
1. «ادعونی استجب لکم...»، غافر/آیه 60.
2. قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، موسسه در راه حق، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۲۸۹.
3. کلینی، اصول كافى-ترجمه مصطفوى، کتابفروشی علمیه اسلامیه، تهران، 1369، ج۴، ص: ۲۱۸پاورقی.
4. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۶۴۷.