پرسش:
پسری دارم ۱۹ ساله که برای نماز صبح هرچقدر تلاش کنم بیدار نمی شود تکلیف من چیست؟
خسته شدم گاهی اصلا صداش نمیکنم
بقیه نمازهایش را می خواند ولی نماز صبح تا طلوع چند بار صداش می کنم به نظر خودم تنبلی می کند اما خودش می گوید متوجه نمی شوم
سوال دوم درمورد نماز خوان کردن پسر بچه ۱۱ساله، از چه سنی و چطوری؟ آیا باید مجبورش کنم ؟
پاسخ:
قبل از پاسخ به سوالات، به شما تبریک و خدا قوت عرض می کنیم بابت دغدغه ای که جهت وظایف دینی فرزندانتان دارید.
الف: در مورد فرزند 19 ساله خود، الحمد لله ایشان مقید به نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا هستند؛ فقط در رابطه با نماز صبح مشکل وجود دارد که باید برای بیدار شدن این نکات رعایت گردد:
1- شام، اول شب خورده شود.
2- شام، سبک میل شود.
3- نباید تا دیر وقت بیدار بود و باید تلاش شود که زود بخوابند.
4- موقع خواب با وضو باشند.
5 - موقع خواب، آخرین آیه سوره کهف، خوانده شود.
6- شما هم تلاش در بیدار شدنشان داشته باشید.
در واقع باید هم از عوامل مادی و هم از عوامل معنوی کمک گرفت. باید با این بدن مدارا نمود، تا بدن هم انتظارات انسان را برآورده نماید. نمی توان شام را دیر و سنگین خورد و تا دیر وقت هم بیدار بود، و توقع داشت که برای نماز صبح بیدار شد.
شما هم سعی کنید این شرایط را برای ایشان مهیا نمایید و هر گاه موفق به خواندن نماز صبح شدند، ایشان را تشویق نمایید.
ب: در مورد فرزند 11 ساله خود، همین الان باید این دغدغه را داشته باشید؛ منتها نه از راه اجبار، بلکه از راه رعایت نمودن یک نوع اصول و قواعدی:
«اصول آموزش و تربیت مفاهیم دینی به کودکان
آموزش و تربیت مفاهیم دینی به کودکان از یک اصولی تبعیت می کند، به طور خلاصه این اصول عبارتند از:
الف: اصل سهولت: طبق این اصل از سختگیری و خشونت نسبت به کودک باید پرهیز نمود؛ چرا که آسان گیری کودک را علاقه مند و سختگیری او را به اصل دین بدبین می کند.
ب: اصل تدریج: همان طور که خداوند نیز آیات و احکام را تدریجاً نازل فرموده در آموزش به کودکان نیز اصل تدریج باید رعایت شود تا کودک متناسب با رشد و شکوفایی استعدادش مطالب را درک کند.
ج: اصل مداومت و استمرار: آموزش در اسلام امری مستمر و مداوم است. اهمیت آموزش به کودک از سویی و طولانی بودن دوره ساختار ذهنی و روانی کودکی از سوی دیگر استمرار و مداومت در آموزش را می طلبد و باید به موازات رشد عقلی و تحول روانی کودک مفاهیم اعتقادی را به وی انتقال داد و از شتاب و فشار پرهیز نمود.
د: اصل آگاهی بخشی: هدف تعلیم باید رشد فکری و یادگیری کودک باشد که بر اساس تفکر و فعالیت فکری، سودمندتر از تکرار و مرور آن است.
ه: اصل تفاوت های فردی: در آموزش کودکان نمی توان به طور یکسان عمل کرد و باید متناسب با ویژگی های شناختی ـ عاطفی، انگیزش و سوابق خانوادگی از روش های گوناگون و موثر استفاده کرد، برخی با شعر، بعضی با داستان و برخی با پرسش و پاسخ بهتر درک می کنند، برخی زودتر و بعضی دیرتر. پس باید تفاوت های فردی را در نظر داشت.»(1)
به این لینک http://askdin.com/thread/ نیز حتما مراجعه نمایید که مطالب مفیدی در آن بیان شده است.
پی نوشت:
1. ر.ک: اخوی، ابراهیم، خدا در زندگی کودکان، قم، موسسه امام خمینی(ره)، 1389، ص33 ـ 55.
http://askdin.com/comment/1033014#comment-1033014