اکنون هیچ خواستگاری ندارم باید چه کار کنم؟

پرسش:
دختری 20 ساله هستم، هیچ خواستگاری ندارم. حدود سه سال پیش پسر همسایه که خیلی هم با ایمان بود سه بار به خواستگاری من آمد، ولی من چون از قیافه اش خوشم نیامد هر بار به او جواب منفی دادم با اینکه او الان ازدواج کرده است؛ می ترسم آه او مرا گرفته باشد که اکنون هیچ خواستگاری ندارم.
تا قبل از کنکور چندتا خواستگار داشتم، ولی چون می خواستم درس بخوانم همه را رد کردم ولی اکنون هیچ خواستگاری ندارم باید چه کار کنم؟
من صورتم را اصلاح نکرده ام آیا در نداشتن خواستگار تأثیری دارد؟
وقتی دوستانم دربارۀ خواستگارهایشان حرف می زنند من خیلی ناراحت می شوم و از خدا می خواهم که آنها در این مورد چیزی از من نپرسند.
 

پاسخ:
دهۀ سوم زندگی: فصل ازدواج جوانان
خوشبختانه در سن و سالی که شما قرار دارید در ابتدای فصل ازدواج قرار دارید و برای ازدواج شما اصلاً و ابداً دیر نیست و با موقعیتی که خواهید داشت، طبیعتاً خواستگاران بسیاری خواهید داشت؛ بنابراین هیچ جای نگرانی نیست و شما در آینده ای نزدیک ازدواج خواهید نمود.

نباید در این خصوص عجله نمایید، خودتان را با دیگران و هم سن و سالان تان مقایسه کنید و یا از جور نشدن جریان ازدواج تان ترس و هراس و استرس داشته باشید.
باتوجه به افزایش سن ازدواج در جامعه دختری در سن شما اصلاً وقت ازدواجش دیر نشده است؛ چون بسیاری از دختران و پسران ترجیح می دهند در سنین بالاتر ازدواج کنند.

آزادی دختران در انتخاب همسر
امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «تُسْتَأْمَرُ الْبِكْرُ وَ غَيْرُهَا وَ لَا تُنْكَحُ إِلَّا بِإِذْنِهَا» (1)؛ «در ازدواج از دوشیزه و غیردوشیزه نظرخواهى مى‏شود و جز با اذن و نظر او ازدواج صورت نمى‏گیرد».
پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) نیز از اینکه زن به ازدواج کسى درآورده شود نهى کردند، مگر اینکه از او نظرخواهى شود.(2)

با این اوصاف، شما در انتخاب همسر از اراده و اختیار خدادادی برخوردارید، بنابراین می توانید از ازدواج با خواستگارتان به هر دلیلی صرف نظر کنید و با وی ازدواج نکنید و به جای او با دیگری ازدواج کنید؛ البته ممکن است خواستگارتان و خانواده اش از پاسخ منفی شما مقداری ناراحت و دلشکسته شوند، اما ناراحتی آنها نباید باعث شود که شما از پاسخ منفی دادن به آنها خودداری کنید و یا شما نیز متقابلاً ناراحت شوید. در فرایند خواستگاری این گونه چیزها تا حدود زیادی طبیعی است.

صرف اینکه شما خواستگار داشته اید و خواستگارتان به شما علاقه مند بوده و چندین بار به خواستگاری تان آمده تعهدی را در پی ندارد و حتماً الزامی وجود ندارد که شما با او ازدواج کنید؛ بنابراین ناراحتی او ربطی به شما ندارد، آه و نفرین او تأثیری نخواهد داشت و شما در هر صورت تقصری ندارید. همان طور که گفتیم این گونه مسائل در فرایند خواستگاری پذیرفته شده است.

«جوجه را باید آخر پاییز شمرد»
این نکته را هم در نظر بگیرید که زود ازدواج کردن و یا داشتن خواستگاران زیاد و متعدد دلیل بر خوشبختی و شادکامی در زندگی نیست.
اگر در زندگی بسیاری از اطرافیان، همسایگان و یا دوستان تان و یا کسانی که خواستگاران بسیاری داشته اند و یا زود ازدواج کرده اند ـ به خصوص در مواردی که آشنایی ها از طریق دوستی و ارتباطات غیرمشروع انجام گرفته باشد ـ خوب دقت و تأمل کنید، در بسیاری از موارد متوجه می شوید که کثرت خواستگاران و یا زود ازدواج کردن به صلاح دختر و زندگی اش نبوده است و در واقع شرّی بوده که به دنبال عدم رعایت اصول اخلاقی، مبانی ارزشی و بی توجهی به عفت و عفاف گریبانگیر فرد گردیده و مدت ها ذائقه زندگی مشترک دختر و خانواده های دو طرف را تلخ ساخته و گرفتاری ها و اختلافات گسترده ای را به وجود آورده است.
به قول معروف:
«جوجه را باید آخر پاییز شمرد»

بنابراین، زود ازدواج کردن و داشتن خواستگاران متعدد به هیچ وجه دلیل بر موفقیت، پایداری و شادکامی ازدواج نیست و شما هرگز نباید خودتان را با موقعیت دیگران مقایسه کنید.

علل تأخیر ازدواج دختران و نداشتن خواستگار
معمولاً، علل تأخیر ازدواج دختران و نداشتن خواستگار یک از موارد زیر است:

 

1. نازیبایی ظاهری
2. فقر و نداری خانواده
3. کم سوادی و طبقه پایین فرهنگی
4. موقعیت و منزلت پایین خانواده در جامعه و احیاناً بی اعتباری و بد نامی پدر یا مادر یا برادر و خواهر و...
5. از دست دادن فرصت های مناسب، به علل های مختلف همچون: ادامه تحصیل، ترس از شکست در ازدواج، دست و پا گیر بودن ازدواج و ترس از محدود شدن آزادی، سخت گیری والدین در امر موافقت با ازدواج، وجود دختران قبلی در خانواده، آماده نبودن خانواده، آداب و رسوم سنگین و دست و پا گیر ازدواج، داشتن معیارهای غیر واقعی و کمال گرایانه و...
6. ناشناخته بودن دختران(1).

در بسیاری از موارد، توجه به عوامل احتمالی که باعث پیدایش مشکل می گردد و تلاش در رفع آنها کارگشا خواهد بود. طبیعتاً برخی از عوامل ممکن است در اختیار شما نباشد و شما در پیدایش آنها نقشی نداشته باشید و یا خیلی در تغییر آنها نتوانید کاری انجام دهید. عواملی مثل موقعیت اجتماعی و اقتصادی خانواده تان و یا وضع ظاهری و جسمانی خودتان، اما برخی از عوامل تا حدود زیادی در اختیار خودتان است و شما می‎توانید با اراده و اختیار خود آنها را تغییر دهید و یا به تقویت بُعد مثبت آنها بپردازید تا به تدریج زمینۀ ازدواج تان را فراهم گردانید.

مهارت افزایی و توانمند سازی
صفات و خصوصیات اخلاقی، مهارت افزایی در زمینه های مختلف، رعایت هنجارهای دینی و اجتماعی، تقویت روابط اجتماعی از جمله عواملی است که اگر در کنار دعا و توسل به آنها نیز توجه کنید، می توانید شرایط را طوری بچینید که زمینۀ جذب خواستگاران و ازدواج تان فراهم گردد.
البته لزومی ندارد چهره تان را دستکاری کنید و یا آرایش نمایید؛ اما رعایت بهداشت و نظافت فردی، آراستگی ظاهری در کنار عفاف و حجاب و رعایت احکام شرعی لازم و ضروری است.

طبیعتاً دختری که به ویژگی ها و خصوصیات خوب اخلاقی آراسته باشد و در زمینه های مختلف مهارت و دانش داشته باشد و به قول معروف: «از هر انگشتش هنری می بارد»، در ارتباط با همجنسان روابط عمومی بالایی دارد، از عبوسی و گرفتگی چهره پرهیز می کند، با رعایت عفاف و حجاب در اجتماع ظاهر می شود، خواستگاران زیادی دارد و افراد تمایل دارند که با این چنین دختری ازدواج کنند.

وساطت در ازدواج، سپردن به دیگران
در کنار همۀ تلاش هایی که برای ازدواج بهنگام انجام می دهید، هیچ ایرادی ندارد که به افراد موثق و مورد اطمینان از دوستان و آشنایان در محل تحصیل، محل کار و محل زندگی تان بسپارید که اگر پسر خوب و مجردی را سراغ دارند که با شما همخوانی و تناسب دارد به صورت غیرمستقیم به خانواده شما معرفی کنند تا زمینه خواستگاری و ازدواج به وجود آید.
در بین اقوال و بستگان، آشنایان و اهل محل معمولاً کسانی هستند که دست خیر دارند و برای معرفی دختران و پسران آستین بالا زده اند، این گونه افراد گزینۀ خوبی هستند که شما نیز به آنها بسپارید.

البته لزومی ندارد حتماً خودتان مستقیماً با این گونه افراد روبرو شوید، خواسته و حرف دل تان را با آنها بزنید و از آنها برای جذب خواستگار کمک بطلبید؛ بلکه واسطۀ امین دیگری می تواند این نقش را برای شما بازی کند؛ مثلاً بارها دیده و شنیده ایم که والدین برای ازدواج دخترشان، خواهران و برادران برای ازدواج خواهرشان و همچنین دیگر افراد مرتبط با چنین دخترانی این کار را کرده اند. حتی یک دوست صمیمی می تواند این کار را برای شما انجام دهد.

حضور فعال و پُر رنگ در مناسبات اجتماعی
در محافل و مجالس زنان، هیئت های مذهبی زنان جلسات مذهبی و به طور کلی در جمع ها ظاهر گردید و حضور فعال داشته باشید و توانمندی های خود را بروز دهید؛ زیرا خیلی از زنان از همین مجالس مورد برای ازدواج برادر، فرزندان و سایر بستگان شان پیدا می کنند.

به هر حال، باید با حفظ حریم عفاف و حیا و رعایت چارچوب های شرعی، ضوابط عقلی و ملاحظات عرفی، خود را بیشتر به جامعه و مردم معرفی کنید تا بیشتر شما را بشناسند و خواستگارتان شوند.

آسیب شناسی خواستگاری مستقیم دختر از پسر!
همان طور که گفته شد، اصل وساطت در ازدواج و سپردن به دیگران برای جذب خواستگار، مورد پذیرش می باشد، اما خواستگاری مستقیم دختران از پسران زیبنده نیست. ضمن اینکه این مسئله با طبیعت و کرامت ذاتی دختر در تضاد است و آسیب های متعددی را به همراه دارد.

به فرمایش استاد شهید مطهری:
«غریزه مرد طلب و نیاز است و غریزه زن جلوه و ناز... طبیعت، مرد را مظهر عشق و تقاضا آفریده است و زن را مظهر مطلوب بودن و معشوق بودن. طبیعت، زن را گل و مرد را بلبل، زن را شمع و مرد را پروانه قرار داده است. این یکی از تدابیر حکیمانه و شاهکارهای خلقت است که در غریزه مرد نیاز و طلب و در غریزه زن ناز و جلوه قرار داده و خلقت جسمانی زن را در مقابل نیرومندی جسمانی مرد با این وسیله جبران کرده است. خلاف حیثیت و احترام زن است که به دنبال مرد بدود. برای مرد قابل تحمل است که از زنی خواستگاری کند و جواب رد بشنود و آنگاه از زن دیگری... اما برای زن که می خواهد محبوب و معشوق و مورد پرستش باشد و از قلب مرد سر در آورد تا بر سراسر وجود او حکومت کند قابل تحمل و موافق غریزه نیست که مردی را به همسری خود دعوت کند و احیانا جواب رد بشنود و سراغ مرد دیگری برود».(4)

این مسئله نه تنها اختصاص به انسان ها ندارد؛ بلکه در بسیاری از حیوانات نیز این گونه می باشد و طبیعت به گونه ای طراحی شده که جنس نر به دنبال جنس ماده بیفتد.

برخی از آسیب ها و تبعات منفی خواستگاری مستقیم دختر از پسر عبارتندار:

1. احتمال سوءاستفاده جنسی و غیرجنسی؛
2. احتمال به حاشیه رفتن اصل ازدواج و شکل گیری روابط دوستانۀ پنهانی؛
3. احتمال آبروریزی و شهرۀ خاص و عام شدن؛
4. احتمال زیر سؤال رفتن دختر و له شدن او ریز فشار اطرافیان و حرف مردم
5. و...

دختران واقعاً آسیب پذیری بیشتری دارند و ابراز علاقه و خواستگاری مستقیم آنان ممکن است آسیب ها و تبعات جبران ناپذیری برای آنها در پی داشته باشد. ضمن اینکه زمینه سوءاستفاده از دختران در چنین مواقعی وجود دارد؛ چون انگیزه ها متفاوت می باشد.

بر اساس تحقیقات انجام گرفته، انگیزه و هدف بیشتر دختران از ارتباط با پسران، ازدواج بوده است و معمولاً دختران صادق تر هستند، اما بر عکس انگیزه این ارتباط گیری در اکثریت قریب به اتفاق پسران کامجویی و سوءاستفاده جنسی است؛ حال اگر دختری به پسری ابراز علاقه نماید و پیشنهاد ازدواج بدهد؛ چه بسا ممکن است پسر به این بهانه احساسات و عواطف دختر را به بازی بگیرد و حوادث دهشتناکی به وقوع بپیوند.

صفحات حوادث روزنامه ها، مجلات، سایت ها و کانال های خبری پُر است از این گونه حادثه ها و مشکلات عدیده ای که برای دختران ساده دل ایجاد شده است.

به خاطر پیشگیری از همین آسیب هاست که به دختران جوان اکیداً توصیه می شود که خودشان مستقیماً ابراز علاقه نکنند و از مرد مورد علاقه خود خواستگاری نکنند.
به قول سعدی شیرازی:

علاج واقعه پیش از وقوع باید کرد *** دریغ سود ندارد چو رفت کار از دست
به روزگار سلامت سلاح جنگ بساز *** وگرنه سیل چو بگرفت، سد نشاید بست

باید توجه داشت که در اسلام خواستگاری زن از مرد مذموم نیست؛ یعنی منعی برای این کار وجود ندارد و ما نیز منکر آن نیستیم، اما با توجه به طبیعت زن و پیشگیری از آسیب های احتمالی بهتر است زن جز در موارد نادر و ضروری مستقیماً از مرد خواستگاری به عمل نیاورد.

ممکن است کسی بگوید که در تاریخ موارد متعددی گزارش شده که زن از مرد خواستگاری کرده که ازدواج حضرت خدیجه(سلام الله علیها) و حضرت محمد(صلی الله علیه و آله) یک از آنهاست؛ بر فرض اینکه بپذیریم که چنین مواردی در تاریخ وجود داشته و حضرت خدیجه(سلام الله علیها) مستقیماً از حضرت محمد(صلی الله علیه و آله) خواستگاری کرده است، باید بگوییم که این نوع ازدواج ها نوعی استثناست و ما نمی توانیم مسیر زندگی خود را بر استثنائات بنا کنیم و به عنوان یک قانون کلی به همگان بگوییم که این گونه رفتار کنند. ضمن اینکه روایات دیگری حاکی از این است که جریان خواستگاری حضرت خدیجه(سلام الله علیها) ابتدا با واسطه بوده و پس از جلب رضایت رسول خدا(صلی الله علیه و آله) خود او مستقیماً پیشنهاد ازدواج داده است.

معرفی منابع برای مطالعۀ بیشتر:

1. حسینی(بیرجندی)، سیدمهدی، اصول و فنون همسریابی دختران، تهران: آوای نور، 1397.
2. خوشابی، شهریار، مقدمه ای بر جذب بهترین خواستگاران، مشهد: بدخشان، 1390.
3. اکبری، محمود، بخت گشایی دختران، قم: فتیان، 1396.
4. پناهی، علی احمد، همسرگزینی چرا و چگونه، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1391.
5. حاجی شمسایی، نادر، جذب خواستگار برای دختران ایرانی، مشهد: نی نگار، 1396.
6. سهرابی، حسن، اگر خواستگار نیاید...، اصفهان: حدیث راه عشق، 1393.
7. گرینوالد، ریچل، شوهریابی پس از 30 سالگی، ترجمۀ مهراوه فیروز، تهران: البرز، 1396.

پی نوشت ها:

1. حر عاملى، محمد بن حسن‏، وسائل الشیعة، قم‏: مؤسسة آل البیت علیهم السلام، 1409ق، ج20، ص271.
2. ‏ «أَنَّهُ نَهَى أَنْ تُنْكَحَ الْمَرْأَةُ حَتَّى تُسْتَأْمَر»؛ نورى، حسین بن محمد تقى، ‏مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل‏، قم‏: مؤسسة آل البیت علیهم السلام‏، 1408ق،ج14، ص319.
3. ر.ک: دوسری، عبدالله، دختران را دریابید: بررسی عوامل تأخیر در ازدواج دختران جوان در جوامع نوین، ترجمۀ عبدالعزیز صفرزهی، زاهدان: ندوی، 1396؛ رهبر، زینب، همسان همسری و تأخیر در ازدواج دختران، تهران: شاپرک سرخ، 1395.
4. مطهری، مرتضی ، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران: صدرا، 1373، ج19، ص52 و 53.
5. http://www.askdin.com/showthread.php?t=64863&p=1017103&viewfull=1#post10...