برای حل معضل ازدواج چه باید کرد؟

پرسش:
در برنامه های تلویزیونی متعددی جوانان به ازدواج آسان تشویق می شوند؛ اما در آگهی های بازرگانی تصاویر و فیلم هایی پخش می شود که تجمل گرایی را به جوانان می آموزد. با وجود این، برای حل معضل ازدواج چه باید کرد؟
 

پاسخ:
بحث ازدواج جوانان و مشکلاتِ پیشِ روی آنها از بحث های داغ در سالیان اخیر بوده است. همه قبول داریم که برای افزایش ازدواج در میان قشر جوان باید کاری کرد. اما بیشتر افراد فقط یک بُعد از مسأله را مورد توجه قرار می دهند. موضوع «ازدواج جوانان» یک مسأله اجتماعی است که مانند هر مسأله اجتماعیِ دیگری چندین عامل در آن تأثیر دارند. برای حلّ مشکلاتِ پیش روی ازدواج جوانان نیز باید همه عوامل دست به دست هم بدهند و اقدام کنند. اشتباه است که فکر کنیم با تحوّل در یکی از این عوامل، مشکلِ ازدواجِ جوانان حلّ می شود.

در اینجا به سه راهکار برای حلّ مشکلات ازدواج جوانان اشاره می کنم:
1- تغییر نگرش مردم از طریق رسانه ها:
وقتی در جامعه ای توقّعات نا به جای اقتصادی زیاد می شود، مشکلات ازدواج نیز افزایش می یابد. رسانه ها و شخصیت های دارای نفوذ در میان مردم باید در زمینه ازدواج مردم را تشویق کنند که دیدگاهی واقع بینانه داشته باشند. هنگامی که پسرهای جوانان بپذیرند که لازمه ازدواج، داشتنِ خانه و ماشین نیست، بیشتر برای ازدواج اقدام می کنند. وقتی دختران جوان بپذیرند که توقعات خود را از خواستگارها کاهش دهند و قبول کنند که مانند مادران شان در ابتدای زندگی، در کنار خانواده شوهر در یک خانه به سر برند، ازدواج های بیشتری سر می گیرد. این فرهنگ سازی کار یک شب و یک ماه و یک سال نیست؛ بلکه سال های سال طول می کشد تا این فرهنگ غلط، جای خود را به فرهنگی درست در زمینه ازدواج بدهد. فرهنگ سازی کارِ متولّیانِ فرهنگِ جامع است. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، صدا و سیما و حوزه علمیّه همگی اعضای متولّیِ فرهنگ هستند.

2- بازگشت به سنّت های ازدواج در قدیم
امام باقر (صلوات الله و سلامه علیه) می فرماید:« روزی خانمی نزد رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) آمد و عرض کرد:"مرا شوهر بده". حضرت رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) [به یارانش] فرمود:"چه کسی حاضر است با این خانم ازدواج کند؟". مردی بلند شد و گفت:"من حاضرم". حضرت رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) پرسید:"چه چیزی [به عنوان مهریه] به او می دهی؟". مرد جواب داد:"چیزی ندارم که به او بدهم". حضرت رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود:"نه [نمی شود]". خانم حرفش را تکرار کرد. رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) نیز دوباره به یارانش همان حرف را گفت. اما غیر از مرد اول، کسی بلند نشد. خانم دوباره حرفش را تکرار کرد. در بار سوم، پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) از آن مرد پرسید:" مقداری از قرآن را خوب بلدی؟". مرد پاسخ داد"بله". پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود:"در برابر مقداری از قرآن که خوب بلد هستی، این زن را به عقد تو در می آورم. باید آن مقدار قرآن را به او بیاموزی"»⁽¹⁾. این سنّت ازدواج در عصر پیامبراکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) بوده است. این ازدواج ها از ازدواج های سخت و پرهزینه دوام بیشتری داشته است. البته باید گفت که مردها هم نباید از مهریه های کم سوءاستفاده کنند و پس از گذشت چند سال و رونق گرفتنِ کسب و کارشان، همسری که سال ها با بی پولیِ شان ساخته و تحمّل کرده را به خاطر مهریه کم طلاق دهند و به سراغ زنِ جدید بروند. متأسفانه من خود شاهد بودم که در مواردی، شوهر به خاطر مهریه کمِ خانم، چند سال بعد از ازدواج به او گفته:" یا با ازدواجِ دومِ من موافقت کن یا تو را طلاق می دهم و زن دیگری می گیرم". به خاطر همین مسائل من تعیین مهریه های خیلی پایین یا مهریه های معنوی را اصلا توصیه نمی کنم. در اسلام بر مهریه کم تشویق شده است. رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) می فرماید:«أفْضَلُ نِساءِ أُمّتی أَصبحَهُنَّ وَجْهاً وَ أقَلَّهُنَّ مَهراً»یعنی:«برترین زنان امّتِ من خوشروترینِ آنها و کم مهریه ترینِ شان می باشد»⁽²⁾. اما در جامعه ما عده ای از خانم ها و خانواده ها مهریه زیاد را باعث خوشبختی و حفظ آبروی شان می دانند. این زندگیِ شرعی نیست. از سوی دیگر برخی مردها هم در صورتی که همسرشان مهریه پایینی داشته باشد، با بروز کوچک ترین مشکلی به همسرشان می گویند:«مهریه ات را می دهم و طلاقت می دهم». مهریه باید مقدار متعادلی باشد و زنان نیز نباید شوهرانی که زحمتکش هستند و به دنبال خوشبختی خانواده می باشند را با حربه مهریه مورد آزار و اذیت قرار دهند.

3- با توجه به اینکه یکی از مهم ترین دلایل عدم ازدواج در جوانان تحصیل کرده، عدم استقلال مالی است، باید از آغاز تحصیل، برنامه هایی برای آموزش برخی مشاغل به دانش آموزان تهیه و تدوین شود تا پس از فارغ التحصیل شدن، جوان بتواند از مهارتی که یادگرفته درآمد کسب نماید.

پی نوشت:
1: کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج10، ص720، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث،قم
2: مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار،ج100،ص236، مؤسسة الوفاء، بیروت،1403.

http://www.askdin.com/showthread.php?t=64399&p=1015397&viewfull=1#post10...