ازدواج مدرن یا ازدواج سنتی؟

پرسش:
ازدواج مدرن بهتر است یا ازدواج سنتی؟
آیا قدیمی ها خوشبخت تر بودن که بدون اینکه از همدیگه شناخت کاملی داشتند با همدیگر ازدواج می کردند یا امروزی ها که با شناخت قبلی و آشنایی بیشتر با همدیگه ازدواج می کنند؟

پاسخ:
موضوعی که پرسشگر محترم مطرح کرده اند، در حد یک مقالۀ علمی ترویجی یا علمی پژوهشی قابل تحقیق و پژوهش می باشد و می توان با انجام تحقیق میدانی به نتایج شگرفی در این زمینه دست یافت.

کالبد شکافی ازدواج ها در گذشته!
باید توجه داشت که در گذشته شناخت افراد نسبت به یکدیگر کم و محدود هم نبود و افراد چشم و گوش بسته و بدون شناخت قبلی اقدام به ازدواج نمی کردند؛ چراکه زندگی ها مثل حالا گسترش نیافته بود، جمعیت زیاد نبود و ارتباطات هم گسترده نبود و معمولاً خانواده ها با هم محلی ها و فامیل وصلت می کردند و از دوران کودکی همدیگر را می شناختند و از خلق و خوی هم مطلع بودند؛ بنابراین نمی توان پذیرفت که همسران در ازدواج های گذشته هیچ گونه شناختی نسبت به هم نداشته اند.

از سوی دیگر به نظر می رسد در گذشته خصوصاً در خانواده های سنتی تعهد و پایبندی بیشتری به زندگی مشترک وجود داشت و زن و شوهر خویشتن را ملزم به حفظ و حراست از زندگی مشترک و انجام وظایف و تکالیف ازدواج می دانستند و کمتر در فکر خیانت و بی وفایی می بودند، اما امروزه با فراوانی روابط آزاد و بی ضابطه در بین نامحرمان، میل به تنوع طلبی، بی قیدی، رهایی از قید و بندها، تأثیرپذیری منفی از برنامه های مخرّب ماهواره و دیگر رسانه های جمعی و... بنیان خانواده ها سست شده و از میزان تعهد و پایبندی به تعهدات ازدواج کاسته شده است؛ در نتیجه میزان رضایتمندی از زندگی زناشویی نسبت به گذشته پایین آمده است.

مقایسۀ عادلانه ازدواج ها در گذشته و حال
برای مقایسۀ ازدواج های گذشته و حال و قضاوت درست و عادلانه دربارۀ آن به نظر می رسد قبل از هر چیز باید یک تعریف نسبتاً جامعی از «ازدواج سنتی» و «ازدواج مدرن» به عمل آید.

ازدواج سنتی غیرارزشی(جاهلانه و متحجرانه)
ازدواج سنتی به این معنا که برخی از خانواده ها به جای دختر و پسرشان تصمیم می گرفتند و همسر متناسب آنها را نه به سلیقۀ خود دختر و پسر، بلکه به سلیقۀ خودشان بدون در نظر گرفتن خواست و نظر دختر و پسر انتخاب می کردند و به نوعی ازدواج را بر دختر و پسر تحمیل می کردند. این نوع شیوه همسرگزینی کاملاً از لحاظ دینی و یافته های روانشناختی مردود است. ضمن اینکه این نوع ازدواج بدترین نوع همسرگزینی به شمار می رود و می تواند همانند هندوانه سربسته باشد.(1)

ازدواج سنتی ارزشی(عالمانه و مقتضی زمان)
ازدواج سنتی به این معنا که دختر و پسر مستقیماً از یکدیگر خواستگاری نمی کنند و یا به تنهایی و با روابط دوستانۀ پیش از ازدواج اقدام به آشنایی، خواستگاری و ازدواج نمی کنند؛ بلکه موضوع را از طریق خانواده ها و نیز رعایت تناسب در ملاک ها و معیارهای ازدواج پیگیری می نمایند، مورد تأیید است.
در ازدواج به شیوه سنتی ارزشی، خانواده ها در رأس امور قرار دارد و خانواده ها از همان ابتدا در جریان همۀ امور قرار دارند و خالصانه و دلسوزانه دختر و پسر را در امر مقدس ازدواج یاری می کنند.(2)

ازدواج مدرن به معنای اول
ازدواج مدرن به این معنا که دختر و پسر بدون مشورت و کمک گرفتن از خانواده ها و استفاده از تجارب ارزشمند آنان اقدام به ازدواج نمایند و با برقراری روابط دوستانۀ قبل از ازدواج در صدد شناخت از یکدیگر بربیایند، می تواند بسیار مخاطره انگیز و آسیب زا باشد و باعث شکل گیری ازدواج های احساسی پشیمان کننده گردد؛ چون روح حاکم در این روابط عشق ورزی کورکورانه است، نه خردورزی و تعقل عالمانه.(3)

این نوع روابط و آشنایی ها چون در فضایی آکنده از احساسات و عواطف انجام می گیرد، به دلیل عدم شناخت عمیق و واقع بینانه، زندگی مشترک را تلخ و آینده را تیره و تار می سازد. شناخت پیدا کردن لزوماً به این معنا نیست که دختر و پسر، قبل از ازدواج روابط دوستانه برقرار کنند که در بسیاری از مواقع، هدف اصلی که شناخت باشد، نه تنها تأمین نمی شود، بلکه چه بسا شناخت کاذبی به وجود می آید که آثار آن در آینده وقتی ازدواج صورت گرفت، ظاهر می شود.

با نگاهی به آمار می توان دید که آمار طلاق بین کسانی که قبل از ازدواج ارتباط های دوستانه داشته اند بالاتر است. از طرفی آشنایی و ارتباط دختر و پسر در محیط اجتماع، بیشتر از آنکه معرفت ساز باشد، فروزنده هوس ها و معرفت سوز است. عمدتاً دیده می شود فرد آن گونه که هست، خود را نشان نمی دهد یا به سبب محبت و عشقی که ایجاد شده، نمی تواند عیوب طرف مقابل و جوانب مختلف قضیه را بسنجد و گاهی آن را خوب و مثبت ارزیابی می کند. ضمن اینکه بیشتر رفتارها در آشنایی های و ارتباط های قبل از ازدواج به شکل های تصنعی ابراز می شود و این فرایند شناخت را از مسیر اصلی خود منحرف می سازد.

بدون شک، آشنایی و دوستی دختر و پسر قبل از ازدواج آسیب ها و پیامدهای منفی بسیاری به دنبال دارد و در امر مهم ازدواج به شدت نقش منفی بازی می کند و این یکی از بزرگترین آفت های ازدواج جوانانی است که بدون در نظر گرفتن ضوابط مدتی باهم دوستی می کنند و موقعی تصمیم به ازدواج می گیرند که معیارهای اساسی یک ازدواج موفق را ندارند و چون در نتیجۀ دوستی چند ساله به همدیگر وابسته شده اند علی رغم نبود تناسب بین آنها و از روی احساسات تصمیم به ازدواج می گیرند که بعداً تاوان این تصمیم غیر منطقی را می دهند.
با نگاهی به آمار می توان دید که آمار طلاق بین کسانی که قبل از ازدواج ارتباط های دوستانه با همسرشان داشته اند بالاتر است.

زن و شوهر بعد از ازدواج همواره با این سئوالات اساسی روبرو هستند:
آیا شریک زندگیشان که قبلاً با هم دوست بوده اند شریک قابل اعتمادی است؟ یا ممکن است با چندین نفر دیگر مثل من ارتباط داشته باشد؟
آیا می توان به چنین شخصی اعتماد نمود و نقش مادری و پدری فرزندان را به او سپرد؟
این سئوال ها که در بعضی موارد منشا وسواس گونه نیز دارد باعث بدبینی، سوء ظن و عدم آرامش روانی که یکی از اهداف اصلی ازدواج است می شود که زمینۀ اصلی بسیاری از دعواها و مشاجرات خانوادگی و نهایتاً طلاق و جدایی می گردد.

ارتباطات دوستانه با جنس مخالف قبل از ازدواج حتی اگر به قصد و انگیزۀ جدی ازدواج باسد، علاوه بر این که تخطی آشکار از چارچوب های دینی، ضوابط عقلی و ملاحظات عرفی است در ازدواج و فرایند همسرگزینی به شدت نقش منفی بازی می کند و باعث شکل گیری ازدواج های احساسی پشیمان کننده می گردد که طبق تحقیقات انجام گرفته در این زمینه و گزارشاتی که سازمان های مختلف اعلام می کنند، معمولاً شکست در ازدواج را به همراه دارد.

آسیب های ازدواج های که با روابط دوستانه آغاز شده به حدی است که خود روانشناسان غربی بر این باورند که اساساً هرگز نباید دوست دختر و دوست پسر باهم ازدواج کنند، زیرا دوستی یکی از انواع ارتباط است و ازدواج نیز یک نوع دیگری از آن که هر کدام ویژگی ها و قوانین خاص خود را دارد و اگر دو دوست با هم ازدواج کنند ویژگی ها و قوانین دو نوع خاص از ارتباط با هم تداخل می کند و موجب آسیب زایی، عدم موفقیت و ناپایداری ازدواج می گردد.(4)

ازدواج مدرن به معنای دوم
ازدواج مدرن به این معنا که دختر و پسر با کمک و پشتیبانی خانواده ها بدون اینکه از چارچوب های شرعی، ضوابط عقلی و ملاحظات عرفی تخطی کنند، خود مستقلاً و با آگاهی و شناخت کامل در ازدواج تصمیم گیری می کنند و با انجام مشاوره های پیش از ازدواج(Pmc) از صحت و سلامت ازدواجشان مطمئن می گردند، مورد تأیید است و می تواند موفقیت و پایداری ازدواج را تضمین کند.

لُب کلام!
با بررسی ازدواج سنتی و مدرن به این نتیجه می رسیم که تلفیقی از ازدواج سنتی ارزشی(عالمانه و مقتضی زمان) و ازدواج مدرن به معنای دوم می تواند ضامن موفقیت و پایداری ازدواج گردد و خوشبختی و شادکامی را به زندگی همسران جوان به ارمغان آورد.

معرفی منابع برای مطالعۀ بیشتر:
 

1. پیری بنیادی، منصور، ازدواج سنتی ازدواج مدرن، تبریز: منصور پیری بنیادی، 1388.
2. افروز، غلامعلی ، روانشناسی ازدواج و شکوه همسری، تهران: دانشگاه تهران، 1394.
3. گلزاری ، محمود، در جستجوی همسر ایده آل: تبیین روان شناختی ملاک ها و روش های انتخاب همسر، تهران: سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، موسسه نشر شهر، 1391.
4. طاهرنژاد، امید، ازدواج آسان در قرآن، تهران: شبنما، 1397.
5. حامدی، محمد، روابط دختران و پسران پیش از ازدواج، سنندج: آراس، 1393.
6. بیات، سعید، دختران مهتاب و پسران آفتاب: آسیب‌شناسی دوستی‌های دختران و پسران، قم: موسسه بوستان کتاب، 1395.
7. افراسیابی، فاطمه و صغری افراسیابی، روابط دختر و پسر قبل از ازدواج، قم: وثوق، 1390.

پی ‌نوشت ها:
 

1. پیری بنیادی، منصور، ازدواج سنتی ازدواج مدرن، تبریز: منصور پیری بنیادی، 1388، ص30.
2. همان، ص31.
3. همان، ص32.
4. یونسی، سیدجلال، مدیریت روابط زناشویی: آسیب‌ها و راه‌حل‌ها در روابط زناشویی، تهران: قطره، 1391، ص26.

http://www.askdin.com/showthread.php?t=64398&p=1010586&viewfull=1#post10...