پرسش:
در اعتقادات اسلامی گفته می شود:حضرت عیسی به صلیب کشیده نشده و به اسمان عروج کرده و باز خواهند گشت حضرت محمد (ص) در شب معراج به آسمان عروج کرده و باز گشته اند در تمام این اخبار، وجه مشترک (آسمان) است. سوال این است:مراد از آسمان چیست؟
پاسخ:
مراد از آسمان در این گونه آموزه هاهمان آسمان های جسمانی
در قرآن کریم، هفت مورد به صراحت و دو مورد به کنایه[1] سخن از آسمان های هفت گانه و در یک مورد نیز سخن از زمین های هفت گانه[2] آمده است.
«اللَّهُ الَّذِی خَلَقَ سَبْعَ سَماواتٍ وَ مِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ یَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَیْنَهُنَّ »[3] «خداوند همان کسی است که هفت آسمان را آفرید، و از زمین نیز همانند آنها، فرمان او پیوسته در میان آنها فرود می آید».
قبل از آنکه مقصود هفت آسمان و زمین روشن شود: لازم است به چند نکته اساسی اشاره گردد:
1. مقصود از سما (آسمان):
کلمه «سماء» و مشتقات آن که سیصد و ده بار در قرآن کریم به کار رفته، دارای مفهوم جامعی است که مصادیق و معانی متعددی از آن اراده می شود از جمله؛
الف. «سماء» در لغت از ریشه «سمو» به معنای بلندی است،[4] حتی برخی لغوبون ادعا کردند هر بالایی نسبت به پایین آن، آسمان و هر پایین نسبت به بالای آن ،زمین است.[5]
ب. آسمان در قرآن در دو مفهوم به کار رفته است:
آسمان مادی:
1. آسمان به معنای جهت بالا :«اصلها ثابت و فرعها فی السماء؛مانند درخت پربرکت و پاکیزه که ریشه آن در زمین ثابت و محکم است و شاخه?های آن به آسمان کشیده شده است». (سوره ابراهیم، آیه 24).
2. آسمان به معنای جوّ اطراف زمین: «و نزلنا من السماء ماءً مبارکاً (ق، آیه 9) ؛ و از آسمان آب مبارکی را فرو فرستادیم».
3. آسمان به معنای مکان سیارات و ستارگان: «تبارک الذی جعل فی السماء بروجاً و جعل فیها سراجاً و قمرا منیراً؛ (فرقان، آیه 61) بزرگوار آن خدایی که در آسمان برج?ها مقرر داشته و در آن چراغ روشن خورشید و ماه تابان را روشن ساخت».
آسمان به معنای معنوی:
1. آسمان به معنای مقام قرب و مقام حضور که محل تدبیر امور عالم است: «یدبّر الامر من السماء الی الارض؛ (سجده، آیه 5) اوست که امر عالم را از آسمان تا زمین تدبیر می کند».
2. آسمان به معنای موجود عالی و حقیقی:[6] «و فی السماء رزقکم و ما توعدون؛(ذاریات، آیه 22) روزی تان و آن چه به شما وعده داده می شود (که ظاهراً بهشت منظور است) در آسمان قرار دارد».
در هر صورت مقصود از آسمان همین در آموزه ای یاد شده همین آسمان ها است .
پی نوشت:
1 . بقره(2) 29 ـ اسراء(17) 44 ـ مؤمنون(23) 86 ـ فصلت(41) 12 ـ ملک(67) 3 ـ نوح(71) 15 ـ طلاق(65) 12.
2 . طلاق، 12.
3 . همان.
4. التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، حسن مصطفوی، (انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چ 1، تهران، 1371ش) ج 5، ص 254.
5 . مفردات، راغب اصفهانی، المکتبه الرضویه، تهران، 1332 ش، ماده سماء.
6. معارف قرآن، استاد مصباح یزدی، (انتشارات در راه حق، قم، 1367 ش)، ص 234؛
دیدگاه جدیدی بگذارید