نقش اهل بیت(امام علی و امام حسن و امام حسین علیهم السلام) در فتح ایران چه بود؟

پرسش:
نقش اهل بیت(امام علی و امام حسن و امام حسین علیهم السلام) در فتح ایران چه بود؟


پاسخ:
نقش حضرت علی (علیه السلام) در این فتوحات در حد مشاوره بود. حضرت علی (ع)که در تمام غزوات پیامبر (صلی الله علیه واله)(بجز تبوک) نقش موثر داشته ولی در این فتوحات نه تنها پیشنهاد فرماندهی سپاه را قبول نکرد(1) بلکه در طول این بیست و پنج سال فتوحات ،شمشیر نیز به دست نگرفت. این عدم تمایل شرکت در جنگ تا جائی که بود که اعتراض عمر را در پی داشت و نسبت به این عملکرد به ابن عباس گلایه نمود(2)
اما زمانی که جنگی اتفاق افتاده که گریزی از آن نبود، حضرت علی (علیه السلام) به عنوان امام واقعی جامعه اسلامی و دوستدار انسانیت باید کاری کند که آسیبهای احتمالی این جنگ به حداقل برسد. با آنکه حضرت علی(ع)، شیوه سکوت در مقابل خلفاء را پیش گرفته بود در این باره نظرات خود را به عنوان مشاوره به خلیفه دوم بازگو کرد، البته این مشاوره به درخواست عمر صورت گرفت(3)

مشاوره ای که از طرفی مصالح ومنافع اسلام را در پی داشت و از طرف دیگر مصالح اهالی مناطق فتح شده را. بر مبنای مشاوره ایشان عمر خود به میدان جنگ نمی آمد.(4) عدم حضور عمر در میدان جنگ در هر صورت مصالحی برای اسلام داشت. زیرا حضور عمر باعث می شد تا ساسانیان به خیال اینکه لشکر اسلام عقبه ای(پشتوانه) ندارد روحیه گرفته و سپاهیان اسلام را شکست دهند و واضح است که در این صورت و با شکست همه جانبه سپاه اسلام، اصل اسلام به خطر می افتاد لذا عدم شرکت عمر این خطر را رفع می کرد. در صورت پیروزی سپاه اسلام نیز عدم حضور عمر منفعت فراوان داشت زیرا با روحیه خشنی که از خلیفه دوم سراغ داریم قطعا حضور او باعث بالا رفتن آمار کشتار از طرف مقابل می شد. پس در هر صورت مشاوره امام به نفع همه تمام می شد. حضرت در مشاوره ی دیگری صریحا مانع اعزام لشگر بیشتر به سوی ایران شد(5) که در صورت اعزام این گروه ،قطعا آمار تلفات از طرفین بالاتر می رفت.

بنابراین نقش حضرت علی (علیه السلام) در این فتوحات در حد مشاوره بود و به هیچ وجه حضور فیزیکی نداشته اند و آنچه امروزه در فضای مجازی گفته می شود بدون سند و منبع است.
در مورد حضور امام حسن و امام حسین (علیه السلام) در فتح ایران نیز:
طبری در وقایع سال سی ام غزوه سعید بن عاص دو روایت آورده که در یکی اسم حسن و امام حسین علیهما السلام است(6) و در دیگری نمی باشد(7) وجالب اینکه هر دو روایت از یک سلسله سند برخوردار است و این تنافض آشکار حاکی از اضافه شدن این دو نام برای اهداف خاصی می باشد
یکی دیگر از مورخان به نام بلاذری نیز حضور این دو امام را با فعل مجهول بیان نموده(8) که آوردن فعل مجهول گزارش ،کنایه از بی اعتبار بودن آن در نزد نویسنده است.

سایر مورخان نیز این مطلب را از طبری نقل کرده اند که با بی اعتبار بودن گزارش طبری، گزارشهای آنها نیز فاقد اعتبار خواهد شد والا مورخان قبل طبری مانند تاریخ خلیفه و تاریخ یعقوبی از حضور حسنین علیها السلام در فتوحات چیزی بیان نکرده اند.(9)
مورخی به نام ابن اسفندیار در کتاب تاریخ طبرستان، درباره نامگذاری این شهر به مامطیر مینویسد :
آن موضع که مامطیر است به چشم امام حسن بن علی دلگشای و نزه آمد، آبگیرها و مرغان و شکوفه‌ها و ارتفاع بقعه و نزدیک به ساحل دریا دید، گفت : بقعة طیبة و ماء طیرٌ.(10)

اما آنچه ابن اسفنديار درباره وجه تسمیه مامطیر گفته با گفته بسياري از مورخين منافات دارد اردشیر برزگر در کتاب "تاریخ تبرستان پیش از اسلام" درباره مامطیر گفته که این نام، معرب نام مه‌میترا است و این شهر باستانی جای میترای بزرگ و به بیان دیگر، آتشکده میترا بوده است.(11)
بنابراین ولي اولياءاله آملي می گوید:
آنچه در تاريخ تبرستان مسطور است كه در ايام خلافت عمربن الخطاب امام ابومحمدالحسن بن علي(ع)، و عبداله ابن عمر، و مالك بن حارث الاشتر و قسيم بن العباس به تبرستان آمده‌اند به حقيقت اصلي ندارد(12)

دلایل دیگر بر عدم حضور امام حسن و امام حسین (علیه السلام) در فتح ایران
دلیل اول: حضرت علی (علیه السلام) در عصر امامت و خلافت خویش حسنین(علیهماالسلام) را از شرکت در معرکه صفین باز می داشت و چون در یکی از روزها آن حضرت متوجه شد که امام حسن (علیه السلام) آماده کارزار است فرمود: «از طرف من جلوی جوان را بگیرید تا با مرگش پشت مرا نشکند که من از رفتن این دو (امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام)به میدان نبرد دریغ دارم تا مبادا با مرگ آن دو نسل رسول خدا(ص) قطع شود(13)
حال با چنین اکراه و امتناعی از سوی حضرت نسبت به حضور حسنین(ع) در نبردهایی که به فرمان پیشوای عادلی همچون خویش صورت می‌گرفت، چگونه آن بزرگوار حاضر می شود که تحت زعامت زمامداران مورد اعتراض و انتقادش، فرزندان خویش را که پیشوایان آینده جامعه اسلامی هستند به جبهه جنگ بفرستد؟

دلیل دوم: در جریان شورش علیه عثمان حضرت علی (علیه السلام) سعی می کردند شورش را بخوابانند و امام حسن (علیه السلام) نیز به این کار اقدام کردند که عثمان به امام حسن گفت: پدرت سخت از جان تو بیم دارد، تو را سوگند می دهم که نزد پدرت باز گردی(14) و این ترس همان ترس از قطع شدن نسل حضرت رسول الله (صلی الله علیه واله) می باشد.

بنابر این با توجه به وجود چنین اشکال های سندی و محتوایی و نیز استبعادهایی(15) که بیان شد، حضور حسنین(علیهماالسلام) در فتوحات عصر خلفاء نمیتواند مورد پذیرش قرار گیرد به گمان قوی، دست تحریف‌گران و وارونه نویسان حقایق تاریخی در جعل چنین گزارش‌هایی بی تاثیر نبوده است.




منابع:
1. ابن اعثم کوفی، الفتوح، ترجمه محمد بن احمد مستوفى هروى (ق 6)، تحقيق غلامرضا طباطبائى مجد، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى، 1372ش، ص41
2. عاملی ، سیدجعفر مرتضی عاملی، تحلیل از زندگانی سیاسی امام حسن مجتبی علیه السلام، ترجمه محمد سپهری، ص198،
3. طبری، تاریخ، تحقیق محمدابولفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، ج3، ص479
4. مسعودی، مروج الذهب،تحقیق اسعد داغر، قم دارالهجره، 1409ق، ج2، ص309
5. شیخ مفید، ارشاد، چاپ موسسه آل البیت، 1403، ص207؛ طبری پیشین ج4، ص238
6. طبری تاریخ، تحقیق ابوالفصل ابراهیم، بیروت، دارالتراث چاپ دوم، 1387ش. ج4، ص269
7. همان، ص270
8. بلاذری، فتوح‏البلدان،ص:326
9. تاريخ‏ خليفة،ص:96، تاريخ‏ يعقوبى/ترجمه،ج‏2،ص:59.
10. ابن اسفندیار ، تاریخ طبرستان، جلد اول، ص73،
11. اسماعیل مهجوری تاریخ مازندران، جلد دوم، ص200،
12. آملی، اولیاء الله، تاریخ رویان، ص45
13. تاریخ طبری ،ج 4 ص 440 ، الفصول المهمه ،ص 82، شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج 1 ص 244
14. ابن اثیر، کامل ج3ص175
15.بعیدشمردن، بعیددانستن، دورشمردن

کلید واژه: فتح ایران، اهل بیت علیهم السلام
 

http://www.askdin.com/showthread.php?t=11257&p=954858&viewfull=1#post954858