برای پذیرش توبه از گناهانی که بواسطه تضییع حقوق دیگران مرتکب شده اید مثل غیبت یا تهمت یا سخن چینی باید رضایت کسی که در موردش گناهی مرتکب شده اید را بگیرید. در حدیثی رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: هر کس حقى از برادر دینی بر عهده دارد (آبرو یا مال) باید از او رضایت بخواهد پیش از فرارسیدن روزی که درهم و دینار یافت نمی شود و به جای آن از حسنات و کارهای نیک او برمی دارند. اگر کار نیکی نداشته باشد، از گناهان طرف برمی دارند و به گناهان او می افزایند(1)
در روایت دیگر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) گناه غیبت را از گناه زنا شدیدتر می داند و دلیل آن را اینطور ذکر میکنند که : زناکار توبه می کند و خداوند توبه او را می پذیرد، ولی توبه غیبت کننده آن گاه پذیرفته میشود که رضایت طرف را کسب کند. اگر او راضی نشود، توبه اش مقبول نیست(2)
اما در مواردی که شخص غیبت شونده از دنیا رفته است و یا طلب حلالیت موجب درگیری و سبب دشمنی و اختلاف افکنی و سلب اعتماد در زندگی زناشویی می گردد نیازی به طلب حلالیت نیست بلکه بر اساس روایات دیگری که در این موارد وارد شده است باید هر وقت شخص غیبت شونده در خاطر آمد برایش استغفار شود. مثلا امام صادق (علیه السلام) می فرماید: از پیامبر (صلی الله علیه و أله)در مورد کفاره غیبت سؤال شد، حضرت فرمود: «اسْتَغْفِرُ اللهَ لِمَنْ اِغْتَبْتَهُ کُلَّما ذَکَرْتَهُ» یعنی برای کسی که او را غیبت کرده ای، هرگاه یادت آمد، استغفارکن» (3)
اگر سوال شود:
در طلب حلالیت آیا صرف درخواست کردن حلالیت از دیگران کفایت می کند یا اینکه باید تمامی بدیهایی که در حق او مرتکب شده ایم نام ببریم؟
درپاسخ میگوئیم:
اگر به همین مقدار طلب حلالیت، طرف مقابل راضی شد کفایت می کند ولی اگر طرف مقابل بخواهد بداند که دقیقا چه بدی کرده اید باید به آن شخص بدی را که در حقش کرده اید بگویید البته این هم در صورتی است که گفتن جزئیات مفسده ومشکل بزرگتری را ایجاد نکند.
اگر سوال شود
اگر شخص الف نیاز داشته باشد از شخص ب طلب حلالیت کند، و شخص ب تکرار کند که حلالش کرده است، ولی به هر بهانه دوباره بخواهد نارضایتی خود را اعلام کند، تکلیف چیست؟ آیا مدام باید طلب حلالیت کرد؟ آیا گفتن یکبار حلالیت ولو زبانی و نه از صمیم قلب کفایت میکند؟
در پاسخ میگوئیم:
برای حلالیت، رضایت قلبی شرط است و نه صرفا رضایت زبانی. اما اگر شخص در یک مقطع زمانی از شما قلبا راضی شد و این را ابراز نمود و در زمانی دیگر بخاطر برخی ناراحتی ها دوباره نسبت به بدی گذشته اعلام نارضایتی کرد نیازی به طلب حلالیت دوباره نیست.
پینوشتها:
1- وسائل الشیعه، ج 8، ص 601
2- مستدرک ج 2، ص 106
3- منتخب میزان الحکمةص 438
http://www.askdin.com/showthread.php?t=28286&p=550863&viewfull=1#post550863