یکی از ویژگی هایی که برای مومنان مطرح می شود همین ترس از عذاب و قیامت است چرا که این ویژگی با توجه به میزان معرفت اشخاص کم رنگ یا پر رنگ می شود.ترس مومنان از قیامت در واقع ترس از عمل خودشان است نه ترس از عدالت خداوند.کسانی که به آیات الهی یقین دارند و آیاتی همچون «فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ* وَ مَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرّاً يَرَهُ» را ملاک کار و زندگی دنیایی خویش قرار می دهند طبیعتا نسبت به قیامت و حسابرسی ،ترس دارند چرا که نتیجه ی ایمان به این دادگاه ترس و خوف خواهد بود. البته این ترس ،ترس مذمومی نیست به شرطی که حالت آنها بین خوف و رجا باشد یعنی در عین حالی که ترس از قیامت دارند به آن میزان امید به عفو و بخشش پروردگار داشته باشند مهمترین دستور برای زایل شدن ترس ،پاکی عمل است که در قران و روایات به آن سفارش شده ایم.
امام صادق (عليه السلام) به عبداللّه بن جندب مى فرمايند:
يَا ابْنَ جُنْدَبٍ يَهْلِكُ الْمُتَّكِلُ عَلَى عَمَلِهِ وَ لايَنْجُو الْمُجْتَرِئُ عَلَى الذُّنُوبِ الواثِقُ بِرَحْمَةِ اللَّهِ. قُلْتُ: فَمَنْ يَنْجُو؟ قالَ: الَّذينَ هُمْ بَيْنَ الرَّجاءِ وَ الْخَوْفِ كَأَنَّ قُلُوبَهُم فى مَخْلَبِ طائِرٍ شَوْقاً إِلى الثَّوابِ وَ خَوْفاً مِنَ الْعَذابِ. «1»
اى پسر جندب! هر كه بر عمل خود تكيه داشته باشد هلاك مى‌شود و آن كس كه بى باكانه گناه مى كند و دل به رحمت خدا بسته است، نجات نخواهد يافت.
عرض كردم: پس چه كسى نجات مى يابد؟ فرمود: كسانى كه بين اميد و ترس مثل اين كه دلهايشان در چنگال پرنده اى است به واسطه اشتياقى كه به پاداش و ترسى كه از كيفر دارند.
«ترس» حالتى انفعالى است که ما در برابر تهديد، خطر يا ضرر از خود بروز مى‌دهیم. بنابراین ترس از آن نظر كه به صورت واكنش طبيعى و غير ارادى در انسان ظاهر مى‌شود، رفتارى غير اختيارى و غير ارادى است ولی آنچه که مهم است هدف ترسیدن می باشد در مواردى كه نتيجه و هدف درست و مناسبی براى ترس وجود دارد، تقويت و ايجاد آن مطلوب است بنابراین ترس از خدا و قیامت و عذاب جهنم به دليل ثمرات و نتايج فراوان دنيوى و اخروى ، نه تنها مطلوب، كه لازم و ضرورى است. یکی از فواید ترس از عقوبت الهی ، انجام وظايف و عبادات است
در زندگى فردى، اجتماعى، دنيوى و اخروى، محرك اصلى در بيشتر رفتارها و اعمال انسانْ ترس است براى خداباوران و معتقدان به جهان آخرت، همچنين ترس از سختى‌هاى شب اول قبر و عذاب جهنمْ می تواند محرك بسيارى از رفتارهای درست باشد.بنابراین تقویت ایمان و بالا بردن معرفت و تلاش در جهت انجام واجبات و ترک محرمات بهترین راهکار برای ایجاد تعادل وقرار گرفتن بین حالت خوف و رجا می باشد.
منبع:
1.بحار الأنوار: 75/ 280، باب 24، حديث 1؛ تحف العقول: 302.
http://www.askdin.com/showthread.php?t=39770&p=536790&viewfull=1#post536790