سؤال:
با توجه به فراز «اللهم اغفر لی الذنوب التی تغیر النعم؛ خدایا ببخش آن گناهانی که نعمت‌ها را تغییر می‌دهند» (دعای کمیل)، چه گناهانی باعث می‌شوند که نعمت‌ها تغییر یابند؟ و با توجه به فراز «اللهم اغفر لی الذنوب التی تحبس الدعاء؛ خدایا ببخش گناهانی که دعا را حبس می‌کنند» (دعای کمیل)، چه گناهانی مانع قبولی دعا می‌شوند؟
پاسخ:
امام سجاد (علیه السلام) در رابطه با این فقره از دعای کمیل «اللهم اغفر لی الذنوب التی تغیر النعم» می‌فرماید:
«الذُّنُوبُ الَّتِي تُغَيِّرُ النِّعَمَ، الْبَغْيُ عَلَى النَّاسِ وَ الزَّوَالُ عَنِ الْعَادَةِ فِي الْخَيْرِ وَ اصْطِنَاعِ الْمَعْرُوفِ وَ كُفْرَانُ النِّعَمِ وَ تَرْكُ الشُّكْر
گناهانی که باعث تغییر نعمت شود عبارتند از:
1. ظلم و ستم کردن به مردم
2. از دست دادن عادت به کار خیر
3. امر به معروف نکردن
4. کفران نعمت کردن
5. شکر نکردن (که بهترین شکر آن است که انسان نعمت را در مسیر خودش به کار ببرد.) (1)
اما در رابطه با فقره دوم دعای کمیل «اللهم اغفر لی الذنوب التی تحبس الدعاء»
امام صادق (علیه السلام) عاق والدین را از جمله آن گناهان می‌داند. (2)
و امام سجاد (علیه السلام) در این زمینه، بد نيّتى، خبث باطن، دو رويى با برادران، باور نداشتن به اجابت دعاء، به تأخير انداختن نمازهاى واجب تا آن كه وقتشان بگذرد، تقرّب نجستن به خداوند عزّ و جلّ با نيكوكارى و صدقه، بد زبانى و زشت‌گويى را از جمله آن گناهان می‌داند. (3)
منابع:
1. فیض کاشانی، محمد محسن، تفسیر صافی، ج 3، ص 61.
2. مفید، محمد بن محمد، الإختصاص، ص 238.
3. صدوق قمی، محمد بن علی، معانی الأخبار، ص 271.