سؤال:
چرا امام رضا (علیه السلام) در مدینه با وجود اوضاع به هم ریخته در خلافت عباسی، قیام نکرد؟
پاسخ:
دوره امامت حضرت علی بن موسی الرضا (علیه السلام) یکی از پر برکت ترین دوره‌های ائمه اطهار (علیهم السلام) است. عصر زندگی آن حضرت عصر پر تلاطمی بود؛ از یک سو قیام‌های مکرر زیدیان بر ضد حکومت‌های وقت به وقوع پیوست، از سوی دیگر معتزله عقل‌گرا تفکرات خود را وارد حوزه اسلامی کرده بودند و با ترتیب دادن جلسات بحث و مناظره، خود را پرچم‌دار علم کلام معرفی می‌کردند، امام رضا (علیه السلام) با مواضع حکیمانه خود و بحث و مناظره با ارباب مختلف ادیان و فرق، تأثیرات شگرفی در تثبیت تشیع و اسلام در آن مقطع داشتند.
ائمه (علیهم السلام) چون هر کدام با حکام ظلم و جور روبه‌رو بودند، در تنگناهای خاصی قرار داشتند که امکان قیام برای این بزرگواران فراهم نبود. از این رو، با تدابیری که برگرفته از وحی الهی بود شیعیان را رهبری کرده و هدف‌های شوم حکام جور را به شیعیان گوشزد می‌کردند.
در زمان حاکمیت مأمون، به دلیل تبلیغاتی که برادران حضرت بالاخص ابراهیم بن موسی در جهت شناساندن اما رضا (علیه السلام) داشتند امام رضا علیه السلام از مقبولیت و محبوبیت خوبی برخوردار بود. از این رو، مأمون که در سیاست تبحر داشت، چون متوجه گردید که مردم فوج فوج به امام رضا (علیه السلام) می‌گروند، با توجه به این که از حکومت خود خائف بود و امام رئوف را خطر بزرگی برای حکومت خود می‌دانست تدبیر جدیدی اندیشه کرد و به امام رضا (علیه السلام) پیشنهاد ولایت عهدی کرد و در واقع فعالیت امام (علیه السلام) را محدود کرد. (1)
منبع:
1. طبری، محمد، تاريخ الرسل و الملوک، ج 8، ص 538.