پرسش:
حضرت فاطمه سلام‌الله علیها هنگام هجوم به خانه بعد از مجروح شدن به دنبال حضرت علی علیهالسلام به مسجد رفتند؟ حضرت زهرا سلام‌الله علیها از زمان هجوم به خانه و مجروح شدن تا زمان شهادت چه‌کارهایی انجام داد؟
پاسخ:
بعد از رحلت نبی اکرم صلی الله علیه و آله و جریان غصب خلافت امام علی علیهالسلام توسط اهل سقیفه حضرت فاطمه سلام‌الله علیها این اهتمام را داشتند که حق ولایت امام علی علیهالسلام را باز پس بگیرند. در همین راستا آن حضرت در تلاش بودند تا چهره واقعی اهل سقیفه و عواقب سکوت در برابر این افراد را تبیین کنند. حضرت فاطمه سلام الله علیها برای اجرایی کردن این مطلب خود پیش‌قدم شدند. یکی از اقدامات حضرت در جریان هجوم به خانه ایشان نمود پیدا کرد. در این جریان وقتی ایشان با شجاعت تمام مانع بردن حضرت علی علیهالسلام به مسجد برای بیعت با ابوبکر شدند و همین امر سبب شد که مأموران حکومت به‌صورت ناجوانمردانه آن حضرت را مجروح کنند. حضرت فاطمه سلام الله علیها بعد از مجروحیت نیز تا شهادت سعی کردند مسیر افشاگری علیه اهل سقیفه و حمایت از امام علی علیه-السلام را ادامه دادند.
رفتن در خانه مهاجران و انصار و یادآوری فضایل حضرت علی علیهالسلام و بیعت آنان با امام در دوره پیامبر، بیان خطبه فدکیه و تبیین حقایق و افشای چهره اهل سقیفه در آن، ... نمونهای از اقدامات حضرت فاطمه سلام الله علیها بود. بعد از عدم یاری‌رساندن مردم به امام علی علیهالسلام، عدهای از یاران امام به همراه آن حضرت تصمیم گرفتند تا در اعتراض به اهل سقیفه در خانه حضرت فاطمه سلام الله علیها تحصن کنند. این تحصن گرچه یک اعتراض خاموش بود، اما به‌شدت برای اهل سقیفه گران آمد چراکه ادامه این تحصن آن‌هم در خانۀ حضرت فاطمه سلام الله علیها می‌توانست وجدانهای خوابیده و غفلت آلوده اهل مدینه را بیدار کند. لذا ابوبکر به عمر بن خطاب دستور داد تا به همراه عدهای به خانه حضرت فاطمه سلام الله علیها بروند و تحصن را بشکنند. در این مرحله آنان توانستند به‌جز امام علی علیه السلام دیگرکسانی که در خانه تحصن کرده بودند را از خانه خارج کنند، اما امام علی علیهالسلام همچنان به تحصن خویش ادامه داد. همین امر سبب شد ابوبکر از عمر بخواهد امام علی علیه-السلام را به هر شکلی شده است از خانه بیرون بیاورند و با آوردن ایشان به مسجد وی را مجبور به بیعت به ابوبکر بکنند. عمر بن خطاب برای اجرایی کردن فرمان ابوبکر به همراه عدهای به سمت خانه حضرت حرکت کردند و این در حالی بود که فریاد میزد علی علیهالسلام باید برای بیعت به مسجد بیاید وگرنه خانه را با اهلش به آتش میکشم. بر اساس گزارشهای تاریخی عمر بن خطاب بعدازآنکه حضرت فاطمه سلام الله علیها مانع ورود او و همراهانش به داخل منزل شد این تهدید را عملی ساخت و با آتش زدن درب منزل حضرت و شکستن درب وارد خانه شد که در جریان این هجوم آسیب جدی به پهلوی حضرت فاطمه سلام الله علیها وارد شد که در نتیجه فرزندشان محسن سقط شد.
حضرت فاطمه سلام الله علیها باوجود مجروحیت در اثر هجوم، وقتی مشاهده کرد دست‌های امام علی علیهالسلام را بسته و کشان‌کشان میخواهند به سمت مسجد ببرند با گرفتن پیراهن آن حضرت مانع بردن ایشان به مسجد شد، عمر بن خطاب به قنفذ و همراهانش دستور داد که با غلاف شمشیر به بازوی حضرت فاطمه سلام الله علیها بزنند، در نتیجه بازوی آن حضرت به‌شدت مجروح شد.
بعدازاینکه امام علی علیهالسلام را به‌اجبار و کشان‌کشان به مسجد بردند حضرت فاطمه سلام الله علیها در حالی که به‌شدت مجروح شده بودند به‌سختی خود را به مسجد رساندند و مشاهده کردند که شمشیر را زیر گلوی امام گذاشتهاند و میخواهند حضرت را مجبور به بیعت کنند. حضرت فاطمه سلام الله علیها بعد از آن تهدید کردند که اگر امام را رها نکنند به کنار قبر پیامبر میروند و آنان را نفرین می‌کنند. بر اساس گزارش تاریخی با رسیدن حضرت فاطمه سلام الله علیها به کنار قبر پیامبر، افراد حاضر در مسجد نشانه‌های غضب الهی را مشاهده کردند و همین امر باعث شد که آنان امام را رها کنند.
بعد از این جریان بر اساس شواهد تاریخی حضرت فاطمه سلام الله علیها در اثر شدت مجروحیت تا شهادت در بستر افتادند.
در طول این ایام نیز، حضرت دست از مبارزه برنداشت و به مناسبتهای مختلفی که پیش میآمد نارضایتی خویش را از حوادث بعد از رسول خدا صلی الله علیه و آله و مسببان آن اعلام میکرد. ازجمله در جریان عیادت ابوبکر و عمر از آن حضرت، ایشان به‌صراحت نارضایتی و غضب خویش از آنان و عملکردشان را اعلان کردند. علاوه بر این آن حضرت فاطمه سلام الله علیها به امام علی علیهالسلام وصیت کرد شبانه و مخفیانه ایشان را به خاک سپارند زیرا نمیخواهند ابوبکر و عمر بر بدن ایشان نماز بخوانند.
بر اساس گزارشهای نقل‌شده در مدتی که حضرت فاطمه سلام الله علیها در بستر افتاده بودند جبرئیل به نزد او میآمد و او را تسلی می‌داد و او را از جایگاه پدر بزرگوارشان [در بهشت] آگاه میکرد و به او ازآنچه برای نسل وی پس از او رخ خواهد داد خبر می‌داد و امام علی علیهالسلام آنان را مکتوب میکرد که این نوشته به مصحف فاطمه سلام الله علیها شهرت یافت.
نتیجه:
حضرت فاطمه سلام الله علیها بعد از رحلت پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله بر روشنگری و احقاق حق حضرت علی علیهالسلام و اثبات غاصب بودن اهل سقیفه اصرار داشتند. رفتن به درب خانه صحابه، خواند خطبه در مسجد، دفاع از حضرت علی علیهالسلام در جریان هجوم به خانه ایشان، اعلام نارضایتی از عملکرد ابوبکر و عمر و در نهایت وصیت به دفن شبانه برخی اقدامات حضرت برای رسیدن به این هدف بود.
معرفی منبع جهت مطالعه بیشتر:
۱- ماساه الزهرا سلام اللهعلیها، علامه سید جعفر مرتضی که توسط
محمدتقی سپهر با عنوان: رنج‌نامه حضرت فاطمه سلام اللهعلیها، ترجمه شده است.
۲- حقیقت هجوم به خانه حضرت فاطمه زهرا سلام اللهعلیها از منابع عامه، نوشته جعفر تبریزی.
کلمات کلیدی:
هجوم به خانه حضرت فاطمه، دفن شبانه حضرت فاطمه سلام اللهعلیها، غضب حضرت فاطمه سلام اللهعلیها از ابوبکر و عمر.
پانویس:
1.. «بنا بر نقل «سلیم بن قیس» از سلمان فارسی پس از جریان سقیفه، چند شب به‌صورت متوالی امیرالمؤمنین علیهالسلام درحالی‌که همسرش حضرت فاطمه سلام اللهعلیها را بر مرکبی سوار کرده و دست حسنین علیهماالسلام را گرفته بودند، به در خانه تمام کسانی که در بدر حضور داشتند، مراجعه و طلب یاری کردند». سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ج۱، ص۱۴۶ و ص۲۱۶.
2.. در مورد جریان غصب فدک و خطبه فدکیه مطالعه مدخل فدک در سایت ویکی شیعه مناسب است.
4. کلینی، محمد بن یعقوب، الاصول من الکافی، ج۳، ص۲۲۸؛ ج۴، ص۵۶۱.
5. عسکری، سقیفه: بررسی نحوه شکل‌گیری حکومت پس از پیامبر، ص۹۹.
6. ابن قتیبه، ابو محمد عبدالله بن مسلم، الإمامه و السیاسه المعروف، ج۱، ص۳۰-۳۱.
7.طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۲۰۲؛ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ص۵۸۶.
8. مفید، محمد بن محمد، الاختصاص، ص۱۸۵؛ ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبه‌الله، شرح نهج‌البلاغه، ج۱۴، ص۱۹۲–۱۹۳.
9. مسعودی، علی بن حسین، اثبات الوصیه، ص۱۴۶.
10.طبری آملی، محمد بن جریر، دلائل الإمامه، ص۱۳۴.
11.طبری آملی، محمد بن جریر، المسترشد فی إمامه علی بن أبی طالب علیهالسلام، ص۳۸۱.
12.سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ج۱، ص۸۶۹؛ ابن قتیبه، ابو محمد عبدالله بن مسلم، الإمامه و السیاسه المعروف، ج۱، ص۳۱؛ طبری، دلائل الامامه، ص۱۳۴-۱۳۵.
13.واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، باب غزوه خیبر، ج۵، ص۱۳۹؛ صدوق، ابوجعفر محمد بن علی، علل الشرایع، ج۱، ص۱۸۵.
14.صفار قمی، محمد بن حسن بن فروخ، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد صلی الله علیه و آله، ص۱۵۴، ۱۵۷؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۱۸۶-۱۸۷.