پرسش:
توضیحی در مورد مقدس سازی بدهید و بفرمایید کار درستیه یا نه؟ یکی میهن و ایران برایش مقدسه، یکی کوروش و داریوش، یکی امامان شیعه (علیهم السلام)، یکی حضرت مسیح (علیه‌السلام)، یکی خانواده و...
پاسخ:
قداست شخص و یا مکان و... هنگامی معنا دارد که آن چیز در ارتباط با خدا باشد؛ زیرا در این صورت قداست رنگ و بوی حقیقی به خود می‌گیرد.
خدای متعال بندگان مقرب خویش را به صفت پاکی و تنزیه یاد نموده است؛ چنانکه در مورد مریم (علیها السلام) می‌فرماید: «وَ إِذْ قالَتِ الْمَلائِکَهُ یا مَرْیمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاکِ وَ طَهَّرَکِ وَ اصْطَفاکِ عَلی نِساءِ الْعالَمِین؛ [و به یاد آورید] هنگامی که فرشتگان گفتند: ای مریم خدا تو را برگزید و پاک ساخت و بر تمام زنان جهان برتری داد»(۱)
یا در مورد اهل بیت (علیهم السلام) می‌فرماید: «إِنَّما یرِیدُ اللَّهُ لِیذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَ یطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرا؛ خدا اراده کرده فقط از شما اهل بیت پلیدی را ببرد، او شما را به طور کامل پاک گرداند»(۲) انسانی که پاک و مطهر است، می‌تواند جلوه‌گر صفات الهی باشد، بنابراین تقدس دارد.
در مورد مکان‌های مقدس نیز در قرآن آیاتی وجود دارد همچون: «إِنَّ أَوَّلَ بیتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّهَ مُبارَکاً وَ هُدی لِلْعالَمِین؛ نخستین خانه‌‌ای که برای مردم (و نیایش خداوند) قرار داده شد در سرزمین مکه است که پر برکت و مایه هدایت جهانیان است»(۳) محلی که همواره جایگاه عبادت بوده، محل نزول برکات و رحمت الهی است و از این جهت قداست دارد.
اینها مواردی از نصوص قرآنی است که بیانگر قداست و طهارت افراد و مکان‌هایی خاص است که علت چنین امری را باید در رابطه خاص این افراد و مکان‌ها با خدای متعال جستجو نمود.
بر همین اساس، آنجا که شخصی در راه خدا مجاهدت نموده و جان خود را در راه خدا و دستورات او فدا نماید، این معنا خود را نشان می‌دهد و امری مقدس تلقی می‌شود؛ در غیر این صورت و آنجا که رنگ و بوی الهی جای خود را به ملیت و قوم و تعصبات قومی می‌دهد، چنین امری از دیدگاه دین امری مقدس به حساب نمی‌آید؛ زیرا به مبدأ خیرات متصل نیست و صرفاً به برخی مظاهر دنیایی تکیه شده است.
می‌توان نمونه‌های مختلفی را برای اموری که تقدس حقیقی دارند و مواردی که برای آنها تقدس تراشی شده نام برد؛ اما ملاک در شناخت مقدسات حقیقی این است که این مقدسات به دلیل خصوصیت‌ها و ویژگی‌هایی که دارند، مورد عنایت خداوندی هستند که منشأ صدور خیرات و برکات است و این عنایت ویژه باید دلیلی از قرآن یا روایات اهل بیت معصومین داشته باشد، و غیر مقدسات جلوه‌هایی فریبنده از همین دنیا هستند که گاهی برای آنها تقدس تراشی می‌شود.
پی‌نوشت‌ها:
۱. آل عمران، ۴۲.
۲. احزاب، ۳۳.
۳. آل عمران، ۹۶.
موضوع: