پرسش:
از زیارت امام رضا (علیه السلام) چه پاداش ها و ثواب هایی نصیب زائر می شود؟
پاسخ:
زیارت، عشق و محبت اهل ایمان را نسبت به پیامبر و خاندان ایشان(علیهم‌السلام) را بازگو می‌کند. این عشق است که اویس قرنی را از یمن به پابوس پیامبر آورده یا شیعیان را برای دیدار با ائمه از بلخ و بخارا راهی سفر کرده است. اما ما که از عصر حیات آن پیشوایان راستین دور شدیم؛ نباید غبطه بخوریم. زیرا در همسایگی امام رضا(علیه‌السلام) نفس می‌کشیم و به سادگی و با کمترین تکلّف می‌توانیم خود را به مشهد برسانیم. زیارتی که البته پاداش‌های بزرگی نیز برای آن ذکر شده و ما به برخی از آنها می‌پردازیم.
خیری که از زیارت امام رضا علیه السلام می‌بریم
گرفتن حاجات و بخشش گناهان
ما بارها به قصد برآورده شدن حاجات یا به امید بخشش گناهان راهی مشهد شده‌ایم. زیارتی که نه تنها گره‌های دنیوی ما را رفع می‌کند؛ بلکه تیرگی و سنگینی گناه را از دوش ما بر می‌دارد و آخرت ما را نیز آباد می‌سازد. این راهکار برگرفته از سفارش پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) است که در حدیثی فرمودند: «سَتُدْفَنُ بَضْعَةٌ مِنِّی بِخُرَاسَانَ مَا زَارَهَا مَكْرُوبٌ إِلَّا نَفَّسَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ كَرْبَهُ وَ لَا مُذْنِبٌ إِلَّا غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ذُنُوبَه؛ پاره‌ای از تن من در خراسان دفن خواهد شد که هیچ گرفتاری نیست مگر آنکه با زیارت او خداوند مشکلش را حل کرده و هیچ گناهکاری نیست مگر آنکه خدا گناهش را می‌بخشد.»[۱] پس گرفتن حاجات پشت پنجره فولاد و احساس پاکی در صحن و سرای رضوی نباید عجیب باشد. این همان وعده رسول خداست که ما به آن رسیدیم.
زیارتی برابر با زیارت پیامبر(صلی الله علیه وآله) و برتر از هزار حج
حج تنها یک بار، آن هم در صورت توانایی مالی بر افراد واجب می‌شود حکمی الهی که هیچ عمل خیر و نیکوی دیگر نمی‌تواند جایگزین آن باشد؛ ولی چه بسا فرد بخواهد بیشتر به پاداش الهی برسد و هوس این سفر پر خرج به سرش بزند. چه بسا فردی بخواهد به فیض زیارت پیامبر برسد و از آن پاداش محروم نماند؛ اینجاست که چنین فردی می‌تواند پاداشی بالاتر از حج و برابر با زیارت پیامبر را به خود اختصاص دهد. همچنانکه امام رضا(علیه‌السلام) پس از ذکر اخبار غیبی از نحوه شهادت و محل دفنشان فرمودند: «مَنْ زَارَنِی فِی تِلْكَ الْبُقْعَةِ كَانَ كَمَنْ زَارَ رَسُولَ اللَّهِ وَ كَتَبَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَهُ ثَوَابَ أَلْفِ حَجَّةٍ مَبْرُورَةٍ وَ أَلْفِ عُمْرَةٍ مَقْبُولَةٍ وَ كُنْتُ أَنَا وَ آبَائِی شُفَعَاءَهُ یَوْمَ الْقِیَامَة؛ هر کس مرا در این بقعه زیارت کند مانند کسی است که رسول خدا را زیارت کرده و خداوند پاداش هزار حج صحیح و هزار عمره مقبوله به او می‌دهد و من و پدرانم شفیعان او در روز قیامت هستیم.»[۲]
همگام با مسلمانان صدر اسلام
همچنانکه در پاداش حج و عمره، دوری مکانی نمی‌تواند مانع اجر و پاداش محبان امام رضا(علیه‌السلام) شود؛ ۱۴۰۰ سال فاصله نیز نمی‌تواند ما را از پاداش مسلمانان صدر اسلام دور نگه دارد. چرا که امام محمد باقر(علیه‌السلام) در حدیثی فرمودند: «یَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِ مُوسَى اسْمُهُ اسْمُ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع فَیُدْفَنُ فِی أَرْضِ طُوسَ وَ هِیَ مِنْ خُرَاسَانَ یُقْتَلُ فِیهَا بِالسَّمِّ فَیُدْفَنُ فِیهَا غَرِیباً فَمَنْ زَارَهُ عَارِفاً بِحَقِّهِ أَعْطَاهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَجْرَ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قَاتَل؛ فرزندی از فرزندان موسی که اسمش هم‌نام امیرالمؤمنین است؛ در زمین طوس که بخشی از خراسان است؛ دفن می‌شود. او غریب است و به وسیله سم کشته شده و هر کس که او را با معرفت زیارت کند از طرف خداوند مشمول پاداش مجاهدان صدر اسلام قبل فتح مکه می‌شود.» (من لا یحضره الفقیه،۲،ص۵۸۳) در حدیث دیگری نیز امام صادق(علیه‌السلام) مشابه این حدیث فرموده و بیان داشتند که زائران حضرت رضا به پاداش هفتاد شهید از شهدای صدر اسلام و زمان پیامبر نائل می‌آیند.[۳]
خلاصی از سه مکان هولناک
در زندگی پس از مرگ شکی نیست. در حساب و کتاب الهی نیز تردیدی وجود ندارد و صد البته در اینکه ما دستمان خالیست و قرارگاه‌های هولناکی در برزخ و قیامت به دنبال داریم نیز هیچ شکی وجود ندارد. برای آن لحظات سخت باید اندیشید. امام رضا(علیه‌السلام) برای آن مواقع بهترین یاور است. خودش نیز وعده داده که به فریاد ما برسد. حضرت فرمودند: «مَنْ زَارَنِی عَلَى بُعْدِ دَارِی أَتَیْتُهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِی ثَلَاثَةِ مَوَاطِنَ حَتَّى أُخَلِّصَهُ مِنْ أَهْوَالِهَا إِذَا تَطَایَرَتِ الْكُتُبُ یَمِیناً وَ شِمَالًا وَ عِنْدَ الصِّرَاطِ وَ عِنْدَ الْمِیزَان؛ هر کس مرا که از منزل و کاشانه به دور افتادم زیارت کند؛ در روز قیامت در سه جایگاه به سراغش می‌روم تا او را از ترس و سختی آن مکان‌ها خلاص کنم؛ هنگام دادن نامه اعمال به دست راست و چپ و در عبور از صراط و نزد حسابرسی و میزان.»[۴]
برتر از زیارت حسینی
زیارت اباعبدالله الحسین(علیه‌السلام) پاداش بسیار زیادی دارد. اما زیارت امام رضا(علیه‌السلام) از آن نیز با فضیلتتر است. فردی خدمت امام جواد(علیه‌السلام) رسید و پرسید: فدایت شوم؛ زیارت حضرت رضا پر فضیلتتر است یا زیارت اباعبدالله الحسین؟ حضرت نیز می‌فرمایند: «زِیَارَةُ أَبِی أَفْضَلُ وَ ذَلِكَ أَنَّ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ یَزُورُهُ كُلُّ النَّاسِ وَ أَبِی ع لَا یَزُورُهُ إِلَّا الْخَوَاصُّ مِنَ الشِّیعَةِ؛ زیارت پدرم پرفضیلت‌تر است. زیرا همه مردم امام حسین را زیارت می‌کنند و پدرم را تنها خواص شیعه زیارت می‌کنند.»[۵]
آری همه مسلمانان به زیارت امام حسین (علیه السلام) می‌روند. ایشان نوه پیامبر است و تمام مسلمانان به او احترام می‌گذارند. اما درباره امام رضا(علیه‌السلام) مسئله فرق دارد. تنها افرادی به زیارت این امام همام می‌روند که دوازده امامی باشند. زیرا پس از قبول امامت امام هشتم دیگر شاخه‌ای انحرافی به وجود نیامد و هر کس که امامت امام رضا(علیه السلام) را قبول داشته باشد شیعه‌ای با عقیده‌ای صحیح و کامل به حساب می‌رود.
نکته پایانی
زائر امام رضا(علیه‌السلام) باید قدر این پاداش‌ها را بداند و از آنها برای شکوفایی معنویت و معرفت در زندگی خود استفاده کند. در چنین شرایطی دنیا و آخرت ما آباد و بهشتی می‌شود.
پی نوشت:
(من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۵۸۳)
همان، ص۵۸۵
همان، ص۵۸۴
همان، ص۵۸۴
همان، ص۵۸۲