پرسش :
چگونه می توان اخلاص در عمل داشت؟
پاسخ :
برای دستیابی به اخلاص در امور حتی نسبت به دیگران باید به نقطه مقابل آن توجه نمود؛ نقطه مقابل اخلاص، ریا، خودنمایی و شهرت طلبی است که در آیات و روایات از آن مذمت شده و آن را عاملى براى بطلان اعمال و نشانه اى از نفاق ونوعى شرک به خدا دانسته اند.
ریا گرفته شده از رؤیت است و تعریف آن عبارت است از: «طلب منزلت و مقام در قلبهاى مردم به وسیله عبادات و طاعات خداوند متعال». ریاکارى تخریب کننده فضائل اخلاقى و عاملى براى افشاندن بذر رذائل در روح و جان انسان است. این گونه ریا که در مقابل اخلاص در نیت مطرح مى شود، به لحاظ شرعى شرک در عبادت و حرام است و سبب باطل شدن عبادت نیز مى شود.
شخص ریاکار نزد مردم چنین نشان مى دهد که مخلص و مطیع واقعى خداوند است، در صورتى که در حقیقت چنین نیست. در حضور مردم به نیکویی عبادت می کند ولی در خفا نسبت به عبادت سست و کسل می باشد. برای هر کاری که انجام می دهد از دیگران توقع تشکر دارد. ریا، اعمال را از روح و حقیقت خالى مى کند و انسان را از پرداختن به محتوا و حقیقت عمل باز مى دارد. این گونه افراد به یقین از کارى که انجام مى دهند بهره اى نمى برند و خداوند کافران را هدایت نمى کند. به عنوان مثال:
• سفره افطاری و یا مهمانی می اندازد برای خدا ولی انتظار تشکر و خسته نباشید دارد
• مدرسه یا بیمارستان می سازد ولی میگوید به اسم من باشه
• در مسجد و در صف نماز جماعت اگر کسی جای او را بگیرد ناراحت میشه.
البته باید توجه داشت هر نشان دادنى ریا نیست، گاهى حساسیت نسبت به این موضوع براى برخى از جوانان به صورت وسواس در مى آید و آنها خیال مى کنند که آدم هاى بسیار ریا کارى هستند و از این موضوع بسیار هم ناراحت مى شوند، این گروه باید بدانند که تصور ریا خصوصا براى جوانان، بسیار نادر است، چرا باید یک جوان ریا کند؟ شاید این موضوع بیشتر نسبت به بزرگسالان مصداق داشته باشد تا جوانان و دانشجویان. لذا اگر انسان در چارچوب شرع حرکت کند، حتى کار او مانند خوبی به دیگران هم عبادت محسوب شده و رضایت خدا را در پی خواهد داشت. مهم این است که جایگاه خود را گم نکنیم و انتظار تشکر از دیگران و نیت خودنمایی را حتی در ذهن هم نپرورانیم.