گوش دادن به غیبت دیگری چه حکمی دارد؟
«لا یَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضاً أَ یُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ یَأْكُلَ لَحْمَ أَخیهِ مَیْتاً فَكَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحیمٌ؛[حجرات/۱۲] هیچ یك از شما دیگرى را غیبت نكند، آیا كسى از شما دوست دارد كه گوشت برادر مرده خود را بخورد؟! (به یقین) همه شما از این امر كراهت دارید تقواى الهى پیشه كنید كه خداوند توبهپذیر و مهربان است!»
غیبت یكی از گناهان كبیره است که انجام آن هتک حرمت کسی است که باید او را مانند عضوی از خانواده خود بدانیم. و در محافظت حقوقش مراقبت نماییم. و کسی که مرتکب غیبت می شود در حق برادر خود خیانت کرده و دین خویش را نابود کرده است:
امام صادق(ع) فرمود: مسلمان برادر مسلمان است، به او ستم نمى كند، خوارش نمى دارد، غیبت او را نمى كند، وى را فریب نمى دهد، و از عطایا محرومش نمى كند.[۱]
امام صادق (ع) فرمود: كه پیغمبر(ص) فرموده است: تأثیر غیبت در نابودى دین شخص مسلمان از اثر مرض خوره در درونش سریعتر است.[۲]
ابوذر گوید: پیغمبر(ص) در یكى از نصایحش به من فرمود: اى اباذر، از غیبت كردن بپرهیز زیرا غیبت بدتر از زناست. عرض كردم یا رسول اللَّه چرا چنان است؟ فرمود: براى این كه زناكار اگر توبه و استغفار نماید، خدا توبهاش را مى پذیرد. ولى گناه غیبت بخشوده نمى شود مگر این كه صاحبش عفو نماید.[۳]
و چون مومن برادر ماست و ما باید نسبت به حقوق او محافظت داشته باشیم، در جایی که در حق مومنی با غیبت خیانت می شود، باید به اندازه توانمان واکنش نشان دهیم و از حقوق برادر غائب خود محافظت کنیم. از همین رو در جایی که دیگری غیبت می کند و ما می شنویم، مسئولیت هایی به گردنمان هست. و در صورت انجام این مسئولیت پاداشی نصیبمان می شود:
امام صادق(ع) از پدرانش نقل مى كند: كه در وصیّت پیغمبر(ص) به على(ع) است: اى على هر كه در نزد او از برادر مسلمانى غیبت شود و او قادر بر یارى اش باشد (با ردّ غیبت) و یارى نكند، خدا در دنیا و آخرت او را خوار گرداند.[۴]
امام باقر(ع) فرمود: هر كه نزد وى از برادر مؤمنش غیبت شود و او به یارى و كمكش بشتابد و از او دفاع كند، خداوند در دنیا و آخرت وى را یارى كند و اگر به كمك و یارى اش نشتابد و از او دفاع نكند با این كه قدرت كمك دارد، خداوند در دنیا و آخرت وى را حقیر و ناچیز گرداند.[۵]
امام صادق(ع) فرمود: كه پیغمبر(ص) فرموده است: هر كه از آبروى برادر مسلمانش دفاع كند، بى شكّ بهشت برایش واجب مى شود.[۶]
در مقام عمل نیز چند نوع واکنش به عنوان نمونه ذکر می شوند:
۱- هنگام غیبت، مسئله دیگری، حرفی و یا موضوعی را طرح كنید و توجه همه را به آن جلب كنید.
۲- هنگام غیبت جوری عكس العمل نشان دهید كه طرف مقابل احساس كند كه رغبت شنیدن ندارید؛ مثلاً اخم كنید نگاهتان را به اطراف معطوف دارید و از این قبیل كارها.
۳- اگر نمی توانید مانع غیبت کننده شوید، در صورت امکان آن جلسه را ترک کنید.
و ... .
[۱]. آداب معاشرت از دیدگاه معصومان علیهم السلام، ص: ۲۰۰.
[۲]. همان.
[۳]. همان.
[۴]. آداب معاشرت از دیدگاه معصومان علیهم السلام ،ص ۲۰۷.
[۵]. همان.
[۶]. همان.