آیا این مطلب درست است که ریا در عزاداری برای امام حسین (ع) اشکالی ندارد؟
شاید این مطلب از روایتی که در زمینه تباکی نقل گردیده برداشت شده است.
روایت بدین مضمون نقل شده است:
وَ رُوِّيتُ عَنِ الْأَئِمَّةِ الصَّادِقِينَ (ع) قَالُوا مَنْ بَكَى أَوْ أَبْكَى غَيْرَهُ وَ لَوْ وَاحِداً ضَمِنَّا لَهُ عَلَى اللَّهِ الْجَنَّةَ وَ مَنْ لَمْ يَتَأَتَّ لَهُ الْبُكَاءُ فَتَبَاكَى فَلَهُ الْجَنَّة:(۱)
از امامان نور امام باقر(ع) و صادق (ع) آوردهاند كه: كسى در سوگ حسين (ع) بگريد و يا ديگرى- گر چه يك تن - را با يادآورى مصائب و رنجهاى ما در راه خدا بگرياند، ما بهشت پرطراوت و زيباى خدا را بر چنين انسان با ايمان و شايسته كردارى تضمين مى كنيم. و هر آن كس هم كه گريه اش نيامد و نتوانست ديگران را بگرياند، امّا حالت و هيئت سوگواران را بر خود گيرد و بسان آنان براى حسين (ع) سوگوارى نمايد، باز هم بهشت پرطراوت و زيبا بر او زيبنده مى شود.
براي عزاي امام حسين (ع) حداقل كاري كه مي توان كرد، تباكي است، يعني خود را به گريه زدن. تباكي مي تواند به قصد ريا و خود نمايي باشد و مي تواند براي خدا باشد ، همان طوري كه گريه چنين است. تباكي يك عمل است. ريا و اخلاص مربوط به دل است.
اين عمل بستگي به نيت شخص دارد. اگر بلند گريه كردن به نيت خودنمايي باشد، ريا و گناه است. عمل را باطل مي كند. اما اگر نيتش خودنمايي نباشد، بلكه براي تشويق كردن ديگران باشد، اشكالي ندارد. البته تشخيص اين موضوع بسيار مشكل و ظريف است. گاهي افراد خود را گول مي زنند و نمي دانند ريا مي كنند.
گريه در فرهنگ عاشورائيان سلاح هميشه برّاني است كه فرياد اعتراض به ستمگران را دارد. اشك زبان دل است و گريه فرياد عصر مظلوميت، رسالت اشك نيز پاسداري از خون شهيد است. به تعبير حضرت امام خميني «گريه كردن در عزاي امام حسين، زنده نگهداشتن نهضت است. گريه بر مظلوم، فرياد مقابل ظالم است».(۲)
ريا در هر عبادتى حرام محسوب مى‌شود ولى تظاهر به عزادارى امام حسين (ع) و تعظيم شعائر دين به قصد قربت جايز بلكه مستحب است، مثل اين كه پرداختن صدقه آشكار قربۀ الى الله براى تشويق ديگران همان طور كه در قرآن آمده، مستحب است.(۳)
پس اگر در شام دادن قصدش فقط مردم باشد هيچ بهره اي نمي برد. اما اگر قصدش لله باشد. اما اين كار را علني و به منظور تشويق ديگران انجام دهد ثواب مي برد.
پي نوشت:
۱. مثير الأحزان، ابن نما حلى، ناشر مدرسه امام مهدى، چاپ قم، سال ۱۴۰۶ ق، نوبت سوم ص ۱۴؛ اللهوف على قتلى الطفوف، سيد ابن طاوس،ناشر جهان، مكان چاپ تهران، سال ۱۳۴۸ ش، نوبت چاپ اول، ص ۱۱.
۲. صحيفه نور، امام خميني، ج ۸، ص ۷۰.
۳. شيرازى، ناصر مكارم، استفتاءات جديد (مكارم)، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب (ع)، قم، دوم، ۱۴۲۷ ه ق، ج۱، ص ۵۰۳.