پرسش:
چرا افرادی وجود دارند که قرآن می خوانند، ولیکن تاثیر قرآن، در زندگی آنان دیده نمی شود و به راحتی دروغ می گویند و گناه می کنند؟ آیا این نوع قرآن خواندن ثواب دارد؟
پاسخ:
«نام فرودین نیارد گل به باغ/ شب نگردد روشن از اسم چراغ
اسم گفتی رو مسمی را بجوی/ماه در بالاست نی در آب جوی
هیچ معنا بی مسمی دیده ای/یا ز گاف و لام گل، گل چیده ای»
قرآن کریم، زمانی تاثیر حقیقی خود را در نحوه عملکرد انسان خواهد گذاشت که صرفا به تلاوت آن اکتفا نشود، بلکه علاوه بر قرائت، به مضامین آن هم توجه شود و محتوا را در برنامه زندگی پیاده نمود.
مصداق بارز و نقطه اوج تلاوت بدون تدبّر را می توان در فرقه گمراهی به «خوارج» در گذشته، و «داعش» در امروز مشاهده نمود.
پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در بیانی ناظر به «خوارج» می فرمایند: «قَوْمٌ يَقْرَءُونَ الْقُرْآنَ لَا يُجَاوِزُ تَرَاقِيَهُمْ يَمْرُقُونَ مِنَ الدِّينِ كَمَا يَمْرُقُ السَّهْمُ مِنَ الرَّمِيَّة (1) قومی که قرآن مى خوانند، اما از استخوان ترقوه شان فراتر نمى رود؛ آنان از دین خارج می شوند آن گونه که تیر از کمان خارج می شود.»
بیمار زمانی سلامتی خود را به دست خواهد آورد، که علاوه بر خواندن نسخه طبیب، به محتوای آن هم عمل نماید، والا صرف خواندن نسخه، تاثیری بر سلامتی او نخواهد داشت.
قرآن به عنوان نسخه شفا بخش الهی «يا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَتْكُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ شِفاءٌ لِما فِي الصُّدُورِ وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنين (2) اى مردم! يقيناً از سوى پروردگارتان براى شما پند وموعظه اى آمده، و شفا است براى آنچه [ازبيمارى هاى اعتقادى و اخلاقى] در سينه هاست، و سراسر هدايت و رحمتى است براى مؤمنان»، زمانی تاثیر واقعی خود را در زندگی خواهد گذاشت، که همراه با تامل و تدبر باشد و آن محتوا را میدان عمل، پیاده نمود.
غرض اصلى از نزول قرآن، هدایت انسان ها به سوى كمال و سعادت واقعى آنان است، و این غرض تنها با عمل كردن به دستورات قرآن محقق مى گردد، و عمل به قرآن میسر نیست، مگر پس از فهمیدن آن چه قرآن در صدد بیان آن است، و تنها راه رسیدن به این درجه از فهم، تدبر و تفكر در آیات الهى است.
در حقیقت تلاوت قرآن نیز مقدمه اى براى تدبر در آیات آن است. بى سبب نیست كه قرآن كریم، علاوه بر آن که در آیات متعدد به تفكر و تذكر و تعقل دعوت كرده، هدف از فرو فرستادن قرآن را تفكر، تعقل و تدبر در آیات الهى دانسته است: «كِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَيْكَ مُبارَكٌ لِيَدَّبَّرُوا آياتِهِ وَ لِيَتَذَكَّرَ أُولُوا الْأَلْباب (3) اين كتاب پربركتى است كه آن را بر تو نازل كرده ايم تا آياتش را تدبّر كنند و خردمندان متذكّر شوند.»
ثواب تلاوت قرآن همراه با تدبر، مسلما برابر با تلاوت بدون تدبر نیست، اكتفا كردن به تلاوت تنها، ما را از معارف عمیق و غذاهای روحانی این مائده آسمانی محروم می كند.
چنان كه امام علی (علیه السلام ) فرمود: «لَا خَيْرَ فِي قِرَاءَةٍ لَيْسَ فِيهَا تَدَبُّرٌ أَلَا لَا خَيْرَ فِي عِبَادَةٍ لَيْسَ فِيهَا تَفَكُّر (4) خيري نیست در خواندني كه تدبر نباشد، همانا خیری نیست در عبادتي كه تفكر نباشد.»
پی نوشتها:
1.مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى،بحار الأنوار(ط- بيروت)،دار إحياء التراث العربي، بيروت، 1403 ق،ج21،ص173.
2.یونس/57.
3.ص/29.
4.كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي(ط- الإسلامية)،دار الكتب الإسلامية،تهران،1407،ج1،ص36.
http://askdin.com/comment/1044194#comment-1044194