پرسش:
آیا لازم است قبل از سفر زیارتی و سفری مانند حج، تمام حقّ النّاس ها را ادا کنیم سپس به سفر برویم؟ و بدون برطرف کردن حقّ النّاس، حج قبول هست یا خیر؟
پاسخ:
الف: اینکه انسان باید حق الناس را جبران نماید و از صاحبان حق حلالیت بطلبد، امری مسلم و قطعی می باشد، که فردای قیامت نسبت به مساله حق الناس، کار بسیار سخت می باشد.
امام صادق (علیه السلام) دربارۀ آیۀ «إِنَ رَبَّکَ لَبِالْمِرْصادِ (1) بى ترديد پروردگارت در كمينگاه است»، می فرمایند: «قَنْطَرَةٌ عَلَى الصِّرَاطِ لَا يَجُوزُهَا عَبْدٌ بِمَظْلِمَةٍ (2) پلى است بر طريقى كه از روى جهنم مى گذرد، كسى كه حق مظلومى بر گردن او باشد از آنجا نخواهد گذشت»
بنابراین تا فرصت هست، باید حق الناس را برطرف نمود.
در این میان، سفرهای زیارتی، خصوصا سفر معنوی حج، بهانه بسیار مناسبی است که انسان نسبت به این امر اقدام نماید و اتفاقا یکی از آداب سفر معنوی حج، طلب حلالیت از بستگان و آشنایان می باشد.
امام صادق (علیه السلام) در این زمینه می فرمایند: «إِذَا أَرَدْتَ الْحَج...وَ اخْرُجْ مِنْ حُقُوقٍ تَلْزَمُكَ مِنْ جِهَةِ الْمَخْلُوقِين (3) حال كه عزم حج داري ... حقوقي را كه از ناحيه خلق بر ذمّه تو است ادا كن و از عهده آن بدر آي»
بر همین اساس اگر زائر خانه خدا، به کسی ظلمى روا داشته، غیبتى کرده، حقوقى از آنان پایمال کرده، و ... لازم است پیش از سفر به عنوان خداحافظى نزد آنان برود، حلالیت بطلبد و به آن‌ها بگوید، من عازم سفر خانه خدا هستم و در این سفر براى شما دعا مى‌کنم، شما نیز اگر حقى به گردن من دارید، مرا حلال کنید.
چنین برخوردى، عاطفه طرف مقابل را تحریک می نماید، و زمینه حلالیت طلبیدن، ایجاد می شود.
ب: نسبت به قبول شدن حج هم، توجه به این آیه شریفه راهگشاست:«إِنَّما يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقينَ (4) بى ترديد خدا (عمل) را از انسان های با تقوا خواهد پذيرفت.»، توبه نمودن نسبت به گناه حق الناس و سعی بر جبران نمودن، از لوازم تقواست.
بنابراین خداوند،حج انسان های با تقوا را قبول می نماید.
پی نوشت:
1. فجر/14.
2.كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي (ط- الإسلامية)، دار الكتب الإسلامية، تهران، 1407 ق،ج2،ص331.
3.مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى،بحار الأنوار(ط- بيروت)،دار إحياء التراث العربي، بيروت،1403 ق،ج96،ص124.
4.مائده/27.