پرسش:
راههای تقویت اراده ومصمم شدن به تصمیم وبرنامه ریزی را بفرمایید کارهایم را مخصوصا درس خواندن را به تعویق میاندازم
پاسخ:
اراده، قدرتی است که از بعد روحی انسان مشتق شده و یکی از ابعاد وجود معنوی اوست. این صفت، یکی از صفتهای الهی و از جمله صفتهای مشترک بین خدا و انسان است و به همین دلیل تا مرز قدرت الهی زمینه رشد دارد. همانطور که اگر خداوند چیزی را اراده کند انجام میشود، انسان نیز در صورت بکارگیری اراده خود، همان خصوصیت را خواهد داشت.
اراده، استعداد است و در همه افراد موجود میباشد، و برای رسیدن به هدف و رسیدن به موفقیت، وجود آن ضروری است. ضرورت اراده در هر کاری، به اندازه ای است که اگر تمام علل و عوامل تحقق کاری موجود باشد، ولی اراده صورت نگیرد، آن کار به نتیجه نمیرسد. میتوان گفت: اراده یعنی، قدرت تصمیم گیری به موقع و برآورده کردن آن تصمیم.
در آموزه های دینی اسلام، بر تقویت اراده و عزم راسخ سفارش شده، نشانه بارز مومنین، اراده و عزم استوار است. امام محمد باقر می فرمایند: (مومن از کوه استوارتر ومستحکم تراست؛ زیرا اجزایی از کوه جدا میشود، ولی از دین مومن، چیزی جدا نمیگردد).[1]
امیرالمومنین نیز میفرمایند: (الشرف بالهمم العالیة لا بالرمم البالیة؛). [2]و یا در جای دیگری میفرمایند: (قدر الرّجل علی قدر همّته؛[3]اندازه هر کس به اندازه همت اوست).
کسی که اراده قوی دارد، آنچه را که میخواهد با تلاش و کوشش به آن دست مییابد، مشکلات مانعش نخواهد شد.
راهکارهایی برای تقویت اراده
- تعیین هدف: هدفی در نظر گرفته شود، که معقول و قابل دستیابی و متناسب با توانایی فرد باشد، همچنین مفید و ارزشمند باشد.
- شناخت تواناییها و استعدادها: به جهت اینکه برای رسیدن به هدف مزبور از این تواناییها یاری بجوییم.
- برنامه ریزی روزانه، به این معنا که دقیق و مشخص، کارهای هر روز برنامه ریزی شود. و از برنامه ریزی به صورت کلی پرهیز نمایند.
- سعی کنند هر کاری را با علم و آگاهی انجام دهند و به دانسته های خود عمل کنند، و فنون اجرای آن کار را فرا بگیرند.
- از بین کارهای مختلفی که احساس میکنند ضرورت دارد یا توانایی آنرا در خود احساس میکند، چند کار مهمتر را انتخاب و به انجام برسانند و سپس کارهای دیگر را آغاز کنند. همزمان، انجام دادن چند فعالیت، نتیجه مطلوب را کاهش میدهد.
- هر گز دست به انجام کارهای سخت و توانفرسا نزنند.
- ورزش روزانه در برنامه ریزی قرار بگیرد.
- منظم باشند و هر کاری را در زمان خاص خود انجام دهند.
- محاسبه کارها در انتهای روز.
- برای تقویت اراده، باید گام به گام حرکت کرد و به تدریج اراده را قوی ساخت.
- کارهای اهم را بر امور مهم خود ترجیح بدهند.
- دوراندیشی را در خود تقویت نمایند، و برآیند هر کار را با نتیجه جهان ابدیت در نظر بگیرند.
- تمرکز داشتن در هنگام انجام فعالیتهای گوناگون. تمرکز داشتن روی هر کار، احتمال پیروزی و موفقیت در آن عمل را بیشتر میکند؛ درنتیجه اراده، تقویت میگردد.
- به پایان بردن کارهای نیمه تمام: رها کردن کار به صورت نیمه تمام، اعتماد به نفس را در انسان کاهش میدهد، و همین مسأله اراده را نیز تضعیف می نماید.
- سحر خیزی، و بهرهگیری از انرژی فوق العاده ی صبح.
- مداومت بر کاری سبک و تقیّد به انجام آن در هر روز، مانند تلاوت چند آیه قرآن، به صورت روزانه.
امیر مومنان میفرمایند: (قلیل تدوم علیه أرجی من کثیر مملول منه؛[4]کار کمی که بانشاط آن را تداوم دهی، امیدوارکننده تر است از کار زیاد و خسته کننده).
- عدم مقایسه خود با دیگران: باید پذیرفت تفاوتهای توانایی هر فرد از دیگری را، و متفاوت بودن شرایط محیطی، یادگیری و رشد و خانوادگی.
- مبارزه با خواسته های نفسانی و گناه: مبارزه با ابعاد مادی و غرایز حیوانی، باعث شکستن ابعاد جسمانی است؛ که تسلط بر نفس را نتیجه میدهد، و باعث قوت و استحکام قوای عقلانی انسان میگردد.
پیامبر عظیم الشأن اسلام میفرمایند: (الشّدید من غلب نفسه؛).[5]
امیرالمومنین میفرمایند: (برترین اعمال، آن است که در عین عدم تمایل، خویشتن را به آن وادار کنی).[6]
مدیریت ذهن، که در مباحث روانشناسی و برای درمان بسیاری از اختلالات روحی، کاربرد دارد، یعنی همان اراده، که به آنچه که میخواهد و برایش هدفمند و مفید است، می اندیشد، و تصمیم برای عملی کردن آن میگیرد.
پی نوشتها:
[1]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 64، ص 362.
[2]. (شرف و بلندی مرتبه بهمّت بلند است نه به استخوانهای کهنه شده).حسینی، میرجلالالدین، معروف به محدث، شرح غرر الحکم و دررالحکم، ج 2، ص 106.
[3]. نهج البلاغه، حکمت، 47.
[4]. نهج البلاغه، حکمت 278.
[5]. (قوی و بااراده کسی است که بر هوای نفس خود چیره شود). حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج 11، ص 123.
[6]. (أفضل الاعمال ما أکرهت نفسک علیه؛).نهج البلاغه، حکمت 249.
http://askdin.com/comment/1041146#comment-1041146