برنامه ریزی

پرسش: بنده با مشورت گرفتن از این مرکز نسبت به گذشته پیشرفت داشته ام و نمازهایم را سروقت می خوانم و حفظ قرآن را شروع کردم و نسبتا موفق بودم.

 

دو فرزند دارم. روزی دو تا سه ساعت برای قرآن وقت می گذارم که نصف صفحه حفظ کنم. کارهای منزل را صبح انجام می دهم بعدازظهر هم برای بازی و آموزش بچه ها و قرآن و خیاطی وقت می گذارم.

 

بعد از نماز مغرب هم سراغ تهیه شام می روم و یازده شب می خوابم و وقت برای مرور و دوره قرآن ندارم. اگر از خواب دیر بلند شوم حس انجام کارهایم را ندارم. اصول برنامه ریزی را بلد نیستم. در انجام کارهایم کُند هستم. ممنون می شوم راهنمایی ام کنید.

 

پاسخ: بسیار خوشحالم از اینکه شرایط بهتری را در زندگی تجربه می کنید و احساس رضایت مندی نسبت به خودتان تا حدودی  پیدا کرده اید.

 

در مورد موضوعی که شما مطرح کرده اید؛ لازم است متذکر شوم که در درجه اول وقتتان برای خانه داری و کودکانتان باید اختصاص داده شود که آن سرمایه گذاری طولانی مدتی است که درنهایت سودش را خواهید برد.

 

اما در کنار خانه داری و فرزندداری، توجه به خودتان هم اولویت دارد؛ چراکه توجه به علایق شخصی، باعث انگیزه و دلگرمی و نشاط در زندگی می شود.

 

قبل از برنامه ریزی در زندگی، هر شخص باید بر اساس توانمندی ها و شرایط و ویژگی های شخصی خودش برنامه بریزد.

 

اولین ویژگی که از خودتان باید مدنظر داشته باشید کُند بودن شما در کارهاست، بنابراین باید به تناسب زمانی که برای شما در آن کار وقت لازم است، صرف وقت را درنظر بگیرید.

 

مسأله دیگر در یک روز هم حفظ قرآن و هم تثبیت آن و هم خیاطی برای شما به نظر می رسد، کار فوق العاده زیادی باشد. بنابراین لازم است مثلا روزهای زوج هفته را قرآن حفظ کنید و روزهای فرد هفته تثبیت نمایید. و روزهایی که تثبیت می نمایید چون وقت کمتری لازم دارید؛ خیاطی هم کنید. اما مهمترین کلید برنامه ریزی، تعیین وقت از قبل است یعنی اینکه همین طور با خود نگویید که امروز یک ساعت قرآن حفظ می کنم و یک ساعت خیاطی می کنم. بلکه ساعت و زمان را دقیقا مشخص نمایید. مثلا ساعت سه تا چهار بعدازظهر که بچه ها خواب هستند. ما تا برای کاری وقت اختصاصی تعیین نکنیم، آن را انجام نخواهیم داد.

 

مسأله دیگری که خوب است به آن توجه داشته باشید، پیشرفت در کارهایتان را با قبل مقایسه نمایید و خود را تشویق کنید. حفظ قرآن برای شما یک کار جنبی و بسیار خوبی است که به آن توجه دارید ولی ایده آلی به آن نگاه نکنید برای شما مهمترین وظیفه خانه داری و فرزندداری است که در مقابل انجام دادنش در حضور خداوند بزرگ، مورد پاداش قرار می گیرید. حفظ قرآن برای کیفیت بهتر خانه داری و فرزندداری باید باشد حتی یک آیه باشد؛ نزد خداوند بسیار ارزشمند است؛ به شرطی که به خاطر آن کار مهمتر و وظیفه ای که به گردن شماست، ساقط و در انجام آن کوتاهی نشده باشد.

 

شما اگر نیّت الهی داشته باشید تمام وظایف خانه داری و فرزندداری عبادت خداوند می تواند باشد.

 

اما اگر بخواهیم درباره برنامه ریزی درست، مفصل تر صحبت کنیم. قبل از هر چیز شایسته است به این نکته آگاهی دهیم که گرچه اغلب ما انسان ها از کمبود وقت شکوه داریم؛ اما در واقع کمبود وقتی وجود ندارد، زیرا هر روز 24 ساعت است و به نظر می رسد مشکل اصلی در نداشتن مهارت برنامه ریزی صحیح برای استفاده از آن است.

 

امام علی (علیه السلام) می فرمایند: ( رکن زندگی، برنامه ریزی درست است و پایه آن مدیریت صحیح است). (1)

 

جهت برنامه ریزی مناسب اصول زیر را رعایت نمایید:

 

1. هدف گذاری:  برنامه ریزی صحیح هنگامی امکان پذیر خواهد بود که هدف، به خوبی تعیین و تعریف شده باشد تا کارهای لازم برای رسیدن به آن انجام گیرد. مثلا هدف شما از حفظ قرآن در طول یک ماه با توجه به توانمندی های شما چقدر است؟

 

2. اولویت بندی: اولویت های کاری روزانه تان را مشخص نمایید تا نیروی تازه و انرژی فراوان شما صرف کارهای غیرمهم و یا کم ارزش نشود که از کار مهم تر باز بمانید. چراکه انجام ندادن کارهای مهم سرزنشی سخت تر و یا عواقبی ناگوارتر به بار خواهد آورد.

 

3. یادداشت کردن برنامه: برنامه ریزی زمانی درست اجرا می شود که آن را درست به یاد داشته باشیم. چراکه با نوشتن چیزی از برنامه را از دست نخواهیم دارد. تحریک روانی برای انجام دادن است. امکان برنامه ریزی دقیق تر را به ما می دهد و نوشتن باعث می شود اگر به موضوعی بی توجهی شده باشد، به آن توجه نماییم.

 

4. شناسایی سارقان زمان:

 

5. اصلاح برنامه ها: برنامه ها در طول زمان تغییر و تصحیح می شوند یعنی بعد از مدت کوتاهی از اجرای برنامه ریزی، می فهمید که برنامه نیاز به دست کاری دارد.

 

6. انعطاف دربرنامه ریزی: اموری در عدم تحقق قسمتی از برنامه موثر هستند که از دید شما مخفی مانده و یا کنترل و تغییر آن در دست شما نیست؛ بلکه به وسیله محیط به شما تحمیل می شود، درنتیجه آمادگی هر گونه تغییر و تأخیر در برنامه را داشته باشید و سعی نمایید به تناسب این تحمیل ها، تغییر در برنامه ایجاد نمایید. این تحمیل ها را جزئی از رشد و کمال خودتان را درنظر بگیرید و با آن سرسختانه و با عصبانیت رفتار نکنید.

 

7. توکل به خداوند متعال:

 

ویژگی­های برنامه­ ریزی صحیح و منطقی:

• برنامه­ ریزی واقع­ گرایانه باشد و آرمانی نباشد؛ برنامه­ ریزی باید بر اساس شرایط و توانایی موجود در فرد باشد، نه آنچه که او می­خواهد. برای هست­ها برنامه­ ریخته شود تا به باید­ها رسید.
• برنامه­ ریزی ثابت و مشخص باشد و به صورت کوتاه ­مدت و درازمدت باشد؛
• برنامه ­ریزی توسط خود فرد انجام شود؛
• وسواس نداشتن در برنامه­ ریزی؛
• نظم داشتن در کارها؛ نظم و برنامهریزی دو روی یک سکه­اند یعنی هر دو درهم اثرگذارند. یعنی با برنامه­ریزی در زندگی، نظم ایجاد می­شود و برای نظم داشتن، باید برنامه ریزی کرد.

 

 

 

 

 

پی نوشت:

 

1. .محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج 8، ص 330، ح 14894.

http://askdin.com/comment/1041149#comment-1041149