پرسش:
در مورد دعا به نقطه ای میرسم که میگویم خدایا تو که به دعای من نیاز نداری، پس چرا دعا کنم؟ نکته بعدی این که در دعا باید عمومی دعا کنم و همه افراد را در نظر بگیرم؟
پاسخ:
الف: بله خداوند به دعای ما نیاز ندارد، و خداوند می تواند نیازهای بندگانش را بدون درخواست آن ها و دعا به معنای متداول تأمین کند. همچنان که در بعضی جهات از زندگی آن ها همین نظام برقرار است و نیاز مخلوقات از طرف خداوند بدون دعا تأمین می شود. مانند تغذیه انسان در مرحله جنینی و قبل از تولد. در این روش دریافت غذا، نه خود جنین دخالتی دارد و نه مادرش و اصلاً جنین علمی نسبت به موضوع درخواست غذا و تأمین آن ندارد .
اما سنت الهی بر این قرار گرفته، بعضی از نیازها هم از طریق دعا و درخواست بنده در اختیار او قرار گیرد. در آموزش های دینی توجه انسان ها به این موضوع معطوف شده، به طوری که در دعای مشهور ماه رجب «يا مَنْ اَرْجُوهُ لِكُلِّ خَيْرٍ…» که بعد از نمازها خوانده می شود آمده است: «يا مَنْ يُعْطى مَنْ سَئَلَهُ، يا مَنْ يُعْطى مَنْ لَمْ يَسْئَلْهُ وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً (1) یعنی ای آن که عطا می کنی به کسی که از تو درخواست کند، و ای آن که به کسی هم که از تو درخواست نکرده و تو را نمی شناسد از روی مهربانی و رحمت عطا می کنی.»
از این دعای شریف بر می آید که خداوند عالم به بندگانش دو نوع نعمت عطا می کند. یکی نعمت هایی که با دعا و درخواست به آن ها عطا می شود. دیگری نعمت هایی که بدون درخواست به آن ها عطا می شود.
ب: ادب در دعا، عام و گسترده دعا کردن است و در بیانات دینی به این ادب در دعا اشاره شده است:
1- مردي در حضور رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در مقام دعا عرض كرد: «خدایا من و محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) را مورد رحمت خویش قرار ده و کسی را همراه ما مورد رحمت قرار مده، حضرت وقتی این دعا را شنیدند، فرمودند: «لَقَدْ تَحَجَّرْتَ وَاسِعا (2) دایره عظیم و پهناوری را تنگ نمودی»، و مراد حضرت، رحمت [بیکران] خداوند عزّوجلّ بود.
2- پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در بیانی می فرمایند: «إِذَا دَعَا أَحَدُكُمْ فَلْيَعُمَ فَإِنَّهُ أَوْجَبُ لِلدُّعَاءِ (3) هر گاه دعا ميكنيد به دعاي خود عموميت دهيد كه اجابت را حتمي ميكند.»
پی نوشت:
1.ابن طاووس، على بن موسى، إقبال الأعمال(ط- القديمة)، دار الكتب الإسلاميه،تهران،1409ق،ج2،ص644.
2.العروسى الحويزى، عبد على بن جمعة، تفسير نور الثقلين، محقق / مصحح: رسولى محلاتى، سيد هاشم، اسماعيليان،قم، 1415ق،ج2،ص77.
3.ابن بابويه، محمد بن على،ثواب الأعمال و عقاب الأعمال،دار الشريف الرضي للنشر، قم، 1406ق،ص163
http://askdin.com/comment/1037986#comment-1037986