پرسش: یکی از اقوام با نامحرم چت می کند و زندگیش به مرز نابودی رسیده. توجیه ایشان هم این است که شما بدتر از من ندیده اید و من ارتباط نزدیک ندارم. دختر این خانواده هم در فضای مجازی با شخصی دوست شده و تهدید می کند که در صورت مخالفت خانواده با ازدواجش خودکشی خواهد کرد. من چطور می توانم به این خانواده کمک کنم؟
پاسخ: احساس مسئولیت شما نسبت به دیگران، بسیار عالی و قابل تحسین است. حساس بودن نسبت به مشکلات دیگران یکی از توصیه های دینی ماست و در روایات متعدد به این مسئله اشاره شده است. برای مثال رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «مَن نَفَّسَ عَن أخيهِ المؤمِنِ كُربَةً مِن كُرَبِ الدنيا، نَفَّسَ اللّهُ عَنهُ سَبعينَ كُربَةً مِن كُرَبِ الآخِرَةِ»؛ هر كه اندوهى از اندوه هاى دنيا را از برادر مؤمن خود بزدايد، خداوند هفتاد اندوه از اندوه هاى آخرت را از او بزدايد. (۱)
و امام موسی کاظم (علیه السلام) فرموده اند: «إنّ للّهِ عِبادا في الأرضِ يَسْعَونَ في حوائجِ النّاسِ؛ هُمُ الآمِنونَ يَومَ القِيامَةِ»؛ خدا را در زمين بندگانى است كه براى رفع نيازهاى مردم مى كوشند . اينان در روز قيامت در امان هستند. (۲)
در عین حال توجه به چند نکته مهم است.
اول اینکه شما چطور این اطلاعات را به دست آورده اید. نسبت شما با این خانواده چیست؟ آیا اصولا شما می توانید در این مورد کاری انجام دهید؟ و اگر چیزی بگویید، حرف شما خریداری هم دارد؟
و دوم اینکه حتی اگر شما توانایی دخالت کردن در زندگی آنها را داشته باشید و این اجازه را به شما بدهند، باید توجه داشته باشید که در حد توصیه و آگاهی دادن می توانید کمک کنید و ممکن است در برابر کمک های شما مقاومت کنند. یعنی در عین آگاهی، نخواهند به حرف حق شما گوش داده و به اشتباهشان ادامه دهند. در مقابل چنین کسانی حتی تلاش پیامبر مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز نتیجه ای نخواهد داشت:
«إِنَّكَ لا تُسْمِعُ الْمَوْتى وَ لا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعاءَ إِذا وَلَّوْا مُدْبِرین»؛ مسلّماً تو نمى توانى سخنت را به گوش مردگان برسانى، و نمى توانى كران را هنگامى كه روى برمى گردانند و پشت مى كنند فراخوانى. (۳)
گاهی اوقات هم خانه از پای بست ویران است و صرفِ توصیه و آگاهی دادن تغییری ایجاد نخواهد کرد. بلکه برای نجات دادن این خانواده، باید مشکلات ریشه ای و اساسی را پیدا و حل کرد. برای مثال باید دید که پدر خانواده آیا در زندگی مشکلی دارد یا صرفا به دلیل اختلالات رفتاری و روانی ست که به چنین کاری روی آورده است. یا دختر خانواده به چه علتی گرفتار چنین مسئله ای شده و ریشه ی مشکل کجاست.
این قبیل مشکلات حتما باید تحت نظر متخصص و با راهکارهای تخصصی حل شود و قاعدتا کاری از شما ساخته نیست.
پی نوشت ها:
۱. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، مترجم شیخی، حمیدرضا، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، قم ۱۳۸۹، ج ۵؛ ص ۲۷۹
۲.همان؛ ج ۳؛ ص ۲۴۷
۳. سوره نمل،.۸۰.