پرسش:
اگر در جمع خانواده، کسی غیبت کند، برای ما هم گناه نوشته می شود؟
پاسخ:
زمانی برای شنونده غیبت، حکم غیبت نوشته می شود که خود خواستار شنیدن غیبت باشد و به قول عرف، دو گوش داشته باشد و دو گوش هم قرض نماید و اشتیاق در شنیدن آن سخنان داشته باشد؛ ولی اگر انسان، هیچ تمایلی به شنیدن غیبت نداشته باشد و از درون هم ناراحت است و رنج می برد که چرا چنین سخنانی بیان می شود، مشمول شنونده غیبت نخواهد شد.
به عبارتی دیگر استماع غیبت به معنای گوش سپردن همراه با پذیرش قلبی، حرام است. چنانچه امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: « مَا عُمِرَ مَجْلِسٌ بِالْغِيبَةِ إِلَّا خَرِبَ مِنَ الدِّينِ فَنَزِّهُوا أَسْمَاعَكُمْ مِنِ اسْتِمَاعِ الْغِيبَةِ (1) هيچ مجلسى با غيبت آباد نشد، مگر اين كه از نظر دينى خراب شد، گوش هاى خود را از شنيدن غيبت پاك كنيد.»
نه سماع غیبت به معنی صرف شنیدن و ناخود آگاه به گوش رسیدن.
البته در چنین مواردی، در صورت امکان سعی کنید:
1- بحث را مدیریت نمایید و فضای بحث را به یک موضوع دیگری بکشانید.
2- محترمانه و مودبانه تذکر بدهید.
3- مکان را موقتا ترک نمایید
4- حواس خود را به چیزی پرت نمایید، تا کمتر متوجه آن سخنان شوید.
5- چهره ناراحت به خود گرفتن
امام علی (علیه السلام) در این زمینه می‌فرمایند: «أَدْنَى الْإِنْکارِ أَنْ یُلْقى أَهْلُ الْمَعاصِی بِوُجُوهٍ مُکْفَهِرَّةٍ (2) پایین‌ترین حد نهی از منکر و انکار عمل اهل گناه، آن است که با چهره‌ای در هم کشیده و ناراضی از عمل ایشان با آنها برخورد شود»
پی نوشت:
1. بحار الأنوار (ط- بيروت)، مجلسى،محمد باقر بن محمد تقى، دار إحياء التراث العربي،بیروت، 1403ق،ج72،ص259.
2. شیخ طوسى، محمد بن الحسن، تهذیب الأحکام، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، 1407ق، ج 6، ص 177.