پرسش:
آیا حقیقت دارد که توبه نصوح باعث می شود تمام گناهان و شواهدش از بین برود؟ و اگر واقعا این مفهوم درست است شرایط و آداب این توبه چگونه است؟
پاسخ:
بله حقیقت دارد. توضیح آنکه:
کلمه «نصوح» که از ماده "نصح" به معنای خالص است (1) توبه ای را می گویند که ندامت حاصل از آن، بازدارنده است. در واقع باید این حالت پشیمانی به قدری در انسان تقویت بشود و اوج بگیرد که شخص را از گناه و نمونه‌های مشابهش صیانت کند. این می‌شود توبه‌ای که به مقصد رسیده است.
به عبارت دیگر پشیمانی نسبت به انجام گناه، چنان در او شعله گرفته و او را سوزانده باشد و چنان آتشی در وجودش برپا کرده که در شخص یک نوع مصونیت به وجود آورده است.
چنانچه در روایت آمده معاذ بن جبل به پیامبر گرامی اسلام عرض می کند: يا رسول اللّه (صلی الله علیه و آله و سلم) توبه نَصُوح چيست؟ حضرت فرمودند :«أَنْ يَتُوبَ التَّائِبُ ثُمَ لَا يَرْجِعُ فى ذَنْبٍ كَمَا لَا يَعُودُ اللَّبَنُ إِلَى الضَّرْعِ (2) توبه كند بعد به گناه برنگردد چنانكه شير به پستان باز نمي گردد«
حق تعالی در قرآن کریم می فرماید: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً عَسى رَبُّكُمْ أَنْ يُكَفِّرَ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ وَ يُدْخِلَكُمْ جَنَّاتٍ تَجْري مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهار...(3) اى كسانىكه ايمان آورده ايد، توبه كنيد توبه خالصى، اميد است با اينكار پروردگارتان گناهانتان را ببخشد و شما را در باغ هائى از بهشت كه نهرها از زير درختانش جارى است وارد كند...»
به همین مناسبت، معاویة بن وهب از امام صادق (علیه السلام) در مورد آثار توبه نصوح، روایتی را نقل می کند:
ب: «إِذَا تَابَ الْعَبْدُ تَوْبَةً نَصُوحاً أَحَبَّهُ اللَّه فَسَتَرَ عَلَيْهِ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ فَقُلْتُ وَ كَيْفَ يَسْتُرُ عَلَيْهِ قَالَ يُنْسِي مَلَكَيْهِ مَا كَتَبَا عَلَيْهِ مِنَ الذُّنُوبِ وَ يُوحِي إِلَى جَوَارِحِهِ اكْتُمِي عَلَيْهِ ذُنُوبَهُ وَ يُوحِي إِلَى بِقَاعِ الْأَرْضِ اكْتُمِي مَا كَانَ يَعْمَلُ عَلَيْكِ مِنَ الذُّنُوبِ فَيَلْقَى اللَّهَ حِينَ يَلْقَاهُ وَ لَيْسَ شَيْءٌ يَشْهَدُ عَلَيْهِ بِشَيْءٍ مِنَ الذُّنُوبِ (4)
چون بنده ، توبه نصوح كند، خداوند او را دوست دارد و در دنيا و آخرت بر او پرده پوشى كند. معاویه بن وهب می گوید به امام، عرض كردم :
چگونه بر او پرده پوشى می كند؟ امام فرمود: هر چه از گناهان كه دو فرشته موكل بر او نوشته اند، از يادشان ببرد و به جوارح و اعضاى بدن او وحى فرمايد كه گناهان او را پنهان كنيد و به قطعه هاى زمين كه در آن مکان ها، گناه كرده وحى می فرمايد كه پنهان داريد، آنچه گناهان كه بر روى تو كرده است. پس ديدار می كند خدا را هنگام ملاقات او، در حالی که چيزى به ضرر او بر گناهانش گواهى دهد، نيست»
پی نوشت:
1.قرشى، سید على اکبر، قاموس قرآن، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ ششم، 1371 ش، ج 7، ص 71.
2 .رياض السالكين في شرح صحيفة سيّد الساجدين،كبير مدني شيرازي، سيد على خان بن احمد، دفتر انتشارات اسلامى، ایران، قم، 1409ق،ج6،ص124
3.تحریم/8.
4.الكافي (ط- الإسلامية)،كلينى، محمد بن يعقوب، دار الكتب الإسلامية، تهران،1407 ق،ج2،ص431. .