سؤال:
بنده یک دانش آموزهستم که هرکاری می کنم انگیزه ام برای تحصیل و درس خواندن برنمی گردد کلا ناامید ناامیدم و اصلا هم نمیدونم چرا. تو همه چیز تنبلی می کنم و تمام وقت هایم را هدر میدهم. وقتی هم که کامپیوتر را روشن کنم بیشتر وقتم تلف می شود.
پاسخ:
با سلام و تقديم احترام خدمت شما پرسشگر محترم! از اينكه افتخار همراهي شما را داريم، خرسنديم و تلاش مي كنيم پاسخ مناسبي خدمت تان ارائه دهيم. وضعیتی را که توصیف نمودید درک می کنیم منتها نباید غافل شد که این مسئله برای بسیاری از دانش آموزان اتفاق می افتد ولی با برنامه ریزی و تقویت اراده معمولا برطرف خواهد شد.
به طور كلي هر رفتاري كه انسان انجام مي دهد معلول سه عامل انگيزه، نياز و هدف است. به عبارت ديگر در كنار هر رفتاري مثلث انگيزه، هدف و نياز به چشم مي خورد. چرا وقتي ما تشنه مي شويم سراسيمه به هر طرفي مي رويم تا آب بدست آوريم و رفع عطش كنيم. زيرا نياز به آب داريم و كمبود آب در بدن ما موجب انگيختگي فيزيولوژيكي ما مي شود و ايجاد انگيزه مي كند در نتيجه براي رسيدن به «هدف» يعني آب همه سعي و تلاش خود را بكار مي گيريم اگر شما مي خواهيد انگيزه درس خواندن پيدا كنيد بايد عواملي كه باعث بي انگيزشي يا بي هدفي و سردرگمي شما شده شناسايي كنيد و سپس با آنها مقابله منطقي كنيد.
بنابر اين ما در ادامه عوامل بي انگيزشي و راهكارهاي ايجاد انگيزه را ارائه می کنیم و شما مي توانيد با مطالعه دقيق آنها و بررسي موارد نسبت به خودتان و برطرف كردن موانع و به كار بردن راهكارها و با توكل بر خداوند متعال در خود ايجاد انگيزه نماييد و به هدف خود دست بيابيد.
البته باید توجه داشت استفاده از کامپیوتر نیز باید به میزان لازم باشد و باید این مسئله نیز مدیریت نمایید و اوقات فراغت و وقت های خالی را مدیریت نمایید.
مسئله مهم دیگر اینکه اگر انگیزه خود را افزایش دهید ولی برنامه ریزی درسی نداشته باشید ممکن است دوباره بی انگیزه شوید. لذا سعی کنید حتما زمان بندی و برنامه ریزی کنید تا مواقع استراحت از مواقع درسی تفکیک شود.
اما عوامل بي انگيزشي
1. گاهي اوقات اطرافيان و دوستان با بيان مطالبي از قبيل «درس خواندن چه سودي دارد؟ كساني كه درس خوانده اند به كجا رسيده اند و ...» انگيزه درس خواندن را در شما از بين مي برند. براي رفع اين مشكل بايد از ارتباط با افراد منفي اجتناب كرد و با توكل به خداوند آنچه را كه درست است انجام داد. 2. عدم علاقه به رشته تحصيلي كه شما به لطف خدا به رشته تان علاقه منديد.
3 . نداشتن هدف سبب بي انگيزگي مي گردد. هدف شما از درس خواندن چيست؟ اگر هدفي نداريد طبعا درس خواندن كاري عبث و بيهوده برايتان جلوه مي كند و يا اگر هدفي عالي، بزرگ و خواستني نداريد، به طور طبيعي انگيزه كمي براي ادامه تحصيل خواهيد داشت. 4. وجود موانع نيز مي تواند انگيزه ادامه تحصيل را از انسان بگيرد، بنابراين اگر موانعي مانند كمبود وقت يا مشكلات مالي و يا ... بر سر راه شما قرار دارد سعي كنيد آنها را برطرف كنيد. 5. سوء تغذيه، مشكلات جسماني يا رواني نيز در بي رغبتي تأثير دارد بنابراين اگر در اين زمينه مشكلاتي هست بايد برطرف شود. 6. احساس گناه نيز مي تواند سبب كاهش انگيزه در انسان گردد. گاهي اوقات خوب درس نخواندن و تنبلي و يا يك وقفه تحصيلي مي تواند شخص را دچار احساس گناه و در نتيجه بي رغبت و بي انگيزه كند. بايد گذشته را فراموش كرد و به آينده اميدوار بود.
در مورد ايجاد انگيزه براي درس خواندن به اين مطالب خوب توجه كنيد:
1- داشتن برنامه‌ي مشخص روزانه، كوتاه مدت و بلند مدتِ مشخص كه بتوانيد به تناسب برنامه آن را ارزيابي كنيد بسيار مهم است. حتما با برنامه ريزي مشخص زندگي كنيد. اين كار انسان را از سرگرداني و بطالت نجات مي‌دهد و در زندگي شما ايجاد نشاط و شادابي مي‌كند. ارزيابي برنامه‌ها و رسيدن به اهدافتان، كه دائما بايد خود را از نظر رسيدن به آنها بررسي كنيد، در شما ايجاد حس كاميابي مي‌كند و روحيه و نشاط شما را بسيار بالا مي‌برد. در اين حالت شما قادر هستيد همه كار انجام دهيد، زيرا اعتماد به نفس لازم را داريد. برنامه ريزي تمام ابعاد زندگي را شامل مي‌شود: عبادت ، تحصيل علم، كار ، برنامه تفريحي و سرگرمي ، معاشرت و هر چه در زندگي وجود دارد.
2- حتما بايد در برنامه‌ي شبانه روزي شما تنوع و سرگرمي‌هاي حلال باشد تا در شما ايجاد نشاط و شادابي كند. حتما برنامه‌ي خود را در اين مورد بررسي كنيد. در روايت وارد شده است كه وجود سرگرمي‌هاي حلال و تفريحات سالم، كمك كار ساير برنامه‌هاي شبانه روزي حتي عبادت است. ورزش نیز کمک فراوانی به شما در افزایش اراده خواهد کرد.
3- از يكي از بزرگان سوال كردند كه حال درس خواندن نداريم، چه كنيم؟ فرمود: شما شروع كنيد، حالش ايجاد مي‌شود. اين مطلب به تجربه ثابت شده است. بايد شروع به درس خواندن كرد ، بعد مي‌بينيد كه چگونه در انسان حال درس خواندن ايجاد مي‌شود.
4- با علاقه مطالعه كنيد نه از روي اكراه. براي اين كار مي‌توانيد موضوعات مورد علاقه را مقدم كنيد و با هدف گذاري براي موضوعات ديگر، در خود ايجاد انگيزه كنيد. مثلا مشخص كنيد كه فلان مقدار را در ساعت مشخصي مطالعه كنيد و بعد از عمل به برنامه به خود آفرين بگوييد و خدا را شكر كنيد.
5- براي انجام هر كاري نياز به هدف داشتن هست. در مورد درس خواندن نيز بايد به آن افقِ پيش رو نگريست و انگيزه ، روحيه و نشاط گرفت. حتما دلايل خود را براي درس نخواندن در جاي مشخصي بنويسيد و در صورتي كه از آنها غافل شديد به آنها مراجعه كنيد. هر قدر هدف مشخص تري داشته باشيد انگيزه قوي تري براي اقدام خواهيد داشت. نترسيد هدف خود را در زندگي متعالي كنيد و به دوردست ها نگاه كنيد.
6- در مطالعه داراي سبك و روش باشيد. مي‌توانيد به كتابهايي كه در مورد روش مطالعه است مراجعه كنيد. داشتن روش كسالت را مي‌برد.
موفق باشید.