سؤال:
چگونه می توانیم حب دنیا در خودمان را از بین ببریم؟
پاسخ:
قبل از پاسخ به این سوال که چگونه می توان حب دنیا را از بین برد لازم است شناختی دقیق از دنیای مذموم داشته باشیم زیرا دنیا از آن حیث که به فرموده پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) مزرعه آخرت است نه تنها مذموم نیست؛ بلکه همانند رحم مادر جایگاهی برای رشد و تکامل انسان است و از این حیث قابل ارج نهادن و اکرام و به تعبیر رمز گونه روایات مستلزم صله رحم است.
پس مراد از دنیای مذموم که امام صادق فرمود: «حبّ الدّنيا رأس كلّ خطيئة» (1) عالم ماده و طبیعت که عهده دار رشد و شکوفایی استعدادهای آدمی است نمی باشد بلکه مراد از دنیای مذموم آن دلبستگی و رابطه آلوده ای است كه انسان نامهذّب با مظاهر حق و جهان خارجی پيدا می كند دنيا در اين معنا تصويری موهوم و خيالی و دروغين از جهان در ذهن انسان كج انديش و در بند نفس اماره است چنان كه خداوند در قرآن کریم فرموده است: «وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلَّا مَتاعُ الْغُرُورِ» (2)
یعنی زندگی دنيا چيزی جز كالای فريب نيست.
و امام علی (علیه السلام) فرمود: «من هوان الدّنيا علی اللّه أنّه لا يعصی إلّا فيها، و لا ينال ما عنده إلّا بتركها» (3)
یعنی در خواری دنيا نزد خدا همين بس كه جز در آن، نافرمانی خدا نكنند و جز با ترك آن، به آنچه نزد خداست دست نيابند.
یکی از راهکارهای اصلی دوری از حب دنیا شناخت ماهیت زودگذر امیال و هواهای نفسانی است که نه تنها برطرف کننده نیازهای حقیقی انسان نیست؛ بلکه موجب وبال و پشیمانی و حسرت ابدی است.
به عبارت دیگر اندیشه در مورد عواقب انجام گناهان در دنیا و آخرت و مطالعه آیات و روایاتی که ناظر به مکافات اعمال ناپسند انسان است تاثیر به سزایی در پرهیز از هواهای نفسانی و دوری از حب دنیا دارد.
همچنین مقید ساختن خود به انجام واجبات و ترک محرمات به عنوان دستورالعمل الهی برای رسیدن به سعادت ابدی، نقش کلیدی در از بین رفتن دنیا دوستی دارد.
اختیار کردن دوستان مومن و پرهیزکار و هم نشینی و معاشرت زیاد با ایشان و دوری از مردمان هرزه و دنیا طلب عامل مهم دیگری برای دوری از حب دنیا است.
شناختن حقیقی گوهر نفسانی خود و معرفت کامل ظرفیتها و قابلیتهایی که در خود داریم از اساسی ترین محورهای دوری از هواهای نفسانی است.
هچنین مراقبت زیاد از هرزگی های چشم و گوش و زبان و پرهیز از لقمه حرام و یاد مرگ و روز محاسبه اعمال و مداومت بر ذکر قلبی خداوند و توسل به اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام و احترام زیاد به والدین و دستگیری از ضعیفان و کمک به نیازمندان از عوامل مهم دیگر ترک دنیا دوستی است که در روایات متعددی مورد اشاره قرار گرفته است.
منابع و مآخذ:
1. کلینی، محمد بن یعقوب، الكافی، ج2، باب حب الدنيا، ص315.
2. آل عمران: 2/ 185.
3. موسوی، سید رضی، نهج البلاغه، حكمت 385.
دیدگاه جدیدی بگذارید